Το “κατενάτσιο” του Κόουλμαν και το αντιποδόσφαιρο του Σάντος
Καταρχήν δεν θέλω να σας παραπλανήσω με τον τίτλο του κειμένου. Ο όρος “κατενάτσιο” είναι συνυφασμένος στο μυαλό πολλών ανθρώπων ως κάτι “κακό”. Κάτι το άτεχνο και το αντιποδοσφαιρικό. O σκοπός να μη δεχθούμε κάποιο γκολ με κάθε τρόπο. Ξύλο απο τους παίκτες μας στον αντίπαλο, αμυντικές τακτικές που θα ζήλευε και ο Σουν-Τζου και γενικά οτιδήποτε μπορεί να καταστρέψει -και μόνο- το παιχνίδι του αντιπάλου με τρόπο μη ελκυστικό στο μάτι. Κάτι που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα. Όταν ακούμε τη λέξη “κατενάτσιο”, αυθόρμητα, μας έρχεται στο μυαλό ο Ελένιο Ερέρα, ο Φακέτι και η σπουδαία Ίντερ των δύο Πρωταθλητριών τη δεκαετία του ’60. Εδώ θα συμφωνήσουμε (λογικά). Η μεγάλη καινοτομία του συστήματος ήταν ο λίμπερο αλλά και το γεγονός πως έδινε στους πλάγιους μπακ τη δυνατότητα να ανεβαίνουν στην επίθεση ως εξτρέμ, σκοράροντας μάλιστα αρκετά τέρματα (ο Φακέτι είχε τελειώσει σεζόν με 10 γκολ σε μια περίοδο που οι βασικοί επιθετικοί στην Ιταλία έβγαιναν πρώτοι σκόρερ το πολύ με 18). Τριάδα στην άμυνα (με το λίμπερο σε ρόλο “σκούπας” μπροστά από τον τερματοφύλακα) ή αν θέλετε πεντάδα μαζί με τους δύο μπακ χαφ, τρεις μέσους στο χώρο του κέντρου που να καταστρέφουν το παιχνίδι του αντιπάλου και παράλληλα να μπορούν να δημιουργήσουν, και στην επίθεση -συνήθως- δύο γρήγοροι επιθετικοί. Επίσης δεν είναι τυχαίο πως αυτό το σύστημα ο Ερέρα είχε αρχίσει να το δουλεύει στη Μπάρτσα του Κουμπάλα (εκεί βέβαια δεν έγινε ποτέ κατανοητό), προσπαθώντας να εξηγήσει πως μπορείς να αποδόσεις επιθετικό ποδόσφαιρο στηριζόμενος σε αυτό. Σημαντικό επίσης πως μέχρι τότε οι πλάγιοι αμυντικοί δεν ανέβαιναν αρκετά στην επίθεση, όταν υπήρχε τετράδα στην άμυνα. Κάτι που έκανε σε μεγάλο βαθμό μόνο η Ολλανδία και ο Άγιαξ του Μίχελς, η ΕΣΣΔ και η Δινάμο του Λομπανόφσκι και πολλά χρόνια πίσω η ομάδα που άλλαξε το ποδόσφαιρο. Η Ρίβερ Πλέιτ. Μια ομάδα που είχε καταργήσει κάθε σύστημα και ποδοσφαιρική “λογική”. Το κατενάτσιο, όπως είναι εύκολο να καταλάβουμε, βοηθάει ομάδες δίχως σπουδαία ποιότητα να κερδίζουν δυνατότερους αντιπάλους.
