Ο γύρος του κόσμου με ένα σομπρέρο

Ο αιώνιος αρχηγός της Ουρουγουάης

Το απόγευμα της 16ης Ιουλίου 1950 η εθνική ομάδα της Ουρουγουάης επέστρεφε στο ξενοδοχείο της, έχοντας στα χέρια της το παγκόσμιο κύπελλο. Ένα τρόπαιο που ήταν τόσο σίγουρο πως θα κατέληγε στη διοργανώτρια Βραζιλία, που ο πρόεδρος της ΦΙΦΑ και εμπνευστής της διοργάνωσης, Ζυλ Ριμέ, είχε ετοιμάσει από πριν ένα λόγο για να συγχαρεί τους νικητές οικοδεσπότες. Το χαρτί στο οποίο είχε γραφτεί τελικά έμεινε στην τσέπη του Γάλλου, ο οποίος μέσα σε ένα κλίμα πένθους και αναστάτωσης παρέδωσε όπως-όπως, το τρόπαιο στον αρχηγό της Ουρουγουάης, Ομπντούλιο Βαρέλα, και εξαφανίστηκε από το γήπεδο, μαζί με τους δεκάδες χιλιάδες θλιμμένους Βραζιλιάνους.

varela2

Το βράδυ εκείνο οι υπεύθυνοι της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Ουρουγουάης, οι ίδιοι άνθρωποι που λίγη ώρα πριν τη σέντρα έλεγαν στα αποδυτήρια πως ο βασικός στόχος ήταν να μη διασυρθούν από τους ανώτερους Βραζιλιάνους και οι οποίοι τελικά κράτησαν τα χρυσά μετάλλια και έδωσαν στους παίκτες ασημένια αντίγραφα, βγήκαν σε ένα καμπαρέ για να γιορτάσουν την τεράστια νίκη. Οι πραγματικοί ήρωες της βραδιάς ξέμειναν στο ξενοδοχείο σχεδόν απένταροι, στήνοντας ένα μικρό πάρτι στα δωμάτια τους με κρύα σάντουιτς και φτηνές μπύρες που αγόρασαν χρησιμοποιώντας τα τελευταία χρήματα που τους είχαν απομείνει. Ο μοναδικός που έλειπε ήταν ο αρχηγός, ο άνθρωπος που κράτησε όρθιους τους συμπαίκτες του μετά το 1-0, αυτός που πριν το ματς στα αποδυτήρια – όταν έφυγαν οι άνθρωποι της Ομοσπονδίας – έπειθε τους υπόλοιπους ότι ο στόχος δεν είναι να παραμείνει το σκορ σε λογικά επίπεδα αλλά το κύπελλο (“μην ακούτε τους δειλούς, ο στόχος μας θα ολοκληρωθεί μόνο όταν γίνουμε πρωταθλητές” ήταν μια από τις ατάκες που εκστόμισε) και ότι οι 200.000 αντίπαλοι θεατές στις κερκίδες “δεν παίζουν μπάλα”.

Ο Ομπντούλιο Βαρέλα αγνόησε τις εντολές και μαζί με τον φυσιοθεραπευτή βγήκαν μόνοι τους βόλτα στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Δεν χρειάστηκαν παρά λίγη ώρα για να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της τραγωδίας που βίωνε η Βραζιλία, που είχε ετοιμάσει για εκείνο το βράδυ το “μεγαλύτερο και καλύτερο πάρτι καρναβαλιού που θα έβλεπε η χώρα”. Αρκετά από τα μπαρ ήταν κλειστά ή άδεια ενώ δεν ήταν λίγοι αυτοί που έκλαιγαν, ακόμα και στο δρόμο. Σε ένα από τα μπαρ που επισκέφτηκαν κάποιος τον αναγνώρισε. Όπως δήλωσε χρόνια μετά ο Βαρέλα, για λίγο φοβήθηκε πως θα τον λιντσάρουν. Τελικά συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Κάποιοι του έδωσαν συγχαρητήρια, μερικοί εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για το πως έπαιξε και κάποιοι άλλοι τον προσκάλεσαν να πιούνε παρέα. Ο ποδοσφαιριστής που γύρισε έναν τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου ξενύχτησε μόνος του, μακριά από πανηγύρια, κάμερες και δημοσιογράφους, πίνοντας μαζί με τους ανθρώπους τους οποίους είχε πικράνει.

