Το πλεονέκτημα της έδρας
Η έδρα είναι πάντα από τα ισχυρά ατού κάθε ομάδας. Έχουμε δει μέτριες ομάδες να μεταμορφώνονται προς το καλύτερο και να γίνονται (σχεδόν) ανίκητες στο γήπεδό τους και φυσικά το ακριβώς αντίθετο. Ομάδες με μεγάλες προσωπικότητες και περίσσιο ταλέντο να υποκύπτουν στην πίεση του αντιπάλου εκτός έδρας. Είναι ο κόσμος; Είναι η αύρα και οι ιστορίες που κουβαλά κάθε γήπεδο; Είναι κάτι άλλο μεταφυσικό; Είναι όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα; Πριν μερικά χρόνια είχε γίνει μια μεγάλη -στα όρια της επιστημονικής- έρευνα από τον οργανισμό της UEFA για να μπορέσει να απαντηθεί αυτό το φαινόμενο. Τα αποτελέσματα θα σας τα παρουσιάσουμε σήμερα -εννοείται πάντα- μέσα από την ιδιαίτερη ματιά του sombrero. Βαθιά ανάσα λοιπόν και ξεκινάμε.
- H τεστοστερόνη
Όχι δεν πρόκειται για την ταινία του Πανουσόπουλου. To 2002 στο Πανεπιστήμιο της Νορθάμπρια είχε γίνει μια μικρή έρευνα. Ειδικοί αναλυτές είχαν πάρει δείγμα σάλιου από μια ομάδα u-19 της Πρέμιερ Λιγκ (δεν έγινε ποτέ γνωστό το όνομα αυτής) και βρήκαν πως τα επίπεδα τεστοστερόνης ήταν ανεβασμένα στο 67% στα εντός έδρας παιχνίδια από το σύνηθες 40% για τους εκτός έδρας αγώνες.”Όταν παίζεις εντός έδρας έχεις την αίσθηση πως υπερασπίζεσαι το σπίτι σου” είχε δηλώσει ο ιθύνων νους της έρευνας και άδικο δεν είχε.
- Ανησυχίες και γούρια
Ο αθλητικός ψυχολόγος Γουίλι Ράιλο έχει γράψει πως πολλοί κορυφαίοι αθλητές έχουν κρίσεις άγχους πριν από σπουδαία εκτός έδρας παιχνίδια σε μεγαλύτερο ποσοστό από τα εντός έδρας. Κάτι που είναι πολύ λογικό να μην βοηθά στην απόδοσή τους. Ο τερματοφύλακας της Μπενφίκα Άλβες δεν είχε μπει στον αγωνιστικό χώρο εκτός έδρας αναμέτρησης επειδή δεν είχε πάρει μαζί του τα αγαπημένα του γάντια. Ένα ζευγάρι γάντια που του είχε δώσει ο παππούς του και έπαιζε πάντα με αυτά για καθαρά συναισθηματικούς λόγους. Το ζευγάρι αυτό τον ηρεμούσε και του έδινε ώθηση για καλές εμφανίσεις. Τα γάντια δεν μπορούσαν να έρθουν μόνα τους στο γήπεδο και κάπως έτσι ο παίκτης δεν μπόρεσε ποτέ να αγωνιστεί. Η αλλαγή γηπέδου επίσης δεν βοηθά καθόλου τους παίκτες σε βασικά πράγματα όπως το κοντρόλ και η πάσα, σύμφωνα πάντα με τον Σβεν Γκόραν Έρικσον. “Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο οι παίκτες της Αγγλίας δεν μπορούσαν να συνηθίσουν με τίποτα το χλοοτάπητα του νέου Γουέμπλεϊ” είχε δηλώσει ο Σουηδός, τότε προπονητής των “λιονταριών”. Σκεφτείτε την απόδοσή τους σε κάποιο κρίσιμο αγώνα, σε κακό αγωνιστικό χώρο και με το άγχος να τους κατατρώει. “Τα κάθε είδους γούρια παίζουν πάντα μεγάλο αρνητικό παράγοντα στα εκτός έδρας παιχνίδια”, σύμφωνα πάντα με τον dr Ράιλο.
