Κάτι περισσότερο από ένα παιχνίδι
Η φυλακή στο νησί Ρόμπεν, που βρίσκεται στα δυτικά της Νότιας Αφρικής, αποτέλεσε για πολλά χρόνια τον τόπο κατοικίας χιλιάδων ανθρώπων που εναντιώθηκαν στο καθεστώς του απαρτχάιντ. Από το 1961 έως το 1991 από τα κελιά της πέρασαν περισσότεροι από 3.000 πολιτικοί κρατούμενοι, άνθρωποι που με τον καιρό ανακάλυψαν πως εκτός από την επιθυμία για αλλαγή στη χώρα, είχαν ένα ακόμα κοινό: το πάθος και την αγάπη για το ποδόσφαιρο.
Σε μια προσπάθεια να αντέξουν στις δύσκολες συνθήκες της κράτησης, οι κρατούμενοι έπαιζαν αρχικά ποδόσφαιρο κρυφά μέσα στα κελιά τους με αυτοσχέδιες μπάλες τις οποίες έφτιαχναν με χαρτόνι, κουρέλια και σπάγκο. Τον Δεκέμβριο του 1964 αποφάσισαν να ζητήσουν από τους υπεύθυνους της φυλακής την άδεια να παίζουν κανονικά ποδόσφαιρο στην αυλή κάθε Σάββατο. Η απάντηση ήταν αρνητική. Ακολούθησαν δυο ολόκληρα χρόνια αιτήσεων και απορρίψεων μέχρι που απηυδισμένοι οι υπεύθυνοι ενέκριναν το αίτημα τους. Οι φυλακισμένοι είχαν πετύχει την πρώτη και μοναδική τους νίκη: Είχαν κερδίσει το δικαίωμα να παίζουν μπάλα κάτι που αποτελούσε και τη μόνη διέξοδο τους από την καθημερινότητα της φυλακής, μια διέξοδο που όπως έχουμε δει αρκετές φορές (με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όλων το ποδόσφαιρο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί) έχουν αναζητήσει πολλοί κρατούμενοι στο παρελθόν.
Από εκεί και μετά όλα είναι Ιστορία. Οι κρατούμενοι οργανώθηκαν, δημιούργησαν την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Μακάνα, χωρίστηκαν σε ομάδες, έφτιαξαν το γήπεδο, όρισαν διαιτητές και με τη βοήθεια ενός βιβλίου κανονισμών της ΦΙΦΑ, που από καθαρή τύχη βρισκόταν στην ελλιπέστατη βιβλιοθήκη της φυλακής, οργάνωσαν ολόκληρο πρωτάθλημα κρατουμένων. Κάποια μέρα του 1966 το πρώτο παιχνίδι του πρωταθλήματος διεξήχθη ανάμεσα στους Ρέιντζερς και τους Μπακς.
Όπως υπολογίζεται μέσα στα επόμενα χρόνια στα παιχνίδια εκείνα συμμετείχαν περισσότεροι από τους μισούς κρατούμενους της φυλακής. Ανάμεσα τους ήταν και ο Τζέικομπ Ζούμα, νυν πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, ο οποίος εκτός από μέλος των Ρέιντζερς ήταν και διαιτητής σε κάμποσα ματς εκείνης της περιόδου. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσαν κάποιοι λίγοι κρατούμενοι στους οποίους είχε απαγορευτεί και να συμμετέχουν αλλά και να παρακολουθούν τα παιχνίδια. Ένας εξ αυτών ήταν ο Νέλσον Μαντέλα που βρισκόταν επίσης φυλακισμένος στο νησί από το 1962. Παρ’ ότι φαινομενικά απομονωμένος απ’ τα όσα συνέβαιναν στην αυλή ο Μαντέλα (που χρόνια αργότερα χαρακτήρισε τον εαυτό του φίλαθλο του ποδοσφαίρου και της Λίβερπουλ) φαίνεται πως κατανόησε πλήρως τη δύναμη του παιχνιδιού και την επίδραση του στους ανθρώπους, κι έτσι άμεσα και έμμεσα το χρησιμοποίησε και μετά την αποφυλάκιση του, στη διάρκεια της πολιτικής του ανέλιξης.
Η ιστορία της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Μακάνα – την οποία η FIFA αρκετά χρόνια μετά έκανε τιμητικά μέλος της – έγινε το 2007 ντοκιμαντέρ με τίτλο ‘More than just a game‘, στο οποίο περιλαμβάνονται και συνεντεύξεις με κάποιους εκ των κρατουμένων εκείνης της περιόδου οι οποίοι συνεχώς τονίζουν την επίδραση που είχε στην ψυχολογία τους και στην διατήρηση του ηθικού τους το γεγονός ότι τους επιτρεπόταν να παίζουν ποδόσφαιρο.
Εχθές το βράδυ ο Νέλσον Μαντέλα πέθανε στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ, έχοντας προλάβει να δει τη χώρα του ελεύθερη, να διοργανώνει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου. Τον θάνατο του ανακοίνωσε επίσημα στον κόσμο ο πρόεδρος της χώρας, Τζέικομπ Ζούμα.
