Μια μέρα στο Σαν Σεμπαστιάν

Το να βρεθείς απλά και μόνο στο Σαν Σεμπαστιάν είναι λόγος για να αισθάνεσαι τυχερός. Το να βρεθείς στο Σαν Σεμπαστιάν τη μέρα που διεξάγεται το μεγαλύτερο ντέρμπι των Βάσκων μεταξύ της ομάδας της πόλης, δηλαδή της Ρεάλ Σοσιεδάδ, και της Αθλέτικ του Μπιλμπάο και μάλιστα για πρώτη φορά από την περίοδο 06-07′ (αφού τα επόμενα χρόνια η Ρεάλ έπαιζε στην δεύτερη κατηγορία) είναι λόγος για να αισθάνεσαι πιο τυχερός κι από τον Γκαστόνε. Το να μη βρεις εισιτήριο για το παιχνίδι είναι απλά το αναμενόμενο, απογοητευτικό αντιστάθμισμα για να προσγειωθείς απότομα στη γη και να επιστρέψεις σε κλασσικές μοιρολατρικές κοσμοθεωρίες του στυλ “η ζωή είναι ρουφιάνα”.

Αρκετές ώρες πριν τη σέντρα του αγώνα κατευθύνομαι προς το Ανοέτα για να αγοράσω ένα εισιτήριο για το παιχνίδι για το οποίο ζει κυριολεκτικά όλη η πόλη από το πρωί. Καθ’ όλη την διάρκεια της διαδρομής μέχρι το γήπεδο μετράω λεκτικές ‘χυλόπιτες’ για κανένα περισσευούμενο εισιτήριο από οπαδούς και των δυο ομάδων – απ’ όσους τουλάχιστον είχαν τη στοιχειώδη γνωστική ικανότητα να αναγνωρίσουν κάποιες βασικές Αγγλικές λέξεις όπως “game”, “tickets”, “tonight”, “stadium”. (Στην Ισπανία συνειδητοποιείς ότι η Ελλαδίτσα, αυτό το συνονθύλευμα απολίτιστων σταρχιδιστών, σε σχέση με πολλές ‘πολιτισμένες’ χώρες αποτελεί γλωσσικό παράδεισο όπου κουτσά-στραβά, με λίγη καλή διάθεση μπορείς να συνεννοηθείς έστω στα Αγγλικά: “Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, μα κόκαλα τσακίζει, με yes και sorry και λοιπά και με σπασμένα Αγγλικά..”).

Στα εκδοτήρια ένας νεαρός με πληροφορεί ότι τα εισιτήρια που είχε στην διάθεση του έχουν εξαντληθεί. Τον ρωτάω αν υπάρχει περίπτωση να βρω κάπου αλλού γιατί έχω έρθει από μακριά και θέλω πολύ να δω το ματς και… ως εκ θαύματος – όπως πιθανόν θα σκεφτόταν η αγαθή γιαγιά που καθόταν πριν λίγο καιρό δίπλα μου στο Χαριλάου – ανακαλύπτει ένα τελευταίο, κάπου εκεί γύρω στο γραφείο του. Διστακτικά-διστακτικά και προσπαθώντας να μη μου ξεφύγει κάποια τσιρίδα ενθουσιασμού ρωτάω την τιμή του. “Nineteen euros”. Ευτυχία! Όλο το σύμπαν έχει συνωμοτήσει για να γραφτεί αυτό το ταξίδι στο hall of fame των ταξιδιών. Ο επαγγελματίας μπουρδολόγος Κοέλιο έπεσε για πρώτη φορά μέσα. “Νineteen;” τον ρωτάω για επιβεβαίωση ενώ ήδη ετοιμάζομαι να βγάλω τα λεφτά από την τσέπη. “Oh, no, no. Sorry, my fault. Ninety!” μου απαντάει κι όλη η συμπάθεια που έτρεφα για τους Βάσκους τόσα χρόνια κλονίζεται μέσα σε μια στιγμή. 90 ευρώ; Για 90 αγωνιστικά λεπτά; Χέσε μας ρε Κοέλιο.

