Ο δάσκαλος του Κιέβου
Είναι απ’ τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου ο μύθος ωχριά απέναντι στην πραγματικότητα. Απ’ αυτές τις ιστορίες που είναι δύσκολο να περιγραφούν με λόγια και που η εικόνα δεν γίνεται να αποδοθεί με λέξεις μιας και δεν υπάρχουν οι κατάλληλες για να χαρακτηρίσουν την ποδοσφαιρική τελειότητα. Γιατί αν για τους περισσότερους ποδοσφαιρόφιλους η Βραζιλία του ’82 είναι η “καλύτερη ομάδα που δεν κατέκτησε ποτέ Μουντιάλ”, η Δυναμό Κιέβου των 70s και των 80s είναι “η καλύτερη ομάδα που δεν κατέκτησε Κύπελλο Πρωταθλητριών”. Όλα αυτά σε μια περίοδο που στο Σοβιετικό ποδόσφαιρο δέσποζε η τεράστια μορφή του Βαλερί Λομπανόφσκι και υπήρχαν ποδοσφαιριστές που στις μέρες μας θα έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλα τα μεγαθήρια της Ευρώπης. Εννοείται πως εκείνα τα χρόνια δεν μπορούσαν -ούτε ως σκέψη- να αφήσουν τη Σοβιετική Ένωση για κάποια ομάδα του “κακού” δυτικού πολιτισμού.
Ο Λομπανόφσκι ήταν η απάντηση των Σοβιετικών στο Ρίνους Μίχελς και το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο των Ολλανδών, έχοντας πολλά κοινά σημεία αλλά και πολλές τρανταχτές διαφορές. Η μεγαλύτερη απ’ αυτές ήταν πως όλα ήταν σχεδιασμένα με μαθηματική ακρίβεια και είχαν δουλευτεί υπερβολικά ακόμα και στην πιο μικρή τους λεπτομέρεια. Ο σπουδαίος προπονητής άλλωστε ήταν ένας άριστος γνώστης του ποδοσφαίρου σε θέματα τακτικής αλλά και ένας άκρως ευφυής άνθρωπος -έτσι ήταν και ως παίκτης- με Ακαδημαϊκή μόρφωση που ήθελε πάντα να φτάνει τους ποδοσφαιριστές του στα όρια τους, εκτός απ’ το αθλητικό και στο πνευματικό κομμάτι. “Οι έξυπνοι άνθρωποι μπορούν να αποδώσουν καλύτερα στο γήπεδο ανεξαρτήτως του ταλέντου τους” έλεγε και δεν είχε καθόλου άδικο. Εννοείται όμως πως είχε να διαχειριστεί -μόνο- παίκτες κορυφαίου επίπεδου. Κάτι που έκανε τη δουλειά του ευκολότερη. Παρέα με τον συνεργάτη του Ανατόλι Ζελέντσοφ (έναν άνθρωπο ειδικό σε θέματα τακτικής, φυσικής κατάστασης και κυρίως ομαδικής λειτουργίας) αλλά και κορυφαίους χορογράφους των μπαλέτων Μπολσόι, δούλεψε τους παίκτες της Δυναμό και δημιούργησε μια ομάδα που έφτασε να χαρακτηρίζεται απ’ τη δύση ως “Η ομάδα του 2000”, παρομοιάζοντας τους παίκτες της με ρομπότ. Αν ο Άγιαξ ήταν μια ψυχεδελική ταινία του Κιούμπρικ εκείνη η Δυναμό ήταν μέρος της ονειρικής λογικής του Ταρκόφσκι. Τέλειες και οι δύο, αλλά από μια κοινή και τόσο διαφορετική σκοπιά. Εννοείται πως εκείνη η Δυναμό Κιέβου ήταν ο βασικός τροφοδότης της ποδοσφαιρικής ομάδας της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Λομπανόσφκι άλλωστε εκτός από προπονητής της Δυναμό ήταν και ο προπονητής του εθνικού συγκροτήματος.
