ΕΛΒΕΤΙΑ 1954

Το 1954 ήταν σημαδιακό για την FIFA αφού συνέπιπτε με τα 50χρονα της γέννησής της. Η επέτειος συνέπεσε με τη διοργάνωση του 5ου παγκοσμίου Κυπέλλου το οποίο ανατέθηκε στην Ελβετία, η οποία είχε παραμείνει ουδέτερη στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και υπέστη τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Άλλωστε ήταν και η ισχυρότερη οικονομικά χώρα της Ευρώπης και συγκέντρωνε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχημένη διοργάνωση του σπουδαιότερου ποδοσφαιρικού τουρνουά του πλανήτη. Το γεγονός ότι η έδρα της FIFA ήταν και εξακολουθεί να βρίσκεται στη Ζυρίχη, έπαιξε και αυτό ρόλο στην απόφαση των παραγόντων να ορίσουν την Ελβετία σαν τόπο διεξαγωγής του Μουντιάλ του 1954.

Στην προκριματική φάση συμμετείχαν 35 χώρες, από τις οποίες στα τελικά προκρίθηκαν δεκαέξι. Η Ελλάδα κληρώθηκε στον 10ο όμιλο μαζί με Ισραήλ και Γιουγκοσλαβία. Μετά από δύο νίκες επί των Ισραηλινών (1-0 και 2-0) και δύο ήττες από τους Γιουγκοσλάβους (0-1, 0-1) κατετάγη δεύτερη και αποκλείστηκε. Σε αυτό το παγκόσμιο κύπελλο συμμετείχε πλέον και η Δυτική Γερμανία ,ενώ η Λαϊκή Δημοκρατίας της Γερμανίας, δεν δήλωσε συμμετοχή, όπως και η ΕΣΣΔ, λόγω του Ψυχρού Πολέμου.

Η Αργεντινή δεν συμμετείχε στην προκριματική φάση και μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί επίσημη εξήγηση γι’ αυτό. Πάντως, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Αργεντίνικου τύπου της εποχής εκείνης, η ποδοσφαιρική ομοσπονδία δεν επιθυμούσε να πάρει μέρος η ομάδα στα προκριματικά από το φόβο πιθανού ρεζιλέματος λόγω της άρνησης αρκετών μεγάλων αστέρων να παίξουν στο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας. Από την τελική φάση του Π.Κ. απούσα ήταν και η Σουηδία, η οποία αποκλείστηκε στα προκριματικά από το Βέλγιο. Η Σουηδική ομοσπονδία δεν επιθυμούσε να αγωνιστούν στην εθνική ομάδα επαγγελματίες παίκτες με αποτέλεσμα τα μεγάλα αστέρια όπως οι Γκρεν, Νόρνταλ, Λίντχολμ, Σκόγκλουντ να μην καλούνται στην εθνική. Ε, δεν ήθελε και πολύ για να αποκλειστεί η ομάδα. Απούσα και η Ισπανία η οποία όμως στάθηκε εξαιρετικά άτυχη. Κληρώθηκε με την Τουρκία την οποία κέρδισε με 4-1 στην Μαδρίτη, έχασε όμως 1-0 στην Κωνσταντινούπολη. Τότε δεν ίσχυε ο κανονισμός σύμφωνα με τον οποίο προκρινόταν η ομάδα με τα περισσότερα γκολ και έτσι έγινε αγώνας μπαράζ στην Ρώμη το ματς έληξε 2-2 και τελικά έγινε κλήρωση στην οποία ευνοήθηκαν οι Τούρκοι και πέρασαν στην τελική φάση. Από τη νότιο Αμερική το «παρών» έδωσε μόνο η Βραζιλία ενώ για πρώτη φορά στα τελικά συμμετείχε η Νότιος Κορέα. Οι βρετανικές ομάδες συμμετείχαν για 2η φορά σε προκριματική φάση και την πρόκριση στα τελικά κέρδισαν η Αγγλία και η Σκοτία. Η Ελβετία σαν διοργανώτρια και η Ουρουγουάη σαν κάτοχος του τροπαίου προκρίθηκαν χωρίς αγώνες.

Αξίζει να γίνει αναφορά σε δύο πολύ μεγάλους ποδοσφαιριστές της εποχής που δεν αγωνίστηκαν στο Μουντιάλ. Πρόκειται για τον Αργεντινό Αλφρέντο Ντι Στέφανο και τον Ούγγρο Λάζλο Κουμπάλα. Ο Ντι Στέφανο δεν αγωνίστηκε στο Μουντιάλ γιατί δεν έλαβε μέρος η Αργεντινή. Όσον αφορά τον Κουμπάλα που είχε αποκτήσει την Τσεχοσλοβάκικη υπηκοότητα, μη μπορώντας να αντέξει το κομμουνιστικό καθεστώς έφυγε από την Ουγγαρία για τη Βιέννη και από το 1951 αγωνιζόταν στην Μπαρτσελόνα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο Κουμπάλα είναι ο μόνος ποδοσφαιριστής που έχει αγωνιστεί με τρεις διαφορετικές εθνικές ομάδες! Της Ουγγαρίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Ισπανίας, αλλά ποτέ δεν συμμετείχε σε τελική φάση Μουντιάλ.

Σαν το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση του Μουντιάλ παρουσιαζόταν η Ουγγαρία, η οποία ήταν αήττητη από τον Μάιο του 1950 όταν είχε χάσει στη Βιέννη από την Αυστρία με 5-3. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι το Μουντιάλ του 1954 οι Μαγυάροι είχαν κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στην Ολυμπιάδα του Ελσίνκι το 1952, ενώ είχαν κάνει όλη την ποδοσφαιρική Ευρώπη να παραμιλάει. Η Ουγγαρία εκείνης της εποχής ήταν ότι καλύτερο είχε εμφανιστεί ποτέ στο παγκόσμιο ποδοσφαιρικό στερέωμα. Διέθετε παίκτες παγκόσμιας κλάσης οι οποίοι έκαναν μαγικά πράγματα με την μπάλα. Ο Γιόζεφ Μπόζικ ήταν ο επιτελικός μέσος της ομάδας και ο Ζόλταν Τσίμπορ ο εγκέφαλος στη μεσαία γραμμή. Στην γραμμή κρούσης ο «καλπάζων συνταγματάρχης» Φέρεντς Πούσκας, ο Νάντορ Χιντεγκούτι και ο χρυσοκέφαλος Σάντορ Κοτσις ήταν τα μεγάλα όπλα της ομάδας.
Γύρω από αυτούς ήταν χτισμένη η υπόλοιπη ομάδα που ακόμα περιλάμβανε τον τερματοφύλακα Γκρόσιτς, τους αμυντικούς Γιένι Μπουζάνσκι, Μιχάλι Λάντος, Γίοζεφ Ζακάριας και Γκιούλα Λόραντ (τον προπονητή του ΠΑΟΚ που πέθανε στον πάγκο), ενώ την τέταρτη θέση στην επιθετική γραμμή διεκδικούσαν οι Λάζλο Μπούνταϊ, Πέτερ Πάλοτας καθώς και οι Γιόζεφ και Μιχάλι Τοτ. Η Ουγγαρία αποκαλείτο «αράντσιπατ» (χρυσή ομάδα) τόσο για το χρυσό μετάλλιο του Ελσίνκι όσο και για την ποιότητα του ποδοσφαίρου που πρόσφερε. Σχεδόν ένα χρόνο μετά το χρυσό του Ελσίνκι η Ουγγαρία αποδέχθηκε την πρόσκληση – πρόκληση της Αγγλίας για ένα φιλικό παιγνίδι στο Wembley.

Τι το ήθελαν οι υπερφίαλοι Άγγλοι; Τα βιολιά της μαγυάρικης ορχήστρας τους διέσυραν με 6-3 υποχρεώνοντάς τους στην πρώτη εντός έδρας ήττα της ιστορίας τους από ομάδα της ηπειρωτικής Ευρώπης. Οι Άγγλοι δεν έβαλαν μυαλό και ξαναζήτησαν ρεβάνς αυτή τη φορά στη Βουδαπέστη. Νέα συντριβή με 7-1 από την θρυλική «αράντσιπατ». Τυπικά προπονητής της εθνικής Ουγγαρίας ήταν ο Γκιούλα Μάντι όμως αυτός που έκανε πραγματικά κουμάντο ήταν ο υπουργός Αθλητισμού της χώρας Γκούσταβ Σέμπες.
Αυτός ήταν άλλωστε που είχε επινοήσει το επαναστατικό για την εποχή σύστημα που ακολουθούσε η ομάδα και που συνέβαλλε τα μέγιστα στις επιτυχίες της. Η Ουγγαρία ακολουθούσε ένα ιδιόμορφο 4-4-2 που μεταβαλλόταν σε 4-2-4 με τους παίκτες της μεσαίας γραμμής σε διάταξη ρόμβου. Βέβαια λόγο σε όλα είχε και ο Φέρεντς Πούσκας που ήταν το μεγαλύτερο από τα υπέρλαμπρα αστέρια των Μαγυάρων.

Οι δεκαέξι ομάδες των τελικών χωρίστηκαν σε τέσσερις ομίλους των τεσσάρων ομάδων. Οι διοργανωτές επινόησαν και ένα περίεργο σύστημα διεξαγωγής των αγώνων, σύμφωνα με το οποίο οι δύο επικεφαλής ομάδες του κάθε ομίλου (αναφέρονται πρώτες παρακάτω) δεν θα έπαιζαν μεταξύ τους. Οι όμιλοι ήταν οι εξής: Α’ όμιλος: Βραζιλία, Γαλλία, Μεξικό, Γιουγκοσλαβία, Β’ όμιλος: Ουγγαρία, Τουρκία, Ν. Κορέα, Γερμανία, Γ’ όμιλος: Αυστρία,Τσεχοσλοβακία, Σκοτία, Ουρουγουάη, Δ’ όμιλος: Βέλγιο, Αγγλία, Ιταλία, Ελβετία.

Από τον πρώτο όμιλο Βραζιλία και Γιουγκοσλαβία προκρίθηκαν στα προημιτελικά ενώ έμεινε εκτός η εκ των επικεφαλής Γαλλία. Η Βραζιλία δεν διέθετε πλέον στο δυναμικό της τον πρώτο σκόρερ του 1950, τον Αντεμίρ, είχε όμως στην ενδεκάδα της τον Ντιντί, έναν βιρτουόζο άσο της μπάλας ο οποίος πέρασε στην ιστορία για το εκπληκτικό φαλτσαριστό του σουτ. Η Γαλλία είχε στις τάξεις της τον Ρεϊμόν Κοπά, ο οποίος εκείνα τα χρόνια έκανε τα πρώτα του βήματα στα παγκόσμια ποδοσφαιρικά σαλόνια, του έλειπε όμως η απαραίτητη πείρα να πάρει την ομάδα στις πλάτες του. Αργότερα θα γινόταν θρύλος για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Η Γιουγκοσλαβία στηριζόταν σε παίκτες πραγματικά παγκόσμιας κλάσης. Μπρανκο Στάνκοβιτς, Ζλάτκο Τσαϊκόφσκι, Βουγιαντίν Μπόσκοφ, Μπόρα Μιλουτίνοβιτς, Στέφαν Μπόμπεκ, Μπράνκο Ζέμπετς, οι οποίοι όταν σταμάτησαν το ποδόσφαιρο όλοι τους έγιναν και μεγάλοι προπονητές, δείγμα της ποδοσφαιρικής ποιότητας αυτής της ομάδας, ενώ κάτω από τα δοκάρια δέσποζε η θρυλική φυσιογνωμία του Βλαντιμίρ Μπεάρα.

Η Ουγγαρία στο β’ γκρουπ έκανε περίπατο συντρίβοντας την Δ.Γερμανία με 8-3. Σε αυτό το ματς ο Γερμανός κεντρικός αμυντικός Βέρνερ Λίμπριχ χτύπησε στον αστράγαλο τον Φέρεντς Πούσκας, ο οποίος και δεν αγωνίστηκε στα προημιτελικά και τα ημιτελικά. Πολλοί είπαν, και όχι άδικα, ότι η ενέργεια του Γερμανού ήταν σκόπιμη ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι ο προπονητής της «Νασιοναλμανσάφτ» Ζεπ Χερμπέργκερ παρέταξε την ομάδα με πολλούς αναπληρωματικούς. Τελικά Γερμανοί και Τούρκοι ισοβάθμησαν και έλυσαν τις διαφορές τους σε αγώνα μπαράζ τον οποίο κέρδισαν οι Γερμανοί με 7-2! Οι δε Ούγγροι αφού φιλοδώρησαν με … εννέα γκολ (9-0)τους Νοτιοκορεάτες προχώρησαν άνετα στα προημιτελικά πετυχαίνοντας 17 γκολ σε δύο ματς!!!! Η Δυτική Γερμανία δεν μπορεί να πει κανείς ότι είχε παίκτες μεγάλης κλάσης. Στηριζόταν στην Καϊζερσλάουτερν η οποία ήταν και η πιο φορμαρισμένη ομάδα της εποχής εκείνης στη Γερμανία, ενώ μεγάλη ήταν και η προσφορά του 34χρονου Φριτς Βάλτερ και του αδερφού του Ότμαρ. Ο σέντερ φορ της Ροτ Βαϊς Έσσεν Χέλμουτ Ράν ήταν ότι καλύτερο είχε να επιδείξει εκείνη την εποχή το γερμανικό ποδόσφαιρο.
Στον τρίτο όμιλο η παγκόσμια πρωταθλήτρια του 1950 Ουρουγουάη και η Αυστρία κέρδισαν εύκολα τις δύο πρώτες θέσεις και πέρασαν στους οκτώ ενώ Τσεχοσλοβακία και Σκοτία δεν κατάφεραν ούτε γκολ να πετύχουν. Οι Ουρουγουανοί είχαν διατηρήσει τον κορμό της ομάδας του 1950, όπου και σε αυτή τη διοργάνωση δέσποζαν ο γκολκίπερ Ρόκε Γκαστόν Μάσπολι, ο εκπληκτικός Αλμπέρτο Σκιαφίνο, ο αρχηγός Ομπντούλιο Χασίντο Βαρέλα ενώ εμφανίστηκε και ο αμυντικός Χοσέ Σανταμαρία ο οποίος πραγματοποίησε μεγάλη καριέρα στη Ρεάλ Μαδρίτης. Η Αυστρία εμφανίστηκε στο Μουντιάλ με καθυστέρηση τεσσάρων ετών. Το 1950 δεν έδωσε το παρών με τη δικαιολογία ότι η ομάδα ήταν νεανική, το 1954 παρουσιάστηκε μάλλον γερασμένη. Όμως στο δυναμικό της ανήκαν παίκτες παγκόσμιας κλάσης όπως ο μέσος Ερνστ Οστβιρκ, ο χαφ Γκέρχαρντ Χάναπι και ο κεντρικός αμυντικός Ερνστ Χάπελ ο οποίος όταν σταμάτησε το ποδόσφαιρο έγινε ένας από τους κορυφαίους προπονητές του κόσμου.

Ο τέταρτος όμιλος ήταν και ο πιο ισορροπημένος καθώς και οι τέσσερις ομάδες ήταν λίγο πολύ της ίδιας δυναμικότητας. Οι Άγγλοι με μια ισοπαλία με τους Βέλγους με 4-4 και μια νίκη σε βάρος των διοργανωτών με 2-0 κατέλαβαν την πρώτη θέση ενώ στη δεύτερη ισοβάθμησαν Ιταλία και Ελβετία και χρειάστηκε αγώνας μπαράζ στον οποίο οι Ελβετοί επιβλήθηκαν με 4-1 και πέρασαν στην επόμενη φάση. Η Αγγλία, η οποία ανέκαθεν συγκαταλεγόταν μέσα στις μεγάλες δυνάμεις του ποδοσφαίρου, είχε στο δυναμικό της τον Μπίλι Ράιτ, τον 39χρονο Στάνλεϊ Μάθιους, καθώς και τους Τόμας Φίνι και Ναθάνιελ Λόφτχαους. Οι Ιταλοί πέρναγαν περίοδο κρίσης καθώς το καμπιονάτο είχε κατακλυσθεί από ξένους παίκτες, με αποτέλεσμα εκείνη την εποχή να σπανίζουν τα μεγάλα ονόματα. Εξαίρεση ο άσος της Γιουβέντους Τζιανπιέρο Μπονιπέρτι. Προπονητής των Ιταλών ήταν ο Ούγγρος Λάιος Τσέισλερ ο οποίος βρισκόταν στο μάτι του κυκλώνα εξ’ αιτίας των επιλογών του. Ο Τσέισλερ στηρίχθηκε σε παίκτες από ομάδες της κεντρικής και νότιας Ιταλίας και αγνόησε αυτούς που ανήκαν στο δυναμικό των συλλόγων του Βορρά, όπως την αμυντική διάταξη της Ιντερ, που ήταν η κορυφαία την εποχή εκείνη.

Στα προημιτελικά τα ζευγάρια που κληρώθηκαν ήταν Αυστρία-Ελβετία, Ουρουγουάη-Αγγλία, Ουγγαρία-Βραζιλία και Δυτική Γερμανία -Γιουγκοσλαβία. Οι αγώνες ήταν νοκ άουτ και οι νικητές θα προκρίνονταν στην ημιτελική φάση του Μουντιάλ.

Η Αυστρία ύστερα από ένα απίστευτο παιγνίδι επιβλήθηκε της Ελβετίας με 7-5 (!!!!) παρά το γεγονός ότι στο 23’ έχανε 0-3! Όμως μετά την ψυχρολουσία πήρε μπρος η Αυστριακή μηχανή παραγωγής γκολ,κατάφερε να ισοφαρίσει μέχρι το 27’ (!!!!) και με μπροστάρηδες τους Οτσβιρκ και Χάναπι και εκτελεστή τον Βάγκνερ (3 γκολ) πέρασε στους τέσσερις. Η διακύμανση του σκορ στο εκπληκτικό αυτό ματς που έσπασε το ρεκόρ τερμάτων του 6-5 Βραζιλίας- Πολωνίας ήταν (πρώτη η Αυστρία): 0-1 16’ Μπάλαμαν, 0-2 17’ Χίγκι, 0-3 23’ Χίγκι, 1-3 24’ Βάγκνερ, 2-3 25’ Ρ.Κέρνερ, 3-3 27’ Βάγκνερ, 4-3 32’ Ότσβιρκ, 5-3 34’ Α.Κέρνερ, 5-4 39’ Μπάλαμαν, 6-4 52’ Βάγκνερ, 6-5 58’ Χίγκι, 7-5 76’ Προμπστ. Πόσο τυχεροί οι 31000 φίλαθλοι που βρέθηκαν εκείνη τη μέρα στο Λε Ποντουάζ της Λοζάνης….
Η παγκόσμια πρωταθλήτρια του 1950 Ουρουγουάη δεν δυσκολεύτηκε ιδιαίτερα απέναντι στους υπερόπτες Άγγλους. Τους νίκησε ευκολότερα απ’ όσο δείχνει το τελικό 4-2 μπροστά σε 50000 θεατές και τους έστειλε και πάλι με κατεβασμένα κεφάλια στο νησί.

Η Δυτική Γερμανία χωρίς να διαθέτει καλύτερη ομάδα νίκησε τους Γιουγκοσλάβους με 2-0 και προκρίθηκε και αυτή στα ημιτελικά. Οι γείτονές μας έδειξαν ακόμα μια φορά πως δεν διέθεταν το απαραίτητο «ειδικό βάρος» για επιτυχή παρουσία σε μεγάλη διοργάνωση, ενώ αποδείχτηκε περίτρανα ότι το ταλέντο από μόνο του δεν αρκεί ώστε μια ομάδα να φτάσει στη διάκριση. Η διαφορά δυναμικότητας ήταν τεράστια όμως οι Γιουγκοσλάβοι έχοντας στο δυναμικό τους παίκτες παγκόσμιας κλάσης κατάφεραν να χάσουν μία από τις χειρότερες ίσως εθνικές της Γερμανίας που εμφανίστηκε σε Μουντιάλ.
Αφήσαμε τελευταίο το παιγνίδι Ουγγαρίας – Βραζιλίας : 4-2 το οποίο εξελίχθηκε σε … πολεμική αναμέτρηση. Το ματς αποκλήθηκε «η μάχη της Βέρνης» για τα τρομερά επεισόδια που έγιναν τόσο κατά τη διάρκεια του αγώνα όσο και στα αποδυτήρια, μετά τη λήξη όπου οι παίκτες των δύο ομάδων συνεπλάκησαν κατ’ επανάληψη. Τα τάκλιν εκατέρωθεν ήταν τις περισσότερες φορές σκόπιμα με αποτέλεσμα ο Άγγλος διαιτητής Άρθουρ Έλις να αναγκαστεί να αποβάλλει τους Βραζιλιάνους Νίλτον Σάντος και Ουμπέρτο καθώς και τον Ούγγρο Γιόζεφ Μπόζικ. Αγωνιστικά οι Ούγγροι προηγήθηκαν 2-0 και 4-1 και πέρασαν μάλλον εύκολα με πρωταγωνιστή τον Σάντορ Κότσις που πέτυχε 2 γκολ.