varela

Ο Ομπντούλιο γύρισε μεθυσμένος στο ξενοδοχείο στις 7 το πρωί, προσπαθώντας ακόμα να αποδεχτεί τη θλίψη που είχε προκαλέσει σε εκατομμύρια ανθρώπους (“το ήξερα ότι οι άνθρωποι στην Ουρουγουάη εκείνη τη στιγμή θα πανηγύριζαν χαρούμενοι αλλά εγώ δεν ήμουν εκεί, ήμουν στο Ρίο και έβλεπα τη θλίψη εκείνων των ανθρώπων” έλεγε χρόνια μετά). Την επόμενη μέρα η αποστολή επέστρεψε στο Μοντεβίδεο. Στο αεροδρόμιο είχε στηθεί μια φιέστα υποδοχής ενώ για τις επόμενες ημέρες είχαν προγραμματιστεί τιμητικές εκδηλώσεις και συνεντεύξεις με δεκάδες δημοσιογράφους. Ο Ομπντούλιο Βαρέλα δεν εμφανίστηκε σε καμία απ’αυτές, παρ’όλο που το όνομα του ήταν πρώτο σε όλες τις πινακίδες και αφίσες. Όπως έγραψε ο συμπατριώτης του Εντουάρντο Γκαλεάνο: “Μέσα στη γενική ευφορία το έσκασε μεταμφιεσμένος σε Χάμφρει Μπόγκαρτ, με το καπέλο του κατεβασμένο μέχρι τη μύτη και ένα αδιάβροχο με σηκωμένους γιακάδες”.

Την άποψη του για τους ανθρώπους που διοικούσαν το ποδόσφαιρο αλλά και για τους δημοσιογράφους την ήξεραν όλοι. Οι πρώτοι τον θεωρούσαν εχθρό από τότε που είχε πρωτοστατήσει λίγα χρόνια πριν στην απεργία των ποδοσφαιριστών που ζητούσαν περισσότερα βασικά δικαιώματα. Τους δεύτερους τους απέφευγε με κάθε τρόπο. “Τα μόνα αληθινά πράγματα που μπορείς να βρεις σε μια εφημερίδα είναι η ημερομηνία και η τιμή της” έλεγε πάντα. Την εποχή που έπαιζε στην Πενιαρόλ αρκετές φορές αρνούνταν ακόμα και να φωτογραφηθεί με την υπόλοιπη ομάδα για τα ρεπορτάζ των εφημερίδων. “Ήρθα εδώ για να παίξω μπάλα, όχι για να κάνω το μοντέλο” ήταν η απάντηση του σε κάποιον που προσπάθησε μια φορά να τον μεταπείσει.

Το 1955, πέντε χρόνια μετά το ‘Maracanazo’, και αφού είχε φτάσει πλέον στα 38 και είχε κατακτήσει τίτλους και με την εθνική και με την αγαπημένη του Πενιαρόλ, κρέμασε τα παπούτσια του. Η μοίρα το έφερε έτσι που το τελευταίο του ματς διεξήχθη στο Μαρακανά. Αντίπαλος ήταν η Βραζιλιάνικη Αμέρικα. Ο Ομπντούλιο, που είχε αναλάβει θέση παίκτη-προπονητή στην Πενιαρόλ, μπήκε αλλαγή στο δεύτερο ημίχρονο αλλά όταν συνειδητοποίησε ότι πλέον ήταν αρκετά μεγάλος και ανήμπορος να βοηθήσει την ομάδα του όπως αυτός ήθελε, αποχώρησε μόνος του από τον αγωνιστικό χώρο και ταυτόχρονα και από το ποδόσφαιρο.

Αν και για τα κατορθώματα του γράφτηκαν βιβλία και αμέτρητα αφιερώματα σε εφημερίδες και περιοδικά ο ίδιος έζησε την υπόλοιπη ζωή του μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, μαζί με τη γυναίκα του, τα δυο του παιδιά και μερικούς καλούς φίλους. Δεν εμφανιζόταν σε γιορτές και εκδηλώσεις, δεν έβγαινε σχεδόν ποτέ στην τηλεόραση ή το ράδιο για να σχολιάσει το σύγχρονο ποδόσφαιρο ή να πει την άποψη του για την εθνική και δεν απαντούσε στις εκκλήσεις των δημοσιογράφων που του ζητούσαν να θυμηθεί ιστορίες από το Μουντιάλ της Βραζιλίας. Από τη μέρα που αποσύρθηκε μέχρι τη μέρα που πέθανε το 1996 έδωσε τόσες λίγες συνεντεύξεις που μπορείς να τις μετρήσεις στα δάχτυλα του ενός χεριού. Μια από τις τελευταίες ήταν το 1990, σε ένα Βραζιλιάνο δημοσιογράφο που ήταν τόσο αποφασισμένος να μιλήσει μαζί του που έκατσε πέντε μέρες έξω από το σπίτι του.

Στις ελάχιστες συνεντεύξεις που καταδέχτηκε να δώσει αρνιόταν οποιαδήποτε θρυλική υπόσταση και υποβίβαζε χωρίς δεύτερη σκέψη την επιτυχία του Μαρακανά (“Ήταν απλά μια νίκη. 100 φορές να παίζαμε, δεν θα τους κερδίζαμε άλλη φορά”) και τη δική του συνεισφορά σ’αυτή (“Με παρουσίασαν σαν τον ένοχο για την ήττα της Βραζιλίας και σαν τον αποκλειστικό υπεύθυνο για τη νίκη της Ουρουγουάης. Τίποτα απ’αυτά δεν ισχύει. Κανένας δεν κέρδισε Παγκόσμιο Κύπελλο μόνος του”).