Ερχόμαστε στο σήμερα και την Ουαλία του Γιούρο. Είχα γράψει πως αυτή η ομάδα των 13-14 παικτών, αν αντέξει από τραυματισμούς και κάρτες (και με την απαιτούμενη πάντα τύχη) είναι ικανή για μεγάλα πράγματα. Η παρέα του Κόουλμαν -ευτυχώς- αυτό μας το δείχνει μέχρι στιγμής. Με ένα “κατενάτσιο” στα καλύτερά του. Με μια τριάδα στο κέντρο της άμυνας (τους Μπεν Ντέιβις, Τζέιμς Τσέστερ και τον αρχηγό Άσλεϊ Γουίλιαμς σε ρόλο σκούπας) να καταπίνουν τους πάντες. Με δύο πολύ καλούς πλάγιους μπακ χαφ που μοιράζουν κατά το ήμισυ τη βοήθεια τους σε άμυνα και επίθεση (ο Τέιλορ της Σουόνσι και ο Γκάντερ της Ρέντινγκ), με τρεις χαφ να κάνουν δουλειά για πέντε. Άλλεν, Ράμσεϊ και ο ήρωας Τζο Λέντλεϊ (ο παίκτης της Κρίσταλ Πάλας είχε σπάσει το πόδι του λίγο καιρό πριν το Γιούρο και δεν ήταν σίγουρη η παρουσία του στα γήπεδα της Γαλλίας) και φυσικά στην επίθεση ο Γκάρεθ Μπέιλ της Ρεάλ με τον τίμιο Ρόμπσον-Κανού (ή τον “σκύλο” Σαμ Βοκς της Μπέρνλι). Αυτό είναι το 3-5-2 στα καλύτερά του. Δίχως τους παίκτες-αστέρες (πλην 2-3 περιπτώσεων), δουλεύοντας όλοι για το καλό της ομάδας, με αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη στο πλάνο του προπονητή. Αυτό είναι και το κατενάτσιο άλλωστε, σύμφωνα πάντα με τον Ερέρα. Αυτή είναι και η θαυματουργή Ουαλία του 2016. Μια ομάδα που δείχνει -με τον καλύτερο- τρόπο πως το, παλαιολιθικό, 3-5-2 για πολλούς, είναι το καλύτερο σύστημα αν ξέρεις να το παίξεις σωστά. Δυστυχώς για τους Ουαλούς οι Άαρον Ράμσεϊ και Μπεν Ντέιβις θα χάσουν λόγω καρτών τον ημιτελικό κόντρα στους Πορτογάλους, με τους Άντι Κινγκ (της Λέστερ) και Τζέιμς Κόλινς (της Γουέστ Χαμ) να είναι οι πιθανοί αντικαταστάτες. Το σημαντικότερο. Το ποδόσφαιρο της Ουαλίας αν και έχει περισσότερο βάρος στην άμυνα καταφέρνει να είναι ελκυστικό.
Πάμε τώρα στην Πορτογαλία του Σάντος. Το σύστημα της ομάδας είναι αρκετά κοντά στο 4-4-2 ή 4-1-3-2 αν προτιμάτε. Χωρίς τον κλασσικό σέντερ φορ αλλά με τετράδα στην άμυνα, ένα καθαρό αμυντικό μέσο τον Γουίλιαμ Καρβάλιο, δύο εξτρέμ και ένα παίκτη που μπορεί να δώσει βοήθειες σε κάθε μήκος και πλάτος του γηπέδου σε άμυνα και επίθεση (τον Ρενάτο Σάντσες) και φυσικά τον τεράστιο Κριστιάνο Ρονάλντο στη γραμμή κρούσης. Είναι ελκυστική στο μάτι η Πορτογαλία του Σάντος; Ούτε στο μάτι, ούτε στο φρύδι, ούτε σε κανένα άλλο μέλος (μέρος) του σώματος. Είναι αποτελεσματική; Αν την κρίνουμε καθαρά από την πορεία της μέχρι στιγμής, σίγουρα ναι. Με δύο προκρίσεις όμως -στα νοκ άουτ- στην παράταση (την τελευταία στα πέναλτι) και έχοντας πάρει την πρόκριση από τον όμιλο με τρεις ισοπαλίες (ως τρίτη), χρειάστηκε πολύ τύχη για να τα καταφέρει. Το ποδόσφαιρο που έχει παρουσιάσει είναι από τα χειρότερα -και πιο βαρετά- που θυμάμαι από καλή ομάδα σε φάση Γιούρο και αυτό δεν είναι καθόλου τιμητικό γι’ αυτούς. Όχι φυσικά επειδή το λέω και το γράφω εγώ, αλλά επειδή σε αυτό συμφωνούν όλοι πλην των κολλημένων με τον Φερνάντο Σάντος και των φανατικών της φίλων εκ Πορτογαλίας. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως το πόσο ελκυστικό μπορεί να γίνει το ποδόσφαιρο κάθε ομάδας δεν κρίνεται από το σύστημα ή την ποιότητα των ποδοσφαιριστών της (στα χαρτιά οι Πορτογάλοι είναι πολύ ανώτεροι ποιοτικά από τους Ουαλούς άλλωστε) αλλά από τη διάθεση και την τακτική του προπονητή της. Το “κατενάτσιο” των Ουαλών είναι σύγχρονο, αποτελεσματικό και μοντέρνο απέναντι στο πρωτόγονο, κουραστικό (στο βαθμό μισητού) και ουσιαστικό (;) ποδόσφαιρο του Σάντος.
Δεν ξέρω τι θα δούμε στον ημιτελικό. Αν θα μπορέσουν οι Ουαλοί να αντέξουν στο “βάρος” του διαφαινόμενου τελικού και κατά πόσο θα μπορέσει να καλύψει ο Κινγκ το τεράστιο κενό του Ράμσεϊ. Αυτό που ξέρω όμως σίγουρα είναι πως θα σιχαθούμε το ποδόσφαιρο από την πλευρά του Σάντος και της ομάδας του. Επίσης ξέρω ποιον θα υποστηρίζω και πως αν περάσουν οι Πορτογάλοι θα είναι ένα μεγάλο ξενέρωμα για μένα (και πολλούς ακόμα που τους αρέσει το καλό ποδόσφαιρο). Εκτός και αν η Πορτογαλία έχει κρατήσει μια υπέροχη παράσταση για όλους μας. Τότε θα τη χειροκροτήσω και θα της βγάλω το καπέλο. Και σε αυτή και στον Σάντος. Μια ομάδα που έπαιξε κάκιστο ποδόσφαιρο και κέρδισε μια κούπα, τη θυμούνται όλοι. Μια ομάδα που έπαιξε όμορφο ποδόσφαιρο και δεν πήρε μια κούπα, επίσης τη θυμούνται όλοι (δεν υπάρχει μεγαλύτερο παράδειγμα από τη Βραζιλία του ’82). Μια ομάδα που έπαιξε τραγικό ποδόσφαιρο και δεν κέρδισε τίποτα, δεν τη θυμάται κανένας. Έγραψα και πιο πάνω άλλωστε. Άλλο το κατενάτσιο, άλλο το αντιποδόσφαιρο. Και εγώ με το δεύτερο δεν είμαι με τίποτα και για κανένα λόγο.
15 σχόλια σχετικά με το “Το “κατενάτσιο” του Κόουλμαν και το αντιποδόσφαιρο του Σάντος”
Αψογη αναλυση-διαχωρισμος των δυο αυτων πραγματων! Αντε γιατι ο καθε καφενοβιος φετος μας τα ειχε πρηξει με την Ατλετικο. Οι περισσοτεροι την θεωρουν αντιποδοσφαιρικη!!!
Το ότι η πρωτάρα και, ποδοσφαιρικά ανύπαρκτη μέχρι πρόσφατα, Ουαλία είχε πριν την 5αρα των Γάλλων την καλύτερη επίθεση στη διοργάνωση είναι ένα από τα πιο απίστευτα στατιστικά που έχω δει τα τελευταία χρόνια.