- Οι γραμμές και οι κλιματικές αλλαγές
O Πάτρικ Μακ Σάρι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανέλυσε αποτελέσματα 104 ετών σε ποδοσφαιρικά παιχνίδια στη Νότια Αμερική και βρήκε πως παίζοντας στο υψόμετρο της Βολιβίας (σχεδόν στα 4 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της θάλασσας) δίνει στους “πράσινους” πλεονέκτημα 2.2 τερμάτων ανά αγώνα σε σχέση με ομάδες που έχουν μάθει να αγωνίζονται στο επίπεδο της θάλασσας. Θυμηθείτε πόσο δύσκολα περνά πάντα η Αργεντινή και η Βραζιλία στα εκτός έδρας παιχνίδια με τη Βολιβία. Πάμε όμως ακόμα μία βόλτα στον αγωνιστικό χώρο. Ο Σούνες όταν ήταν προπονητής των Ρέιντζερς είχε μικρύνει τις γραμμές του γηπέδου κατά 9 μέτρα στο πλάι για να περιορίσει τους πολύ γρήγορους εξτρέμ της Δυναμό Κιέβου. Και το είχε καταφέρει. Από τότε (τέλη 80s) και από αυτό τον αγώνα άλλαξαν οι κανονισμοί, με τις αποστάσεις των γραμμών να είναι παντού ίδιες σε διεθνείς αναμετρήσεις.
- H αμυντική τακτική των προπονητών
Οι περισσότεροι προπονητές δεν περιμένουν να κερδίσουν σε εκτός έδρας αναμέτρηση (όταν αυτή είναι σε νοκ-άουτ το πρώτο ματς) και γι’ αυτό στήνουν την ομάδα (πάντα) με αμυντικούς προσανατολισμούς. Ακόμα και ο Βενγκέρ που είχε μια συγκεκριμένη φιλοσοφία ποδοσφαίρου, τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει παρουσιάζοντας υπερβολικά αμυντικά συστήματα στα εκτός έδρας. Όσο τουλάχιστον μπορεί να το κάνει με μια ομάδα όπως η Άρσεναλ. Παλιότερα η ήττα με 1-0 θεωρούνταν ένα πολύ κακό αποτέλεσμα. Πλέον θεωρείται αρκετά καλό αποτέλεσμα από παίκτες και προπονητές.
- Οι διαιτητές και η “συμμετοχή” τους στο αποτέλεσμα.
Στην Αγγλία όταν υπήρχε ακόμα ο Σερ Άλεξ στον πάγκο της Γιουνάιτεντ υπήρχε ένα ωραίο ρητό που έλεγε πως “Περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να βρεις χιόνι στη Σαχάρα παρά να μη βρεις πέναλτι με το σκορ στο Χ στο Όλντ Τράφορντ”. Εννοείται πως δεν απείχε -σχεδόν- καθόλου απ’ την πραγματικότητα μιας και το Φέργκι Τάιμ είχε στερήσει τη χαρά -αδίκως- από πολλές ομάδες (συν κάποιους τίτλους). Όταν η Καιζερσλάουτεν κέρδισε το πρωτάθλημα στη Γερμανία το 1991 οι αντίπαλοι έλεγαν πως “Όλα τα παιχνίδια διαρκούν 90 λεπτά εκτός από αυτά στο Μπέτζεμνπέργκ που κρατάνε μέχρι να κερδίσει η Καιζερσλάουτεν”. Άδικο δεν είχαν ούτε αυτοί μιας και εκείνη η ομάδα είχε κερδίσει 7 από τα 17 εντός έδρας παιχνίδια της (που έκριναν και το πρωτάθλημα) με γκολ στις καθυστερήσεις. Έρευνες στην Αγγλία έχουν δείξει πως οι διαιτητές επηρεάζονται και από την ατμόσφαιρα και παίζουν έδρα. Στην Ελλάδα φυσικά και γίνεται για άλλους λόγους.