Το 1975 η Δυναμό έχοντας μεγάλο αστέρι τον Όλεγκ Μπλαχίν θα διαλύσει στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων τη Φερεντσβάρος με 3-0 και θα γίνει η πρώτη Σοβιετική ομάδα που κατακτά Ευρωπαϊκό τρόπαιο. Στο τέλος της σεζόν ο σπουδαίος Ουκρανός επιθετικός θα βραβευτεί με τη Χρυσή Μπάλα και η ομάδα του Λομπανόφσκι θα ξεκινήσει μια χρυσή δεκαετία για την ίδια. Την ίδια σεζόν θα κατακτήσει και το Σούπερ Καπ Ευρώπης διαλύοντας την τεράστια Μπάγερν Μονάχου των Μπεκενμπάουερ, Μίλλερ, Ρουμενίγκε, Βέντελ και Μάιερ με όργια του Μπλαχίν. Δύο χρόνια αργότερα θα φτάσει στον ημιτελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών αλλά η Γκλάντμπαχ του Ούντο Λάντεκ θα αποδειχτεί πολύ σκληρό καρύδι για τους Σοβιετικούς και θα πάρει το εισιτήριο για τον τελικό κόντρα στη Λίβερπουλ. Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 1980 η ομάδα θα ενισχυθεί -ίσως- με την καλύτερη φουρνιά Ουκρανών ποδοσφαιριστών και παρέα με τον Όλεγκ Μπλαχίν θα φτάσει σε ακόμα μία κατάκτηση Κυπέλλου Κυπελλούχων το 1986. Οι Αλεξέι Μιχαϊλιτσένκο, Αλεξάντερ Ζαβάροφ, Ιγκόρ Μπελάνοφ και ο Βασίλ Ρατς έμοιαζαν κυριολεκτικά ανίκητοι και διέλυσαν την Ατλέτικο Μαδρίτης του Λουίς Αραγονές με 3-0 στον τελικό της Λυόν. Σε εκείνη την αναμέτρηση ο Όλεγκ Μπλαχίν είχε σκοράρει το δεύτερο τέρμα της αναμέτρησης. Ένα τέρμα απ’ τα καλύτερα που έχουν μπει ποτέ σε τελικό. Ένα τέρμα τέλειο. Μια στιγμή αγνής ποδοσφαιρικής μαγείας. Σε μια επίθεση που -όπως είχε δηλώσει ο Λομπανόφσκι- είχε δουλευτεί εκατοντάδες φορές στην προπόνηση για να βρεθεί η κατάλληλη στιγμή για να αποδοθεί στο γήπεδο. Εκεί που τα Μπολσόι συνάντησαν τη στρατιωτική προσήλωση και το ποδόσφαιρο βρήκε μια απ’ τις κορυφαίες του στιγμές ομαδικής άρτιας εκτέλεσης. Αυτό δηλαδή που ήταν εκείνη η Δυναμό Κιέβου. Αυτό που πρέσβευε και το καθεστώς της χώρας. Όλοι ίσοι να δουλεύουν για το σύνολο και για το κοινό (ποδοσφαιρικό) καλό.