φιλε καταρχας οταν γραφεις για κατενατσιο ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να μην αναφερεις το ονομα Αρριγκο Σακι ο οποιος ηταν φανερα επηρεασμενος απο τον Ελενιο Ερρερα.Διαφωνω με πολλα απο οσα λες αφου ειναι θεμα ποδοςφαιρικης αιςθητικης αλλα απο την στιγμη που παιρνεις θεση και εξηγεις γιατι τοτε σεβομαι την θεση σου.Θεωρω οτι απο την στιγμη που κανενας απο τους παιχταραδες του Σαντος μεσο επιθετικα δεν ειναι σε θεση να βοηθησει οπως πρεπει (το ιδιο συμβαινει και με την πλειοψηφια των παιχταραδων ολων των εθνικων ομαδων του γιουρο) τοτε πολυ σωστα πραττει και παιζει οπως παιζει για να νικησει.
Ο Σακι λοιπον ηταν απο τους πρωτους που κρατησαν στοιχεια του ιταλικου κατενατσιο ενω ταυτοχρονα καταφερε να αναμειξει στο παιγνιδι του πολλα στοιχεια του τοταλ φουτμπολ του μιχελς και του λομπανοφσκι οπως η πιεση χωρις την μπαλα και ο ομαδικος εναρμονισμος ειτε οι ομαδες του αμυνονταν η επιτιθονταν.
@βασίλης βαγιάνος
Συμφωνώ σε αυτό που γράφεις για Αρίγκο Σάκι. Η δική του Μίλαν άλλωστε θεωρείται από πολλούς ως η κορυφαία ομάδα όλων των εποχών και μια τέλεια τακτικά ομάδα. Και αυτή είναι και η αλήθεια πανω-κάτω. Απλά είχε προηγήθει το total football των Ολλανδών και το “φουτουριστικό” των Σοβιετικών. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να βάλουμε εκείνη τη Μίλαν σε αυτή την κουβέντα.
Καλά, κάντε υπομονή δύο τρείς ώρες ακόμα, και μετά την τεσσάρα που θα φάει ή ουαλία τα ξανά λέμε .. Τυχερή ομάδα που παίζει στα κόκκινα των δυνατοτήτων της .. ενώ οι πορτογάλοι σβηστοί φτάσανε τετράδα, ένα καλό ματς θα κάνουν σήμερα, θα βάλουν εύκολα 3-4 γκολακια και αύριο θα γράφουν όλοι άλλα..
Καλησπερα κ απο μενα. Πολυ ωραιο αρθρο.
Θα ηθελα να ρωτησω κατι και οποιος ξερει ας μου απαντησει.
Εαν ο αντιπαλος παιζει με ενα φορ,τοτε σε τι χρησιμευει το 3-5-2;
Οι 3 κεντρικοι αμυντικοι πισω με ποιον τροπο μπορουν να βοηθησουν μια ομαδα;
Το σιγουρο ειναι πως ”στερεις” ενα χαφ ακομα.
Συμφωνω για την χρησιμοτητα του 3-5-2 μου αρεσει πολυ αλλά αν υπαρχει καποιος γνωστης και θελει να βοηθησει,ευχαριστως.
Να στε καλα
Boa noite,
Para questões tática, responder apenas, domingo seis ou sete ele tarde.
Obrigado
Κάκιστο ποδόσφαιρο;
Με ποιά κριτήρια, την αισθητική του καθενός;
Με βάση ασούμε (που λέει και μια ψυχή) τις ευκαιρίες;
Να πεις ότι η Ουαλία παίζει πιο ωραία στον μέσο παντελώς άσχετο φίλαθλο και το μάτι του, απ την Πορτογαλία, ναι, να το πεις.
Ότι παίζει κάκιστο ποδόσφαιρο η Πορτογαλία, το λες μόνο, επειδή προπονητής της είναι ο Σάντος.
Α ρε Σάντος, είσαι μια σχολή από μόνος σου. Πρόκριση με τρεις ισοπαλίες και με συνδυασμό αποτελεσμάτων για να αποφύγεις μεγαθήρια στα νοκ άουτ. Περπατητός μέχρι τον τελικό με παρατάσεις, πέναλτυ, ένα καλό τρίλεπτο με τους (συμπαθείς κατά τα άλλα) Ουαλούς (μου φτάνει και μόνο που πέταξαν εμφατικά έξω τους αχώνευτους, υπερτιμημένους από κάτι Σωτηρακόπουλους, Βέλγους). Αυτό το ποδόσφαιρο γουστάρουμε πολλοί κύριε Gargaduaaa, κι όχι τους σάπιους, καταθλιπτικούς Άγγλους σου που δεν μπορούν να περάσουν τους ψαράδες Ισλανδούς. Πήρε μία μέτρια εθνική και την έφτασε τελικό.