Μακριά από το Ανοέτα και τους κερδοσκόπους του, στα στενά σοκάκια της παλιάς πόλης οπαδοί και των δυο ομάδων τα πίνουν (με συνοδεία πάντα των ντόπιων μεζέδων, που εκεί αποκαλούνται pintxos) από το πρωί κυριολεκτικά δίπλα-δίπλα. Το Βάσκικο ντέρμπι πρέπει να είναι το μοναδικό ντέρμπι σ’ όλη την υφήλιο που δεν περιτριγυρίζεται από μίσος. Πάνω απ’ όλα και οι δυο είναι περήφανοι Βάσκοι κι αυτή η τοπικιστική αγάπη υπερισχύει της ποδοσφαιρικής αντιπαλότητας. Η πρώτη έκπληξη έρχεται όταν βλέπεις παρέες αποτελούμενες από ανθρώπους που φοράνε και μπλε και κόκκινα. Η δεύτερη έρχεται όταν βλέπεις ζευγάρια ή οικογένειες που κυκλοφορούν στον δρόμο φορώντας ο καθένας τα διακριτικά της δικιάς του ομάδας. Η τρίτη όταν βλέπεις δυο γιαγιάδες να βολτάρουν στην πόλη, η μια φορώντας την μπλούζα της Ρεάλ και η άλλη με την σημαία της Αθλέτικ στο χέρι (εικόνα που αυτόματα αναρριχάται στη δεύτερη θέση των πιο γραφικών στιγμών του ταξιδιού μου στην Ισπανία, πίσω μόνο από έναν μικρό θεούλη λαχειοπώλη, κάπου σ’ ένα στενό στην Μαδρίτη, που φορώντας γυαλιά ηλίου, παρά το γεγονός ότι έβρεχε καταρρακτωδώς, πουλούσε τα λαχεία του ακούγοντας, σχεδόν στη διαπασών από κασετόφωνο συλλεκτικής αξίας, Πίνκ Φλόιντ – και παραδόξως όχι το “Money”). Και η τέταρτη και ισοπεδωτική, που σε κάνει πλέον να διαγράψεις οριστικά το συγκεκριμένο ματς από την λίστα των κλασσικών “ντέρμπι μίσους”, όταν βλέπεις νεαρό να κυκλοφορεί με μπλούζα Αθλέτικ αλλά καπελάκι και κασκόλ Ρεάλ Σοσιεδάδ! Άβυσσος η ψυχή του Βάσκου…

Στο ίδιο σοκάκι εκατοντάδες οπαδοί και των δυο ομάδων, στριμωγμένοι σε βαθμό που δεν μπορείς να περάσεις ανάμεσα τους χωρίς να πατήσεις πάνω σε κάποιο ξένο παπούτσι, φωνάζουν σε συνεργασία κάποια Βασκικά συνθήματα και στην συνέχεια μπαίνουν σε μια άτυπη κόντρα του ποιος θα φωνάξει πιο δυνατά το όνομα της ομάδας του. “Ρεάλ” – “Αθλέτι” (ειπωμένο έτσι, που το ‘θ’ σχεδόν δεν ακούγεται). Οι φωνές του ενός κατ’ ευθείαν μέσα στον εγκέφαλο του άλλου! Ο βασκικος ποδοσφαιρικός πολιτισμός στο ύψιστο σημείο του, τόσο ψηλό που θέλεις να σπάσεις εσύ κάτι, έναν κάδο, έναν καθρέφτη αυτοκινήτου, οτιδήποτε, μόνο και μόνο για να επέλθει ισορροπία και να μη γείρει ο πλανήτης από το πολύ savoir vivre. Αναπόφευκτα φαντάζομαι μια παραλλαγή της εικόνας που βλέπω με οπαδούς δυο ελληνικών (και όχι μόνο) ομάδων, στο ίδιο ακριβώς στενάκι: Η αστυνομική αναφορά της ημέρας, γραμμένη με συντομογραφία, θα έφτανε το μέγεθος μιας εγκυκλοπαίδειας.

Λίγο πριν παρατήσουν το κέντρο για να κατηφορίσουν με λεωφορεία προς το γήπεδο πιάνω κουβέντα με κάποιους οπαδούς της Αθλέτικ που με ρωτάνε από που είμαι. “Από Ελλάδα” τους απαντώ. “Ολυμπιακός ή Παναθηναϊκός” πετάγεται αμέσως ένας εξ αυτών εξαφανίζοντας αμέσως το χαμόγελο του ευτυχισμένου-τουρίστα-που-γνωρίζει-τον-κόσμο που είχα ως τότε. “Άρης” του απαντάω και βλέπω την έκπληξη να σχηματίζεται στο πρόσωπο του. “Atleti – Aris, dos – tres” μου λέει κουνώντας το κεφάλι δείχνοντας εντυπωσιασμένος. Ντος-τρες, σκέφτομαι ευτυχισμένα και αμέσως τον νιώθω σαν αδερφό κι ας συνεννοούμαστε με διάσπαρτες λέξεις στα Αγγλικά και τα Ισπανικά, χωρίς ίχνος σωστής γραμματικής ή συντακτικής συνέπειας, με τέτοιο τρόπο που αν μας άκουγε ένας Άγγλος ή Ισπανός Μπαμπινιώτης θα έκοβε τις φλέβες του με ό,τι έβρισκε μπροστά του.

Ελάχιστα πριν αποχαιρετιστούμε, ένας άλλος από την παρέα με ρωτάει αν γνωρίζω τον Σαριέγκι. Του απαντάω καταφατικά και μ’ ενημερώνει, γεμάτος περηφάνια, ότι μικρός έμενε δίπλα του σ’ ένα χωριό κάπου στη Xώρα των Βάσκων. “Great player;” ρωτάει ξανά μ’ εκείνο το χαρούμενο και σίγουρο βλέμμα που απλά ζητάει επιβεβαίωση αυτού που ρωτάς. Χαμογελάω διστακτικά και σκεπτόμενος την εικόνα ενός μικρού παιδιού την ώρα που κάποιος το ενημερώνει ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης, συμφωνώ μαζί του: “Yes, yes, great player”. Φεύγει χαμογελαστός…