- Η ταλαιπωρία του ταξιδιού
“Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος” έγραφε ο Καβάφης και σίγουρα είχε απόλυτο δίκιο. Στο ποδόσφαιρο αυτό το “ταξίδι” μόνο καλό δεν μπορεί να κάνει όμως. Η Αυστραλία είχε κάθε λόγο να χάσει τον αγώνα κόντρα στο Ισραήλ για τα πλέι οφ του Μουντιάλ του 1970. Πολιτικά μπερδέματα έστειλαν τους Αυστραλούς να αγωνιστούν στη Μοζαμβίκη με το Χαράρε και τέσσερις μέρες αργότερα με το Ισραήλ στο Ισραήλ. Η Αυστραλοί ταξίδεψαν μέχρι Γιοχάνεσμπουργκ, από εκεί στη Λουάντα, τη Λισαβόνα και μετά τη Ρώμη. Μετά μέσω Ελλάδας (και με μια κλασική 6ωρη καθυστέρηση) έφυγαν για Ισραήλ. Όπου και έχασαν με 1-0 μιας και η κόπωση είχε διαλύσει τους ποδοσφαιριστές αλλά και το τεχνικό επιτελείο. Στις μέρες μας -ευτυχώς- έχουν (σχεδόν) εκλείψει τόσο βάναυσα περιστατικά αλλά εμφανίζονται καμιά φορά βάζοντας εμπόδια σε πολλές ομάδες μικρής δυναμικότητας και αφαιρώντας κάθε δικαίωμα να παλέψουν για το όνειρό τους.
- H χαμηλή αυτοεκτίμηση απέναντι στο θρυλικό σερί
“Δεν ήταν καλό το γήπεδο”. “Σιγά δεν έχουμε κερδίσει ποτέ εδώ”. “Όλοι χάνουν εδώ μέσα“. Αυτές είναι μερικές τυπικές ατάκες από ποδοσφαιριστές μετά από ήττες σε γήπεδα που έχουν συνηθίσει να χάνουν. Σε γήπεδα που δεν κερδίζουν ποτέ. Όταν μια ομάδα χτίζει ένα μύθο με αήττητα σερί στην έδρα της μεταφέρει στον αντίπαλο ένα περίεργο βάρος. Μια αίσθηση ανικανότητας. Μια ηττοπάθεια που δεν μπορεί να χαθεί εύκολα. Η Ρεάλ Μαδρίτης είχε μεταξύ του 1957 και του 1965 ένα απίστευτο αήττητο σερί στο Μπερναμπέου. 121 παιχνίδια. Φάνταζε απίθανο να φύγει κάποιος από εκεί μέσα με το διπλό μιας και είχε δημιουργηθεί κάτι σαν άγραφος νόμος. Όλα αυτά μέχρι να βρεθεί αυτός που θα σπάσει την “κατάρα”. Ο επόμενος που θα πατήσει στο χορτάρι, όσο μέτριος και κακός να είναι, έχει ελπίδες. Όχι γιατί έγινε καλύτερος. Απλά γιατί κάποιος το έκανε πριν από αυτόν. “Το έκανε αυτός. Σιγά. Τώρα μπορώ και εγώ”.
3 σχόλια σχετικά με το “Το πλεονέκτημα της έδρας”
Ενδιαφερον αρθρο, αλλα λαθος στη βαση του. Ας αρχισω με τα βασικα:
Το παραδειγμα του Αλβες που παρουσιαζετε δεν ειναι αυτο του τερματοφυλακα της Μπενφικα, αλλα του μεσου της ιδιας ομαδας, Ζοαο Αλβες (δεκαετιες ’70-’80). Οπως εχει γραφει το κειμενο, φαινεται οτι ο Αλβες φορουσε τα γαντια τερματοφυλακα του παππου του, κατι που προφανως ειναι αδυνατο (μονο οι κλωστες θα ειχαν μεινει). Αλλα γαντια αποκλειεται να φορουσε απο μεσα, αρα μονο για ψυχολογικους λογους θα μπορουσε να εχει κατι τοσο παλιο μαζι του.