—–

Πριν λίγες μέρες ο αναπληρωτής γραμματέας της Εθνικής Γραμματείας Αθλητισμού της Ουρουγουάης δήλωσε ότι το 2017 (το έτος δηλαδή που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του) θα είναι αφιερωμένο στον Ομπντούλιο Βαρέλα, μια πρόταση την οποία είδε με πολύ καλό μάτι και ο πρόεδρος της χώρας, Ταμπαρέ Βάσκες. Μια επιτροπή τεσσάρων ανθρώπων που, ειρωνικά θα λέγαμε, αποτελείται από δημοσιογράφους και ανθρώπους του ποδοσφαίρου της χώρας, θα ανακοινώσει στο άμεσο μέλλον μια σειρά ενεργειών και εκδηλώσεων προς τιμή του μεγαλύτερου αρχηγού που έχει δει η ‘σελέστε’ (“Αιώνιος αρχηγός” είναι ένα από τα πολλά παρατσούκλια που του κόλλησαν μετά την επιτυχία του 1950), οι οποίες θα πραγματοποιηθούν από τον Μάρτιο έως τις 20 Σεπτεμβρίου, που είναι και η ημέρα που ο Βαρέλα θα γινόταν 100 εάν ζούσε. Ανάμεσα στις ενέργειες αυτές είναι και η μετονομασία κάποιου βασικού δρόμου της πρωτεύουσας.

obdulio4

Μ’αυτόν τον τρόπο, έστω και πολύ καθυστερημένα, η Ουρουγουάη θα τιμήσει τον σπουδαιότερο παίκτη που φόρεσε ποτέ τη φανέλα της, αυτόν που ουσιαστικά κουβάλησε το ποδόσφαιρο της στους ώμους του σε μερικές από τις πιο ζόρικες στιγμές του (και εντός αλλά και εκτός γηπέδου, αν αναλογιστούμε ότι η απεργία άλλαξε τη μοίρα όλων των υπόλοιπων Ουρουγουανών ποδοσφαιριστών), τον μεγαλύτερο μάγκα της Ιστορίας, αυτόν για τον οποίο το περιοδικό ‘El Grafico’ της γειτονικής και θεωρητικά ‘εχθρικής’ Αργεντινής έγραψε κάποτε:

“Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά αν ο Βαρέλα είναι ο καλύτερος Ουρουγουανός παίκτης στην ιστορία, ούτε αν ήταν ένας από τους καλύτερους μέσους όλων των εποχών. Σ’αυτή τη θέση έχουν υπάρξει παίκτες με πολύ καλύτερη τεχνική και παίκτες που ήταν πολύ πιο εγκεφαλικοί. Αλλά κανένας, ούτε στην Ουρουγουάη, ούτε οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, δεν έχει φτάσει στα επίπεδα που έφτασε αυτός σαν ηγέτης, σαν αδιαφιλονίκητος αρχηγός”.

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Ιστορίες για το τζάκι, ποδόσφαιρο Λατινικής Αμερικής, Προσωπογραφίες

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Τάκλιν, σφαίρες και κατσάβραχα: ιστορίες από την Κορσική

Βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Στο γραφικό κορσικάνικο χωριό Μουράτο παίζονται τα τελευταία κρίσιμα λεπτά του ντέρμπι με τη γειτονική Καλεντζάνα. Επίθεση των ντόπιων ενώ είμαστε στο 0-0, η μπάλα κατευθύνεται στο άδειο τέρμα. Ο Ζαν Μαρκ Λουκετσί, οπαδός της Καλεντζάνα, δεν ολιγωρεί: βγάζει το πιστόλι του, διαμετρήματος 7.65, και πυροβολεί την μπάλα […]

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Πόσο καλά ξέρεις το Μπόκα-Ρίβερ;

To 2016 το διάσημο περιοδικό FourFourTwo έκανε μια λίστα με τα 50 σπουδαιότερα ντέρμπι του κόσμου και το τοποθέτησε στην πρώτη θέση. Σε μια αντίστοιχη λίστα της Daily Mirror βρέθηκε ξανά στην κορυφή. Η Daily Telegraph χαρακτήρισε την αντιπαλότητα των δυο ομάδων ως τη μεγαλύτερη στον κόσμο.  Το 2004 η αγγλική εφημερίδα ‘Observer’ έκανε λίστα με […]

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

4 σχόλια σχετικά με το “Ο αιώνιος αρχηγός της Ουρουγουάης”

  1. Ο/Η Manolo λέει:

    Τρομερό άρθρο. Πάλι καλά ζούμε τώρα εποχές που ο πρόεδρος της ΦΙΦΑ δεν είναι λαμόγιο, οι δημοσιογράφοι υπηρετούν την αντικειμενική ενημέρωση και οι ποδοσφαιριστές νοιάζονται μόνο για το Ποδόσφαιρο! *ξαφνικά κεραυνοί πάνω από τους ουρανοξύστες του Μοντεβιδέο*

  2. Ο/Η Galeano λέει:

    Eξαιρετικο αρθρο Duendes για ακομα μια φορα!Συγχαρητηρια.

  3. Ο/Η Nikolas Paul λέει:

    Συγχαρητήρια. Απλά συγχαρητήρια.

  4. Ο/Η Βαιος Χασιώτης λέει:

    Αιώνιος αρχηγός…αυτό τα λέει όλα..

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *