Η μέρα που Βάσκοι και Καταλανοί έπαιξαν ξύλο στη Μαδρίτη
Γήπεδο Μεστάγια, 13 Μαΐου 2009, λίγα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα: Ο 107ος τελικός του Κυπέλλου Ισπανίας έχει μόλις τελειώσει. Η φιλότιμη Αθλέτικ Μπιλμπάο του Χοακίν Καπαρός έχει κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να κερδίσει τον πρώτο της τίτλο μετά από 25 χρόνια αλλά, για κακή της τύχη, απέναντι της βρίσκεται η καλύτερη Μπαρτσελόνα όλων των εποχών. Το τελικό 4-1 (με τους Βάσκους να έχουν προηγηθεί μόλις στο 8′) είναι ενδεικτικό της διαφοράς ποιότητας των δυο ομάδων.
Παρά τη βαριά ήττα οι οπαδοί της Αθλέτικ δεν φεύγουν από το γήπεδο. Για την ακρίβεια, κανείς δεν φεύγει από το γήπεδο. 50.000 θεατές και των δυο ομάδων, οι οποίοι έχουν παρακολουθήσει το ματς καθισμένοι κυριολεκτικά δίπλα-δίπλα, είναι όρθιοι και χειροκροτούν και τους δυο αντιπάλους. Βλέποντας τις σκηνές δυσκολεύεσαι να καταλάβεις ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο χαμένος.
Στη μια πλευρά, στο πέταλο που βρίσκονται οι οπαδοί της Μπαρτσελόνα, οι παίκτες της Αθλέτικ δέχονται το χειροκρότημα των Καταλανών, την ίδια ώρα που στην απέναντι άκρη του αγωνιστικού χώρου οι παίκτες της Μπάρτσα με την κούπα στο χέρι βλέπουν τους Βάσκους να τους επιβραβεύουν με εκτεταμένο χειροκρότημα. Η αποθέωση γίνεται ακόμα πιο έντονη για τους Τσάβι και Πουγιόλ που κάνουν βόλτες στο χόρτο κρατώντας μια σημαία της Καταλωνίας και μια της Χώρας των Βάσκων.
Ο ποδοσφαιρικός πολιτισμός πιάνει ταβάνι, η έκφραση “νίκησε το ποδόσφαιρο” επινοήθηκε για περιπτώσεις σαν αυτή. Κάποιος θα μπορούσε πιθανόν να σκεφτεί ότι οι δυο συγκεκριμένες ομάδες έχουν κάποια ‘αδελφική σχέση’ ή κάποιο ιδιαίτερο δέσιμο από το μακρινό παρελθόν. Αυτός ο κάποιος λογικά δεν θα έχει ακούσει ποτέ για τον τελικό του 1984.
Γήπεδο Σαντιάγο Μπερναμπέου, 5 Μαΐου 1984, λίγα λεπτά μετά τις 10 το βράδυ: Ο διαιτητής έχει σφυρίξει τη λήξη του τελικού και έχει αποσυρθεί άρον-άρον στα αποδυτήρια αλλά η δράση δεν έχει τελειώσει. Ο Ντιέγκο Μαραντόνα ανταλλάζει μερικές ‘φιλοφρονήσεις’ με τον προσωπικό του αντίπαλο και μετά από κάποιες ρατσιστικές ατάκες που ακούγονται η κατάσταση ξεφεύγει. Στα επόμενα δευτερόλεπτα εκτυλίσσονται σκηνές που συνήθως συναντάει κανείς σε συνάντηση χούλιγκαν σε κάποιο σοκάκι ή σε λατινοαμερικάνικα παιχνίδια μικρών κατηγοριών μετά από κάποιο περίεργο σφύριγμα του διαιτητή. Η κάμερα που βρίσκεται στον αγωνιστικό χώρο καταγράφει αγκωνιές, σπρωξιές και τουλάχιστον 10 εναέριες κλωτσιές, τις περισσότερες εκ των οποίων θα χαρακτήριζε “χτυπήματα εξαιρετικής τεχνικής και επιδεξιότητας” ακόμα και ο Τσακ Νόρις.
Στο επίκεντρο της κλωτσοπατινάδας βρίσκεται ο Μαραντόνα. Όχι τυχαία όμως. Μερικούς μήνες πριν, τον Σεπτέμβρη του 1983, στο μεταξύ τους παιχνίδι στο Καμπ Νου, ο Αντονι Γκοϊκοετσέα, σε μια ακίνδυνη φάση στο χώρο του κέντρου, σημάδεψε τον αστράγαλο του Αργεντινού και με ένα βρώμικο τάκλιν τον έστειλε 3 μήνες εκτός γηπέδων. Στο ποδόσφαιρο εκείνης της εποχής η ενέργεια αυτή τιμωρούταν απλά με κίτρινη κάρτα. Λόγω της γενικότερης κατακραυγής όμως, η Ομοσπονδία επανεξέτασε το θέμα και τελικά τιμώρησε τον Βάσκο με 18 αγώνες, οι οποίοι μετά από έφεση έγιναν 7, μια τιμωρία που ο Γκοϊκοετσέα θεώρησε εξ αρχής υπερβολική. Κατά το διάστημα της απουσίας του μάλιστα, οι οπαδοί της Μπιλμπάο τον αποθέωναν κάθε φορά που έκανε κάποια δημόσια εμφάνιση.
Λίγους μήνες μετά ο ‘Χασάπης του Μπιλμπάο’ (όπως έμεινε γνωστός) δήλωνε: “Έχω ήσυχη τη συνείδηση μου. Το όλο θέμα δημιουργήθηκε γιατί απλά ήταν ο Μαραντόνα. Στα δικά μου μάτια είναι ένας παίκτης σαν όλους τους άλλους. Ορκίζομαι ότι ποτέ δεν προσπάθησα να τραυματίσω κανέναν αντίπαλο”.
Ο μύθος βέβαια λέει πως ο Βάσκος τοποθέτησε τα παπούτσια με τα οποία τραυμάτισε τον Ντιέγκο σε ειδική γυάλινη θήκη, την οποία παρουσίαζε με καμάρι σε όποιον πήγαινε σπίτι του, αλλά όπως όλοι οι μύθοι, αυτό ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε επίσημα. Δυο χρόνια πριν πάντως, ο ίδιος παίκτης είχε σπάσει το πόδι ενός ακόμα ταλαντούχου παίκτη της Μπάρτσα, του Γερμανού Μπέρντ Σούστερ, και αυτό σίγουρα δεν είναι μύθος.
Η κόντρα με τον Γκοϊκοετσέα δεν ήταν όμως η μόνη που είχε ανοίξει ο Ντιεγκίτο. Λίγες μέρες πριν τον τελικό και την ώρα που η Αθλέτικ πανηγύριζε ήδη την κατάκτηση του πρωταθλήματος, ο Αργεντινός έπιασε στο στόμα του τον προπονητή της, Χαβιέρ Κλεμέντε, τον οποίο κατηγορούσε για το, δυναμικό και στα όρια του αντιαθλητικού, ποδόσφαιρο που έπαιζε. “Αν δεν το πάρουμε εμείς, προτιμώ να το πάρει η Ρεάλ, γιατί είμαι οπαδός του ποδοσφαίρου” ήταν μια από τις εριστικές ατάκες του Ντιέγκο. “Ο Μαραντόνα είναι σπουδαίος παίκτης αλλά είναι και κόπανος” ήταν η απάντηση του Κλεμέντε. “Ο Κλεμέντε δεν έχει τα κότσια να το πει αυτό μπροστά μου”, επανήλθε ο Ντιέγκο. “Δεν έχω σκοπό να του πω τίποτα κατά πρόσωπο γιατί πάντα περιτριγυρίζεται από 200 σωματοφύλακες” ήταν η τελική τοποθέτηση του Κλεμέντε λίγες ώρες πριν τη σέντρα του τελικού.