Μετά από πλάγιο του Ντεμιανένκο η μπάλα έφτασε στον Ρατς (βρισκόμαστε στην αριστερή πτέρυγα επίθεσης των Σοβιετικών). Ο εξαιρετικός εξτρέμ άφησε τη μπάλα να κυλήσει και έτρεξε μαζί της για αρκετά μέτρα μέχρι να έρθουν πάνω του δύο παίκτες. Περιμένοντας ήρεμος το πρώτο ρήγμα. Όταν αυτό έγινε, έκοψε τη μπάλα προς τα μέσα για τον επερχόμενο Μπελάνοφ που με τη σειρά του έκανε το ίδιο για τον Γεφτουτσένκο που έτρεχε δίπλα του. Με όλη την άμυνα να έχει βγει για να κλείσει προς την πλευρά των επιτιθεμένων ο Γεφτουτσένκο θα πασάρει δίπλα του και αυτός, στον επερχόμενο Μπλαχίν, με τον τελευταίο να τη χαϊδεύει, να τη σηκώνει όσο πρέπει και να τη στέλνει στα δίχτυα του Φιγιόλ που είχε βγει μερικά μέτρα απ’ τη εστία του. Ένα γκολ σπάνιας ομορφιάς και εκτέλεσης. Ένα γκολ που θεωρείται -δικαίως- στα κορυφαία όλων των εποχών. Ένα γκολ που δείχνει με τον καλύτερο τρόπο το στυλ παιχνιδιού και την εν γένει φιλοσοφία εκείνης της ομάδας. Τα αστέρια εκείνης της ομάδας (συν τους Λιτόφτσενκο και Προτάσοφ) με προπονητή το Λομπανόφσκι βρέθηκαν -ως φαβορί εννοείται- και στο Μουντιάλ του Μεξικού το 1986 αλλά είδαν δύο καθαρά τέρματά τους να ακυρώνονται ως οφ σάιντ και ηττήθηκαν με 4-3 απ’ το Βέλγιο στη φάση των 16. Δύο χρόνια αργότερα η ίδια ομάδα (δίχως τον Μπλαχίν) στο Ευρωπαϊκό της Δυτικής Γερμανίας θα φτάσει ως τον τελικό αλλά η σπουδαία Ολλανδία του Ρίνους Μίχελς θα επικρατήσει με 2-0 χάρις στα τέρματα των Γκούλιτ και Φαν Μπάστεν. Ήταν μια κόντρα δύο κορυφαίων ομάδων και δύο εξαιρετικών προπονητών που θα μνημονεύεται για πάντα στην ιστορία του λαοφιλέστερου σπορ με χρυσά γράμματα.
Με τη Σοβιετική Ένωση να έχει μπει στην περίοδο της Περεστρόικα και -ουσιαστικά- με τον Κομμουνισμό να βρίσκεται προ των πυλών της κατάρρευσης εκείνη ήταν και η τελευταία μεγάλη ομάδα των Σοβιετικών (μην ξεχνάμε επίσης πως η ΕΣΣΔ είχε κατακτήσει και το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο το ’88 κόντρα στη Βραζιλία των Ρομάριο και Μπεμπέτο σε μια χρυσή περίοδο για τον αθλητισμό της χώρας). Οι μεγάλοι αστέρες άφησαν τη χώρα για ομάδες του εξωτερικού και το ίδιο έπραξε και ο Λομπανόφσκι για τα χρήματα της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας των Η.Α.Ε και του Κουβέιτ πριν επιστρέψει στον πάγκο της Δυναμό το 1997 και δημιουργήσει την τελευταία σπουδαία ομάδα των Ουκρανών (μέχρι την επόμενη), με αστέρια τους Σεφτσένκο και Ρεμπρόφ. Μια ομάδα που έφτασε μέχρι τους τέσσερις του Τσάμπιονς Λιγκ και αποκλείστηκε -όπως και η ομάδα του 1977- από Γερμανούς. Τώρα ήταν η Μπάγερν Μονάχου.
Στις 7 Μαΐου του 2002 ο τεράστιος Ουκρανός προπονητής υπέστη εγκεφαλικό μετά από ένα παιχνίδι με τη Μέταλουργκ Ζαπορίζια και πέθανε μια βδομάδα αργότερα. Θεωρείται ως η σπουδαιότερη μορφή του Ουκρανικού και κατ επέκταση του Σοβιετικού ποδοσφαίρου. Καινοτόμος, επιδραστικός. δάσκαλος και ένας εκ των μεγαλύτερων προπονητών όλων των εποχών.
12 σχόλια σχετικά με το “Ο δάσκαλος του Κιέβου”
Εξαιρετικό άρθρο μνήμης.
Μεγάλη πίκρα το ματς με το Βελγιο,αν και δεν υποστήριζα τους Σοβιετικούς, ο αποκλεισμός-άδικος για μια ομαδα που το άξιζε και με ευχαριστούσε στο γήπεδο με είχε πειράξει πολύ.