Αν όμως δεν είχε μπεί το γκόλ της ισλανδίας στο μάτς με την αυστρία στο ενενήντα φεύγα..?
Τότε ο δύο πράγματα θα είχαν συμβεί σίγουρα..
Ά. Ή πορτογαλία θα έβγαινε δεύτερη, θα έπαιζε με αγγλία, γαλλία, γερμανία, δλδ θέμα χρόνου να χύσει ο κριστιάνο τα δάκρυάκια του!!
Β. Ή ισλανδία θα έβγαινε τρίτη, θα έπαιζε με κροατία και κανείς δεν θα την θυμόταν μετά από λίγους μήνες, και φυσικά ο άφωνος σπορτςκαστερ θα συνέχιζε την ανιαρή δουλειά του όντας παγκόσμιος άγνωστος!!
@Δημήτρη
Καλησπέρα και από εμένα. Αυτό που ρωτάς απαιτεί μεγάλη κουβέντα. Και θα ήταν καλύτερα να μας το αναλύσει κάποιος με γνώσεις προπονητικής. Απ’ την άλλη αν είδες χθες ο Κόλινς έβγαινε πάνω στον Κριστιάνο και ο Νάνι (ή το αντίθετο) έβγαινε πολλές φορές στα άκρα. Ένας με τρεις δηλαδή στον άξονα, αλλά τρεις με τρεις αν βάλεις τους δύο ακραίους που έκλειναν προς τα μέσα και τις βοήθειες που δεν είχαν οι τρεις στόπερ απ’ τους πλάγιους μπακ που πρόσεχαν περισσότερο τους μπακ της Πορτογαλίας.
Το λογικό πάντως είναι δύο στόπερ πάνω στους δύο επιθετικούς και ο λίμπερο σκούπα. Βέβαια θα πρέπει πάντα την αμυντική λειτουργία όλης της ομάδας και όχι μόνο τι κάνει η αμυντική γραμμή.
@Νίος
Κάκιστο ποδόσφαιρο με τα δικά μου κριτήρια. Είναι ξεκάθαρα η δική μου γνώμη και δεν απαιτώ από κανένα να συμφωνήσει μαζί μου. Όπως έχω γράψει και στο παρελθόν, αυτός εδώ ο χώρος υπάρχει για να μιλάμε για ποδόσφαιρο, να συμφωνούμε, να διαφωνούμε και πάνω απ’ολα να γουστάρουμε.
@Ανώνυμος
Εμείς μάλλον δεν θα συμφωνήσουμε ποτέ και να σου πω και τη μαύρη μου αλήθεια, μου αρέσει κιόλας. Όσο για τους “καταθλιπτικούς Άγγλοθς” που γράφεις να ξέρεις πως πάλι δεν συμφωνώ μιας και αυτοί οι Άγγλοι μοίρασαν απλόχερα τη χαρά σε χιλιάδες ανθρώπους (για να μην γράψω εκατομμύρια).
@Δημήτρης&Γαργαντούας:
Δεν είμαι προπονητής, όμως έχω την εντύπωση ότι τρεις με τρεις ήταν και στο Γερμανία-Ιταλία.
Είναι χαρακτηριστικό το παρακάτω διάγραμμα του Zonal Marking:
http://www.zonalmarking.net/2016/07/04/germany-1-1-italy-low-matches-contes-back-three-and-playmaking-starts-from-the-back/
Όπως σημειώνει το Zonal Marking, εναντίον της Ιταλίας ο Χούμελς ανέβαινε στη μεσαία γραμμή και έπαιζε ως επιπλέον χαφ (πλέι μέικερ) όταν η Γερμανία είχε την μπάλα.