Στα ημιτελικά η ποδοσφαιρική σχολή του Δούναβη εκπροσωπείτο από δύο ομάδες. Τα «μαγιάρικα βιολιά» και τα «αυτοκρατορικά βαλς της Βιέννης». Το καρέ συμπλήρωναν η Ουρουγουάη και η Δυτική Γερμανία. Η συμμετοχή των τελευταίων στα ημιτελικά ήταν ήδη μεγάλη έκπληξη, δεδομένης της μέτριας αξίας των περισσοτέρων παικτών της. Η κληρωτίδα έβγαλε Ουγγαρία-Ουρουγουάη και Δυτική Γερμανία- Αυστρία. Το παιγνίδι ανάμεσα στην «αράντσιπατ» και την «σελέστε» ήταν συναρπαστικό και κρίθηκε στην παράταση. Οι Μαγυάροι προηγήθηκαν με 2-0 με γκολ των Τσίμπορ (13’) και Χιντεγκούτι (46’). Η Ουρουγουάη μείωσε στο 75’ με τον Χόχμπεργκ και ο ίδιος παίκτης ισοφάρισε στο 86’. Στην παράταση και πάλι ο Σάντορ Κότσις πήρε την ομάδα στις πλάτες του και με δύο γκολ (111’ και 116’) οδήγησε την Ουγγαρία στον τελικό για δεύτερη φορά στην ιστορία της.
Στον άλλο ημιτελικό έσκασε η βόμβα… Η Δυτική Γερμανία όχι απλώς νίκησε, αλλά σύντριψε την Αυστρία με 6-1 και προκρίθηκε στον τελικό αφήνοντας άφωνη όλη την ποδοσφαιρική υφήλιο. Οι Αυστριακοί ήταν το μεγάλο και αδιαφιλονίκητο φαβορί για την πρόκριση και πολλοί ήταν αυτοί που περίμεναν τον τελικό ανάμεσα στις δύο μεγάλες ποδοσφαιρικές σχολές του Δούναβη. Ο προπονητής της εθνικής Αυστρίας πριν τον αγώνα με τους Γερμανούς έκανε το μοιραίο λάθος και άλλαξε τον γκολκίπερ του. Στη θέση του Κουρτ Σμιντ που τα είχε πάει περίφημα μέχρι τότε έβαλε τον Βάλτερ Τσέσμαν ο οποίος και κατέστρεψε την ομάδα καθώς φέρει ακέραια την ευθύνη για τα 4 από τα έξι γκολ. Η Γερμανία προηγήθηκε με 2-0, ο Προμπστ μείωσε σε 2-1 και μετά άρχισε η κατάρρευση. Ο Τσέσμαν έκανε το ένα λάθος πίσω από το άλλο και η συντριβή ήρθε μοιραία. Το τελικό αποτέλεσμα δεν αντικατοπτρίζει σε καμία περίπτωση την πραγματικότητα. Ο Σμιντ επανήλθε στον μικρό τελικό και οι Αυστριακοί πήραν την παρηγοριά της 3ης θέσης κερδίζοντας 3-1 την Ουρουγουάη.

Το ερώτημα που ταλαιπωρούσε πριν από τον τελικό τους δημοσιογράφους που κάλυπταν το Παγκόσμιο Κύπελλο ήταν αν ο Πούσκας θα ήταν σε θέση να αγωνιστεί. Ο «καλπάζων συνταγματάρχης» είχε τραυματιστεί στον αστράγαλο στο πρώτο ματς με τη Δυτική Γερμανία στην πρώτη φάση και έκτοτε δεν είχε ξαναπαίξει. Ο αστράγαλός του είχε παρουσιάσει κάποια βελτίωση, εξακολουθούσε όμως να είναι πρησμένος.
Οι Γερμανοί προσφέρθηκαν με το ιατρικό τους επιτελείο να τον βοηθήσουν να ξεπεράσει τον τραυματισμό του ώστε να παίξει στον τελικό, οι Μαγυάροι όμως αρνήθηκαν. Ο Σέμπες σε συνεργασία με τον προπονητή Μάντι, αποφάσισαν να δώσουν τη φανέλα με το δέκα στον Λάζλο Μπούνταϊ που τα είχε πάει περίφημα εναντίον της Ουρουγουάης. Ο Πούσκας όμως που δεν είχε τις καλύτερες σχέσεις με τον Μπούνταϊ, μόλις το έμαθε, άρχισε να ουρλιάζει. «Εγώ θα παίξω. Έστω και με ένα πόδι θα κερδίσω τους Γερμανούς». Τον Πούσκας τον έτρεμαν τόσο ο Μάντι όσο και ο Υπουργός, ο Σέμπες. Άλλωστε αυτός έκανε κουμάντο στην ομάδα και κανείς δεν ήθελε να τα χαλάσει μαζί του. Μην μπορώντας να κάνουν διαφορετικά, υπέκυψαν στην επιθυμία του και του έδωσαν τη φανέλα με το 10. Αυτό όπως θα δούμε στη συνέχεια ήταν και το μεγαλύτερο λάθος που διέπραξαν οι Ούγγροι στην ιστορία της εθνικής τους ομάδας.
Από την άλλη πλευρά ο Γερμανός ομοσπονδιακός Ζεπ Χερμπέργκερ, προσπαθούσε να μη φορτώσει με άγχος τους παίκτες του, ενώ παράλληλα στήριζε πολλά στην παρουσία των συμπατριωτών τους στις εξέδρες του «Βανκντορφ» στη Βέρνη. Στον ημιτελικό με την Αυστρία είχαν πάει στη Βασιλεία 30000 Γερμανοί, και ο Χερμπέργκερ περίμενε πως άλλοι τόσοι θα βρισκόταν στον τελικό με αποτέλεσμα να αισθάνονται οι παίκτες του ότι αγωνίζονταν εντός έδρας. Πριν τον αγώνα είπε στους διεθνείς του: «Αν κερδίσουμε θα έχουμε πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη έκπληξη στο Μουντιάλ. Όμως επειδή αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, εμείς αύριο θα μπούμε στο γήπεδο να παίξουμε ότι μπορούμε και να χειροκροτήσουμε αυτή την τρομερή ομάδα, την Ουγγαρία».
Την ημέρα του τελικού, πράγματι, περισσότεροι από 30000 Γερμανοί πέρασαν τα σύνορα και μετέτρεψαν το «Βανκντορφ» σε έδρα της εθνικής τους. Το παιγνίδι μεταδόθηκε ζωντανά από την τηλεόραση, η οποία έκανε τα πρώτα της βήματα και όποιος ήθελε να το παρακολουθήσει ήταν υποχρεωμένος να πληρώσει δύο ελβετικά φράγκα. Τα εισιτήρια του τελικού εξαντλήθηκαν γρήγορα και στη μαύρη αγορά πωλούνταν 450 φράγκα αντί 30 που ήταν η κανονική τους τιμή. Την Κυριακή 4 Ιουλίου στις 2.15 το μεσημέρι οι δύο ομάδες στήθηκαν στη σέντρα και ο μεγάλος τελικός ξεκίνησε.
Στο 6’ μόλις ο Πούσκας με δυνατό αριστερό σουτ άνοιξε το σκορ και στο 8’ ο Κότσις έκανε το 2-0. Ένα νέο 8-3 άρχισε να διαφαίνεται από πολύ νωρίς για τους Γερμανούς που έμοιαζαν χαμένοι. Οι Γερμανοί όμως κατάφεραν να απαντήσουν στο 10’ με τον Μόρλοκ και ενώ είχε αρχίσει να βρέχει. Το τερέν βάρυνε, κάτι που ευνοούσε τους δυναμικούς Γερμανούς που στο 18’ κατάφεραν να ισοφαρίσουν με τον Ραν.
Όσο περνούσε η ώρα η βροχή δυνάμωνε και αυτό δυσκόλευε τους τεχνίτες Μαγυάρους που έδειχναν κατάκοποι. Παράλληλα από τα μέσα του α’ ημιχρόνου ο Πούσκας κούτσαινε αισθητά καθώς ένιωθε αφόρητους πόνους στον αστράγαλο και οι Ούγγροι ουσιαστικά έπαιζαν με 10 παίκτες. Ο «καλπάζων συνταγματάρχης» εκείνη τη μέρα δεν μπορούσε όχι να καλπάσει αλλά ούτε να … περπατήσει. Οι Γερμανοί παραδόξως έμεναν φρέσκοι και ακμαίοι σαν να είχε μόλις ξεκινήσει ο αγώνας. Όμως εκείνη την εποχή δεν υπήρχε έλεγχος ντόπινγκ και κανείς δεν μπορεί να διαπιστώσει πραγματικά τι συνέβη τότε. Μέχρι και σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί κάτι, και ούτε πρόκειται, όμως ήταν αφύσικη για τα δεδομένα της εποχής εκείνης η δύναμη και η αντοχή καθώς και η ταχύτητα των Γερμανών καθ’ όλη τη διάρκεια του τελικού.
Έξι λεπτά πριν τη λήξη του αγώνα και ενώ οι Ούγγροι είχαν κάνει τα πάντα για να σκοράρουν, χωρίς να τα έχουν καταφέρει, σε μια αντεπίθεση των Γερμανών ο Φριτς Βάλτερ πάσαρε στον Ραν και αυτός δεν δυσκολεύτηκε να κάνει το 3-2. Οι Μαγυάροι ξεχύθηκαν και πάλι στην επίθεση, και ο Πούσκας σφίγγοντας τα δόντια ένα λεπτό πριν τη λήξη του τελικού κατάφερε να ισοφαρίσει. Ενώ οι Ούγγροι πανηγύριζαν ο Άγγλος διαιτητής Έλις, ακύρωσε το γκολ σαν οφσαϊντ και δύο λεπτά αργότερα σφύριξε τη λήξη. Η Δυτική Γερμανία ήταν παγκόσμια πρωταθλήτρια, πετυχαίνοντας την απόλυτη έκπληξη. Ούτε ο πιο απαισιόδοξος Ούγγρος φίλαθλος δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα «μαγιάρικα βιολιά» δεν θα κέρδιζαν τους Γερμανούς. Ο Πούσκας περίλυπος έφυγε κλαίγοντας στα αποδυτήρια και δεν μπορούσε να πιστέψει τι είχε συμβεί. Την ίδια στιγμή χιλιάδες Γερμανοί σε όλη τη χώρα ξεχύθηκαν στους δρόμους πανηγυρίζοντας τον παγκόσμιο τίτλο…

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΣΚΟΡΕΡ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ

1. Σάντορ Κότσις (ΟΥΓΓΑΡΙΑ) 11 γκολ
2. Μαξιμίλιαν Μόρλοκ (Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ), Γιόζεφ Χίγκι (ΕΛΒΕΤΙΑ) 6 γκολ
3. Εριχ Προμπστ (ΑΥΣΤΡΙΑ) 5 γκολ
4. Φέρεντς Πούσκας, Νάντορ Χιντεγκούτι (ΟΥΓΓΑΡΙΑ), Χανς Σέφερ, Ότμαρ Βάλτερ, Χέλμουτ Ράν (Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ), Κάρλος Μπόρχες (ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ), Ερνστ Στόγιασπαλ (ΑΥΣΤΡΙΑ), Ρόμπερτ Μπάλαμαν (ΕΛΒΕΤΙΑ) 4 γκολ
5. Μαμάτ Σουατ, Σαργκούν Μπουρχάν (ΤΟΥΡΚΙΑ), Φριτς Βάλτερ (Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ), Όσκαρ Μίγκες, Χουάν Εντουάρντο Χόχμπεργκ (ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ), Τέοντορ Βάγκνερ (ΑΥΣΤΡΙΑ), Λέοπολντ Ανό (ΒΕΛΓΙΟ), Νατ Λοφτχαους (ΑΓΓΛΙΑ) 3 γκολ

ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ

Φέρεντς Πούσκας (ΟΥΓΓΑΡΙΑ)

Μέχρι σήμερα θεωρείται ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής που ανέδειξε το Ουγγαρέζικο ποδόσφαιρο. Υπήρξε παίκτης με εκπληκτική τεχνική κατάρτιση, με ασύλληπτη φαντασία και φινέτσα και μαγικό αριστερό πόδι.