Πολλά μπορούν να ειπωθούν,για το σοβιετικό καθεστώς,το σύστημα, ενα σωρό άλλα , όμως τίποτα απ’ αυτά δε μικραίνει το μύθο του Λομπανόφσκι.Που δεν είναι τυχαίο ότι από τα σέβεντις μέχρι και τις αυγές της νέας χιλιετίας “δημιουργούσε” ομάδες που τραβούσαν αν μη τι άλλο την προσοχή.
Αυτός ο αγώνας Βέλγιο-ΕΣΣΔ είναι από τις μεγαλύτερες ποδοσφαιρικές μου μνήμες για πολλούς λόγους. Πρέπει να ήταν και αργά ώρα Ελλάδας αν δεν κάνω λάθος, όχι χαράματα αλλά σίγουρα αργά.
σε αυτό το παιχνίδι δεν ήταν που δεν μέτρησε γκολ ένα σουτ που μπήκε, έκανε γκελ στα δίχτυα, γκέλ στο χορτάρι και ξαναβγήκε τόσο γρήγορα που ο διαιτητής νόμισε οτι ήταν δοκάρι; παιδάκι ήμουνα και το θυμάμαι..
@Γιώργη Τον αγώνα τον έχω δει στο ίντερνετ μιας και ήμουν τεσσάρων σε εκείνο το Μουντιάλ. Δεν το θυμάμαι αυτό. Αυτό που θυμάμαι καλά είναι πως τα δύο γκολ των Βέλγων στην κανονική διάρκεια ήταν off side και δεν έπρεπε να μετρήσουν.
@Πελέ συμφωνώ
@Elaith έχω ξεχάσει ένα ΜΗΝ στο κείμενο που μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Το απολυθεί το παιδί στις διορθώσεις. :p
@Elaith
8 ώρες διαφορά έχουμε με το Μέχικο και το ματσάκι είχε γίνει 4 το μεσημέρι (ώρα Μεχικο). Άρα ήταν 12 το βράδυ εδώ.
Να συμπληρώσω μάλιστα οτι ο διαιτητής του αγώνα εκείνου (Βελγιο-Σ.Ενωση) ο Φρεντρικσον είχε ξανασφάξει τους Σοβιετικούς στον αγώνα Αργεντινή-Σ.Ενωση 2-0 οταν ο θεος Ντιεγκο επαιξε για λίγο τερματζής με το άγιο χέρι μπροστα στα ματια του, και φυσικα ο ρεφερης δεν τολμησε να “δει” τίποτα. Το βιντεάκι : https://www.youtube.com/watch?v=ruCe_ovwtdw
Καλά το θυμόμουν. Εκείνα τα χρόνια 12 η ώρα ήταν… πιο αργά απ’ ότι είναι τώρα. Γενικά το Μουντιάλ του 1986 συνεχίζει να είναι το αγαπημένο μου. Ίσως όχι αντικειμενικά γιατί ήμουν σε μια ηλικία που δεν καταλάβαινα και πολλά, αλλά ήταν εντυπωσιακό λόγω κλίματος και πολλών καλών ομάδων.
Δεύτερο καλύτερο του 1994. Από εκεί και πέρα κανένα δεν με έχει ενθουσιάσει ιδιαίτερα με χειρότερο όλων του 2002.
@ELaith Με τι κριτήριο ψήφισες δεύτερο καλύτερο του 1994 ???? Έγινε σε μία ξενέρωτη ποδοσφαιρικά χώρα (κι ας είχε ρεκόρ εισιτηρίων, οι Αμερικανοί σ’αυτά είναι άπλες), είχε το χαζό σύστημα με τις 24 ομάδες (αν ο αριθμός των ομάδων δεν είναι δύναμη του 2 δεν κάνεις σωστή διοργάνωση κατ’εμέ), σφυρίχτηκαν πολλά πέναλτυ χωρίς να δικαιολογείται ο αριθμός (γύρω στα 20 σε όλη τη διοργάνωση, πολλά εκ των οποίων υπερβολικά), η Βραζιλία ήταν ξενέρωτη και νικούσε ευρωπαϊκά.