Ακομα κι ετσι ομως, η ιστορια ειναι διαφορετικη. Τα γαντια τα φορουσε ο παππους του Ζοαο Αλβες (Καρλος) και τα εδωσε στον εγγονο του, που επισης τα φορουσε παντα. Δεν γνωριζω τη συγκεκριμενη ιστορια οπου αρνηθηκε να μπει στο γηπεδο, την πιστευω. Απλα ολο το επιχειρημα ειναι βασισμενο σε λαθος στορι. Αλλαξτε το. Εδω θα βρειτε και φωτο χειμωνα-καλοκαιρι και σε ολες τις ομαδες του: https://www.google.com/search?tbm=isch&sa=1&q=joao+alves+o+luvas+pretas&oq=joao+alves+o+luvas+pretas&gs_l=img.3…13912.18238.0.18627.9.9.0.0.0.0.353.1200.0j4j1j1.6.0….0…1c.1.64.img..4.0.0.0vqE3FT2gqE
Σε ο,τι αφορα στο υπολοιπο κειμενο, οπως σωστα αναφερατε η ερευνα αφορα καταγραφη δεδομενων μεχρι και 104 χρονια πισω. Τοτε ξεκινουσε μια ομαδα απο την Ελλαδα για να παει π.χ. στην Αγγλια και χρειαζοταν μια εβδομαδα ταξιδι. Σημερα σε 4-5 ωριτσες οι παικτες φορουν παντοφλες στο ξενοδοχειο. Ειναι αδυνατο να μπει στην ιδια ζυγαρια ενα εκτος εδρας ματς του ’30 με ενα του 2015.
H Μπαρτσελονα εκανε 11ωρο ταξιδι με λεωφορειο (οταν εκεινο το ισλανδικο ηφαιστειο εκανε κολπακια με τις σταχτες του το 2010) και εχασε στο Μιλανο απο την Ιντερ με 3-1. Αν γινονταν ολα τα ταξιδια ετσι, θα υπηρχε σημειο αναφορας σιγουρα.
Στο “μοντερνο ποδοσφαιρο” εχει αποδειχθει επισης οτι σε διπλα ματς οι γηπεδουχοι ειναι πολυ προσεκτικοι. Ειδικα στους πρωτους αγωνες. Οι ομαδες προτιμουν το 0-0 απο το 2-1 ας πουμε, το μηδεν παθητικο ειναι προτιμοτερο απο τη νικη. Διαφορετικες εποχες, διαφορετικες απαιτησεις.
Αμυντικη τακτικη εχουν πολλοι γηπεδουχοι επισης, αυτο αφορα στην φιλοσοφια μιας ομαδας κι οχι στον αντιπαλο. Παλια πολλοι προσαρμοζαν το παιχνιδι αναλογα με το πώς παιζει ο αντιπαλος, σημερα αυτο δεν ισχυει (τουλαχιστον για οσους εχουν καλες ομαδες).
Οσον αφορα στον “θρυλο”, στον επηρεασμο του διαιτητη ή στις κλιματικες αλλαγες, αυτα φυσικα και παιζουν ρολο. Αλλα το παραδειγμα της Βολιβιας ή του Ισημερινου δεν ειναι το συχνοτερο που μπορει να βρει κανεις.
Καλημερα σε ολους.
@ JK, συμφωνω απόλυτα μαζί σου σε όλα και τα ρισπεκτ μου για την ιστορία με τα γάντια..
Ενω με τον τίτλο του άρθρου πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε η ανάλυση του δεν με έπεισε καθόλου πράγμα απίθανο η μάλλον πρωτόγνωρο για το σομπρέρο !!! Γαργαντουα σε βλέπω να τρως πάγκο αυτήν την βδομάδα…
Ραμον γιουλ στη θέση σου, που έχει να παίξει τόσο καιρό !!!
Βρε παιδιά δεν είναι ανάλυση. Ένα κειμενάκι είναι με κάποια στοιχεία ερευνών και μερικές πινελιές δικές μου. Την ιστορία με τα γάντια έτσι την είχα ακούσει και λάθος μου που δεν το έψαξα για να δω αν είναι αληθινή. Φάουλ σίγουρα και πιστέψτε με δεν το κάνω ποτέ (έτυχε).
Θα ζητήσω από μόνος μου πάγκο για την επόμενη αγωνιστική. Καλή ιδέα. Να ξεκουραστώ και λιγάκι.