Το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο της Ρίβερ

Όταν έπαιζα αντίπαλος με τη “μηχανή”

ήθελα όχι να τους νικήσω αλλά να τους διαλύσω.

Ως απλός φίλαθλος όμως θα προτιμούσα να ήμουν

σε μια κερκίδα και να τους χάζευα να παίζουν ποδόσφαιρο.

(Ερνέστο Λαζάτι, Μπόκα Τζόυνιορς)

Είναι κάπως περίεργο να ξεκινάς ένα κείμενο για τη Ρίβερ Πλέιτ με μια δήλωση ενός θρύλου της Μπόκα αλλά στην περίπτωσή μας ταιριάζει “γάντι”. O Λαζάτι αγωνίστηκε με τα χρώματα της Μπόκα απ’ το 1934 ως και το 1947, μάγεψε το κοινό του Μπομπονέρα με τις περίτεχνες του ενέργειες και έζησε – ως αντίπαλος – μια απ’ τις σπουδαιότερες ομάδες όλων των εποχών. Τη Ρίβερ των 40’s. Μια ομάδα που απέδωσε εξαιρετικό ποδόσφαιρο, κέρδισε τίτλους και θεωρείται η πρώτη ομάδα που καθιέρωσε το “Ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο” πολύ πριν τους Ολλανδούς του Ρίνους Μίχελς και του Γιόχαν Κρόϊφ. Το μοντέλο πάντως του total football είχε ξεκινήσει σε εμβρυακή μορφή σε Ολλανδικό έδαφος όταν ο πρώην Άγγλος ποδοσφαιριστής Τζίμι Χόγκαν αναλάμβανε τους “Οράνιε” το 1910, βάζοντας το σε τροχιά στο τέλος της δεκαετίας του 1920 με την Εθνική Ουγγαρίας. Επιστρέφουμε στη Ρίβερ όμως γιατί θα καταλήξω να γράφω πάλι για τους Βρετανούς και δε θέλω σήμερα.

Εκείνη η ομάδα με προπονητή τον Χοσέ Μαρία Μινέλα και παίκτες αστέρες όπως ο Λαμπρούνα, ο Μουνιόθ και οι Μορένο και Λουστάου έφτασε στην κατάκτηση τεσσάρων πρωταθλημάτων (’41, 42′, 45′ και 47′), έχασε ένα πρωτάθλημα στο τέλος τερματίζοντας δεύτερη αλλά κυρίως απέδωσε πανέμορφο ποδόσφαιρο (στο στυλ των Ολλανδών των 70’s) πολλά χρόνια μπροστά απ’ την εποχή του. Ο χαρακτηρισμός “Η μηχανή” (La Maquina) μόνο ως κολακευτικός μπορεί να ερμηνευτεί για μια ομάδα που θεωρείται απ’ τους αναλυτές ποδοσφαίρου (και όσους την πρόλαβαν να αγωνίζεται) ως μία απ’ τις σπουδαιότερες ομάδες που έχουν εμφανιστεί ποτέ. Τα πάντα ξεκίνησαν το 1941 με μία μεγάλη αλλαγή στο ρόστερ της ομάδας. Ο Αντόλφο Πεντερνέρα πήρε τη θέση του Ρομπέρτο Ντ’ Αλεσσάντρο στη γραμμή της επίθεσης χαρίζοντας όμως έναν επιπλέον δημιουργό στο σύστημα 2-3-5 της εποχής. Μαζί με τους λοιπούς τέσσερις επιθετικούς έφτιαξαν μια απίστευτη γραμμή κρούσης που μπορούσε όμως να κάνει τα πάντα μέσα στο γήπεδο. Αυτοί οι πέντε παίκτες (Λουστάου, Λαμπρούνα, Πεντερνέρα, Μουνιόθ και Μορένο) εκτός της εξαιρετικής τεχνικής και της έφεσης στο σκοράρισμα διέθεταν εκπληκτικές φυσικές αντοχές με τεράστιο προσόν το συνεχές πρέσινγκ στον αντίπαλο (αυτό που έκαναν φυσικά και οι Οράνιε του Μίχελς αλλά και πιο πρόσφατα η Μπάρτσα του Γκουαρδιόλα). Αποτέλεσμα να καταπίνουν τον αντίπαλο απ’ το πρώτο λεπτό και να κερδίζουν συνεχώς διεκδικούμενες μπάλες.

Στην άμυνα υπήρχε το σύστημα “διαμάντι” καθώς μπροστά απ’ τον τερματοφύλακα υπήρχαν δύο στόπερ (ο Βάγκχι και ο Περέιρα), μπροστά απ’ αυτούς δύο αμυντικοί μέσοι (ο Γιακάνο και ο Ράμος) και σε ελεύθερο ρόλο ο Ρουντόλφι ή Ρόσσι. Αυτό ήταν και το σύνηθες σύστημα της εποχής. Με μια διαφοροποίηση. Ο Χοσέ Μαρία Μινέλα είχε βρει στο πρόσωπο του στόπερ Βάγκχι τον άνθρωπο που οργάνωνε τέλεια ολόκληρη την αμυντική λειτουργία δίνοντας στους υπόλοιπους τρεις αμυντικούς το ελεύθερο να αλλάζουν θέσεις μπερδεύοντας τον αντίπαλο. Και εκεί αρχίζει το αγωνιστικό rotation της ομάδας με μοναδικό παίκτη που να μην αλλάζει θέση τον Βάγκχι. Οι πέντε επιθετικοί όχι μόνο άλλαζαν θέσεις αλλά έφταναν στην άμυνα να πάρουν μπάλες τη στιγμή που οι αμυντικού μέσοι γέμιζαν την επίθεση μαζί με το “δεκάρι” της ομάδας το Ρουντόλφι. Για να καταλάβει κάποιος τι συνέβαινε πάνω-κάτω αρκεί να δει τα πρώτα λεπτά του τελικού του Μουντιάλ του 1974.

Εκείνη η ομάδα – στη μέρα της – δεν μπορούσε να ηττηθεί για κανένα λόγο. Το καλύτερο που μπορούσε να κάνει κάποιος ήταν να καθίσει και να την απολαύσει, κάτι που συνέβαινε αρκετές φορές και με τους αντιπάλους φιλάθλους και προπονητές. Λογικά και με παίκτες αλλά αυτό δεν μπορούσε να το παραδεχθεί κανείς. Από εκείνη τη σπουδαία ομάδα πέρασε και ο νεαρός Αλφρέντο Ντι Στέφανο αν και την πρόλαβε όταν έκλεινε ο κύκλος αυτής και του φοβερού Αργεντίνικου ποδοσφαίρου των 40’s. Τη δεκαετία του 1950 πολλοί Αργεντινοί αστέρες άφησαν τη χώρα για την Ευρώπη (όπως και ο Ντι Στέφανο) με άλλους να μεγαλουργούν και άλλους να μένουν στην αφάνεια. Όπως και να ‘χει εκείνη η Ρίβερ θα θεωρείται πάντα ως μια ανάμεσα στις κορυφαίες ομάδες και σε αυτές που άλλαξαν – και πήγαν πολλά βήματα παραπέρα – το άθλημα.