Υ.Γ.: Πάντως για του 2002 νομίζω συμφωνεί κι όλος ο πλανήτης !!! Σιχαθήκαμε το ποδόσφαιρο τότε.
Είχε πολύ καλές ομάδες όπως Νιγηρία-Ρουμανία-Βουλγαρία-Σουηδία. Ομάδες αουτσάιντερ που εμένα προσωπικά μου αρέσουν. Είχε το δράμα του Μπάτζιο. Είχε δράμα Μαραντόνα. Η Βραζιλία πάντα ξενέρωτη είναι για μένα, οπότε δεν αλλάζει κάτι. 🙂
Αλλά και ανάποδα να το δούμε ποιο ήταν καλύτερο;
2006; 2010; Μέτρια.
1998 αρκετά καλό, αλλά ήταν λίγο σαν Euro για μένα.
2014 μου άρεσε επίσης.
@Elaith Όντως του 1998 ήταν αρκετά καλό με πολλά γκολ και καλό ποδόσφαιρο από τις μισές τουλάχιστον ομάδες της διοργάνωσης. Του 2014 επίσης ενδιαφέρον (όπως και του 2006 κατ’εμέ, το οποίο θεωρώ μουντιάλ ορόσημο για τις ευρωπαϊκές χώρες, με την έννοια ότι πλέον μετά το 2006 είναι αυτές κυρίαρχες στα Μουντιάλ και πρέπει να είναι στο σύγχρονο ποδόσφαιρο για να είμαστε δίκαιοι -είμαι ευρωπαϊστής στο ποδόσφαιρο, μισώ τους Λατινοαμερικάνους, το παραδέχομαι).
Για το 2010 συμφωνώ, ήταν ψιλοσούπα.
Το 1994 με τόσα δράματα ήταν λιγάκι show, σαπουνόπερα, αμερικανιά με τη γνωστή έννοια του όρου. Για Σουηδία, Βουλγαρία, Ρουμανία θα συμφωνήσω, αλλά η Νιγηρία δεν ήταν τόσο καλή όσο λέγεται, το 1998 θεωρώ ότι ήταν η χρονιά, αλλά την πάτησε ανέλπιστα από τους Δανούς αν και ήταν αισθητά καλύτερη πριν το ματς (σαν ταλέντο).
Μια από τις κορυφαίες ομάδες που έχω δει, με έναν εκπληκτικό ποδοσφαιριστή, τον Igor Belanov να πετυχαίνει με το Βέλγιο (του Έντζο Σίφο) 3 γκολ και να χάνει από τα κοράκια την ευκαιρία να μνημονεύουμε μια τεράστια εμφάνιση συνδιασμένη με πρόκριση (και πιθανότατα κούπα στη συνέχεια). Ο σύντροφος Βαλερί έφτιαξε ίσως την καλύτερη ομάδα χώρας πλην των γνωστών αγνώστων (μαζί με την Ουγγαρία του Πουσκας)
ημουν με τους βελγους σε εκεινο το ματς αλλα η διατησια εσφαξε τους σοβιετικους οι οποιοι πιστευω πως επρεπε ναναι η μια ομαδα του τελικου.δε νομιζω οτι η αργεντινη παρα τον ντιεγκο θα τη σταματαγε σε κ α θ α ρο παιχνιδι
Ναι ,ο Λοπανοβσκη ήξτανν μεγάλη δύναμη και σαν παίκτης και σαν προπονητής. Ομως η μεγάλη ομάδα της Δυναμό Κιέβου χτίστηκε απο τον επίσης μεγάλο προπονητή Βίκτορ Μάσλοβ. Επι εποχής του δέκα παίκτες της Δυναμό αποτελούσαν την εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ. Μέρος αυτής της ομάδας αλλά και μτηνομάδα νέων του Μάσλοβ κληρονόμησε καιμτελειοποίησε ο Λοπανόβσκη.