Με δεδομένα όλα αυτά, καταλαβαίνει κανείς πως το αγωνιστικό μέρος πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Με ένα γκολ του Εντίκα στο 14′ η Αθλέτικ πήρε κεφάλι στο σκορ νωρίς και από εκεί μετά επιστράτευσε το αγαπημένο της τότε, δυνατό παιχνίδι, για να κρατήσει μακριά τους αντιπάλους. Η Μπάρτσα προσπάθησε να αντιδράσει αλλά ο Σούστερ ήταν καλά κλεισμένος και ο Μαραντόνα φαινόταν συνεχώς πως είναι κοντά στην ‘έκρηξη’, από την οποία απείχε ένα κλικ μετά από κάθε τάκλιν που δεχόταν από τον Γκοϊκοετσέα και τους συμπαίκτες του. Το παιχνίδι ολοκληρώθηκε χωρίς αποβολή αλλά με 7 κίτρινες, ενδεικτικές του επιπέδου των κλωτσιών που έπεφταν και από τις δυο πλευρές, αφού για κάθε σκληρό τάκλιν των Βάσκων υπήρχε άμεση απάντηση με ένα βρώμικο τάκλιν από τους Καταλανούς.
Η αναμενόμενη ‘έκρηξη’ του Αργεντινού τελικά ήρθε μετά το τελευταίο σφύριγμα και εξαιτίας της όλη η Ισπανία είδε τις χειρότερες εικόνες που έχει δει σε ποδοσφαιρικό γήπεδο, σε έναν καβγά που, με μια πινελιά πολιτικής ειρωνείας και χιούμορ, μπορεί να συνοψιστεί με τη φράση: Η μέρα που Καταλανοί και Βάσκοι πλακώθηκαν στη Μαδρίτη, μπροστά στα μάτια του βασιλιά Χουάν Κάρλος, διεκδικώντας το ‘Κύπελλο του Βασιλιά’. “Όλα έγιναν γιατί δεν ξέρουν να χάνουν. Πρέπει κάποτε να σταματήσουμε αυτούς που έρχονται να παίξουν στην Ισπανία από αλλού χωρίς να έχουν εκπαίδευση” δήλωσε μετά το τέλος του αγώνα ο Κλεμέντε, που είπε την τελευταία λέξη στην κόντρα του με τον Ντιέγκο.
Από τους πρωταγωνιστές της θρυλικής, πλέον, κλωτσοπατινάδας ουσιαστικά δεν τιμωρήθηκε κανένας! Έντεκα μέρες μετά τον τελικό η Ομοσπονδία ανέλυσε το βίντεο των επεισοδίων και ανακοίνωσε πως έξι παίκτες (3 από κάθε ομάδα, ανάμεσα τους φυσικά ο Μαραντόνα και ο Γκοϊκοετσέα) τιμωρούνται με 3 μήνες αποκλεισμό από κάθε αγωνιστική δραστηριότητα, ποινή όμως που τελικά έμεινε στα λόγια για το… “κοινό καλό”, αφού ακολουθούσε το Euro 1984 και ανάμεσα στους τιμωρηθέντες υπήρχαν μέλη της εθνικής Ισπανίας. Τρεις μήνες μετά ο Μαραντόνα μετακόμιζε στην Ιταλία, αφήνοντας το ξύλο στο χόρτο του Μπερναμπέου σαν τελευταία εικόνα του με τη φανέλα της Μπάρτσα.
Τριάντα-τρία χρόνια μετά, οι δυο ομάδες συναντώνται για άλλη μια φορά στα πλαίσια του Κυπέλλου, με το πρώτο παιχνίδι να διεξάγεται σήμερα το βράδυ στο Μπιλμπάο. Αν και το πάθος των Βάσκων ξεχειλίζει κάθε φορά που αντιμετωπίζουν μια εκ των Μπαρτσελόνα ή Ρεάλ, είναι σχεδόν απίθανο να δούμε ξανά εικόνες σαν τις καρατιές που αντίκρισαν οι θεατές που βρέθηκαν το 1984 στον τελικό του Μπερναμπέου. Μετά τον τελικό του Μεστάγια άλλωστε, οι δυο τους συναντήθηκαν σε άλλους δυο τελικούς Κυπέλλου, που είχαν τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με τη γιορτή του 2009: Εύκολη νίκη της Μπαρτσελόνα και αποθέωση από τους οπαδούς και των δυο ομάδων.