Πάντως, μετά την εμφάνιση του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου, δεν είναι απαραίτητο ο κάθε κεντρικός αμυντικός να είναι επιφορτισμένος με το μαρκάρισμα ενός συγκεκριμένου αντιπάλου. Μπορεί απλώς να είναι υπεύθυνος για μία δική του περιοχή ευθύνης.
Ο μεσαίος από τους τρεις κεντρικούς αμυντικούς μπορεί να είναι ελαφρώς πιο οπισθοχωρημένος από τους άλλους δύο, παρέχοντας έτσι κάλυψη σε αυτούς και αποτελώντας τον λίμπερο στην παραπάνω διάταξη.
Οι Ιταλοί έδωσαν την ονομασία zona mista (σύνθετη ζώνη) στην παραπάνω μετεξέλιξη του κατενάτσιο, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Η ονομασία υποδήλωνε ότι η σύνθετη ζώνη αποτελούσε υβρίδιο άμυνας ζώνης (αμυντικοί με περιοχές ευθύνης) και άμυνας μαν του μαν (ένας αμυντικός σε ρόλο λίμπερο).
Καλή σας μέρα.
τώρα διάβασα το άρθρο γιατί έλειπα διακοπές. Δύο σημειώσεις.Το κατενάτσιο του Χερέρα ήταν επιθετικότατο σύστημα ποδοσφέρου. Πέρα από τον Φακέττι, τουη συγκεκριμένη θέση περιγραφεται από τον Χερρερα ως fluidificante, δηλαδή ρευστοποιητής (με την έννοια οτι έδινε “ρευστότητα” στην επίθεση αλλά και οτι έλιωνε τις άμυνες δίνοντας υπεροπλία τόσο σε στρατηγικό όσο και σε τακτικό επίπεδο) ο Χερρέρα έπαιζε με τρεις καθαρόαιμους επιθετικούς και επιπλέον το λίμπερο ήταν βασικά ένας επιθετικός με αμυντικές ικανότητες (βασικά στην ελλάδα μόνο ο Γκούμας και ο Λαμπριάκος θα μπορούσαν να παίξουν τέτοια μπάλα, και στο τρέχον μπουντιάλ όχι τυχαία, μόνο ο Μπέιλ και ο Φελλαϊνί). Ο δε ίδιος ο μέγας Ελένιο έλεγε οτι το κατενάτσιο θεωρείται αμυντικό ποδόσφαιρο επειδή όσοι τον αντέγραψαν δεν ήξεραν να το κάνουν καλά. Το κατενάτσιο επειδή παραχωρεί χώρο για να ανοίξει χώρο (ειδικά το κέντρο, οπου υπάρχει παίχτης λιγότερος) ακροβατεί μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και γι’αυτό για να γίνει σωστά απιτεί τελειότητα: απόλυτη προσήλωση των παιχτών οι οποίοι πρέπει να είναι εξαιρετικοί τόσο οι αμυντικοί (αφού έχουν όλους τους αντύπαλους πάνω τους συνέχεια) όσο και στην επιθετική λειτουργία αφού οι ευκαιρείες θα είναι εκ των πραγμάτων λίγες και είναι αναγκαία η αποτελεσματικότητα.
Τέλος, ένα σχόλιο στον “βασιλης βαγιανος”: Ο Σάκκι έπαιζε zona mista, όχι κατενάτσιο, αυτό που γράφει ο “Antoine Griezmann”. Το συγκεκριμένο σύστημα είναι αυτό που γέννησε τα μεγάλα δεκάρια, όπως τον Πλατινί
για όσους ξέρουν ιταλικά, ένα ωραίο άρθρο για την εξέλιξη του ιταλικού (και όχι μόνο) ποδοσφαίρου από τακτικής άποψης τα τελευταία 40 χρόνια, με παραδείγματα, εδώ: https://it.sports.yahoo.com/blog/lavagna-tattica/la-storia-della-tattica-da-sacchi-guardiola-050824769.html