Ήταν μέλος του στρατού της Ουγγαρίας και σε αυτό χρωστάει το προσωνύμιο «καλπάζων συνταγματάρχης». Στο Μουντιάλ του 1954 αποτελούσε τη μεγάλη δύναμη της εθνικής του, όμως η εμμονή του να αγωνιστεί στον τελικό, παρ’ ότι ήταν τραυματίας , στοίχισε εν πολλοίς στην ομάδα του το τρόπαιο.

Το 1956 όταν τα ρώσικα τανκς μπήκαν στη Βουδαπέστη, ο Πούσκας βρισκόταν με την Χόνβεντ σε περιοδεία στην Ευρώπη. Μη θέλοντας να αγωνιστεί κάτω από κομμουνιστικό καθεστώς κατέφυγε στην Ισπανία όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο. Η FIFA τον τιμώρησε με δύο χρόνια αποκλεισμό και το 1959 που μπόρεσε να ξαναπαίξει αγωνίστηκε στη Ρεάλ Μαδρίτης ενώ παράλληλα έπαιξε και στην εθνική Ισπανίας τέσσερις φορές (δύο γκολ) με την οποία συμμετείχε και στο παγκόσμιο κύπελλο της Χιλής το 1962.

Ερνστ Ότσβιρκ (ΑΥΣΤΡΙΑ)
Ήταν το μεγάλο όνομα της εθνικής Αυστρίας στο Μουντιάλ της Ελβετίας και συνέβαλλε τα μέγιστα στην κατάκτηση της τρίτης θέσης από την ομάδα του. Ο Ότσβιρκ , γέννημα-θρέμμα Βιεννέζος (γεννήθηκε το 1926) ξεκίνησε την καριέρα του από την Σταντλάου ενώ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πήρε μεταγραφή για την Φλόρινστόρφερ και το 1947 εντάχθηκε στο δυναμικό της Αούστρια Βιέννης. Υπήρξε ποδοσφαιριστής μεγάλης κλάσης με φαντασία, οξυδέρκεια και τα καλύτερά του προσόντα ήταν η μακρινή μπαλιά ακριβείας και ο εκπληκτικός έλεγχος της μπάλας. Το 1956 εντάχθηκε στο δυναμικό της Σαμπντόρια με την οποία αγωνίστηκε για πέντε χρόνια, επέστρεψε για ένα χρόνο στην Αούστρια και έκλεισε την καριέρα του και το 1962 εργάσθηκε στην «Σαμπ» σαν προπονητής. Αργότερα ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Κολωνίας και της Αντμίρα Βάκερ.

Φριτς Βάλτερ (Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ)
Ο εγκέφαλος και αρχηγός της Δ. Γερμανίας στο Μουντιάλ του 1954 σε ηλικία 34 ετών πήρε την ομάδα στην πλάτη του και την οδήγησε στην κατάκτηση του τροπαίου με άξιο συμπαραστάτη τον αδερφό του Ότμαρ. Ο Βάλτερ αγωνιζόταν στη θέση του αριστερού χαφ και σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του παρέμεινε πιστός στην ομάδα της γενέτειράς του την Καϊζερσλάουτερν. Γεννημένος το 1920 πρωτόπαιξε ποδόσφαιρο σε ηλικία 18 ετών, αναγκάστηκε όμως να διακόψει κατά τη διάρκεια του πολέμου, προκειμένου να υπηρετήσει στο γερμανικό στρατό και στο σώμα των αλεξιπτώτιστών. Με την εθνική ομάδα αγωνίστηκε σε 61 παιγνίδια (31 γκολ) και κρέμασε τα παπούτσια του μετά το Μουντιάλ του 1958. Όταν αποσύρθηκε απέρριψε πολλές δελεαστικές προτάσεις να γίνει προπονητής και ασχολήθηκε με επιχειρήσεις.

Σάντορ Κότσις (ΟΥΓΓΑΡΙΑ)
Ένας απαράμιλλος, ένας άφταστος σκόρερ. Αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης πετυχαίνοντας 11 γκολ. Στην καριέρα του υπήρξε εκπληκτικός γκολτζής και είναι χαρακτηριστικό ότι σε 68 συμμετοχές με την εθνική ομάδα πέτυχε 75 γκολ, μεταξύ των οποίων επτά χατ-τρικ. Οι αντίπαλοί του τον αποκαλούσαν «ο τσιγγάνος με το χρυσό κεφάλι» για την ευχέρεια που είχε στο σκοράρισμα με κεφαλιές. Πέρασε στην ιστορία σαν ένας από τους κορυφαίους φορ που έχει γεννήσει το παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Γεννήθηκε το 1929 στη Βουδαπέστη και ξεκίνησε την καριέρα του από την ΚΤC, στη συνέχεια την Φερεντσβάρος και το 1950 στην Χόνβεντ. Μαζί με τον Πούσκας είχαν δημιουργήσει ένα εκπληκτικό ζευγάρι το οποίο ήταν ο φόβος και ο τρόμος κάθε αντίπαλης άμυνας. Το 1956 με την εισβολή των σοβιετικών, ακολούθησε τον Πούσκας και άλλους παίκτες της Χόνβεντ και ζήτησε πολιτικό άσυλο στο εξωτερικό. Το 1957 έπαιξε στην Ελβετική Γιανγκ Μπόις και το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου εντάχθηκε στο δυναμικό της Μπαρτσελόνα με την οποία αγωνίστηκε μέχρι το 1966 οπότε και σταμάτησε το ποδόσφαιρο. Ο Κότσις πέθανε το 1980 σε ηλικία μόλις 51 ετών.

ΜΙΚΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΥΠΕΛΛΟ

• Για διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων ετών παρέμεινε αήττητη η εθνική Ουγγαρίας. Η «αράντσιπατ» έχασε στον τελικό του Μουντιάλ της Βέρνης στις 4 Ιουλίου 1954 από τη Δ. Γερμανία με 3-2 και πριν από αυτό το ματς είχε διατηρήσει το αήττητο για 32 αγώνες κερδίζοντας τους 28 και παραχωρώντας 4 ισοπαλίες. Είχε ηττηθεί στη Βιέννη από την Αυστρία στις 14 Μαΐου του 1950 με σκορ 5-3.
• Στις 25 Νοεμβρίου 1953 η Ουγγαρία κατάφερε ότι ήταν ακατόρθωτο για τις μη βρετανικές ομάδες του πλανήτη. Κέρδισε στο Γουέμπλεϊ την Αγγλία με σκορ 6-3 σε φιλικό παιγνίδι σπάζοντας ένα αήττητο 90 ετών! Όμως και έξι μήνες μετά οι Μαγυάροι ταπείνωσαν τους «πατέρες του ποδοσφαίρου» με 7-1 στη Βουδαπέστη στις 23 Μαΐου 1954.
• Καμία ομάδα δεν τερμάτισε αήττητη το Μουντιάλ της Ελβετίας. Η Ουγγαρία έχασε στον τελικό από τους Γερμανούς με 3-2 ενώ οι Γερμανοί είχαν συντριβεί από τους Ούγγρους 8-3 στην πρώτη φάση του θεσμού.
• Τα περισσότερα γκολ σε έναν αγώνα σημειώθηκαν στο ματς Αυστρία-Ελβετία 7-5, όμως τη μεγαλύτερη νίκη την πέτυχε η Ουγγαρία επί της Ν. Κορέας με 9-0.
• Πολλά ακούστηκαν και άλλα τόσα γράφτηκαν για την απόδοση των Γερμανών ποδοσφαιριστών τόσο στον τελικό όσο και στα υπόλοιπα παιγνίδια του Μουντιάλ. Εικάζεται ότι οι Γερμανοί ήταν ντοπαρισμένοι κάτι που κανείς βέβαια δεν μπορεί να αποδείξει. Εξάλλου εκείνη την εποχή δεν υπήρχε έλεγχος ντόπινγκ. Όμως τρία γεγονότα συνηγορούν ότι οι Γερμανοί παίκτες δεν ήταν και τόσο «καθαροί». Σε όλη τη διάρκεια του Μουντιάλ δίπλα στην ομάδα υπήρχε τετραμελές ιατρικό επιτελείο, κάτι ασυνήθιστο εκείνη την εποχή. Τέσσερις μήνες μετά τους αγώνες, οι Τούρεκ, Μάι, Ότμαρ Βάλτερ, Έκελ, Κόλμαγιερ, και Λίμπριχ προσβλήθηκαν από ίκτερο με αποτέλεσμα να σταματήσουν το ποδόσφαιρο. Οι Γερμανοί αγωνίζονταν με τον ίδιο ρυθμό σε όλη τη διάρκεια των αγώνων κάτι που ήταν πρωτοφανές εκείνα τα χρόνια.
• Η FIFA είχε απορρίψει αιτήσεις συμμετοχής στην προκριματική φάση ως εκπρόθεσμες ή λανθασμένα διατυπωμένες. Θύματά της εν’ όψει του 1954 ήταν η Ινδία, το Περού, το Βιετνάμ, η Κόστα Ρίκα, η Βολιβία και η Ισλανδία
• Η απουσία της Αφρικής ήταν προφανής. Με εξαίρεση την Αίγυπτο που ήταν ανεξάρτητο κράτος και είχε οργανώσει το ποδόσφαιρό της οι περισσότερες χώρες ήταν ακόμα υπό την εξουσία των Άγγλων των Γάλλων και των Πορτογάλων και έτσι δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής.
• Η Σκοτία παρουσιάστηκε στα γήπεδα της Ελβετίας με 13 παίκτες εκ των οποίων οι δύο τερματοφύλακες. Εκτός αυτού η Ρέιντζερς δεν άφησε τους διεθνείς της να συμμετάσχουν στο μουντιάλ και έτσι το μέλλον των Σκοτσέζων στην παρθενική τους εμφάνιση σε τελικά ήταν προδιαγεγραμμένο.
• Τριάντα χιλιάδες Γερμανοί φίλαθλοι είχαν πάει στην Βασιλεία για το πρώτο παιγνίδι της Δ. Γερμανίας με την Ουγγαρία και απογοητεύτηκαν όταν άκουσαν τη σύνθεση της ομάδας τους. Ο Ζεπ Χερμπέργκερ είχε βάλει μέσα πολλούς αναπληρωματικούς. Πολύ περισσότερο απογοητεύτηκαν με το τελικό 8-3. Καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα αποδοκίμαζαν τον προπονητή της εθνικής τους ομάδας, που όμως 15 μέρες αργότερα θα τους χάριζε τον πρώτο τους παγκόσμιο τίτλο.
• Η Ουρουγουάη συμμετείχε για πρώτη φορά σε διοργάνωση Μουντιάλ σε Ευρωπαϊκό έδαφος, και τρίτη σε πέντε διοργανώσεις. Μέχρι τότε είχε κατακτήσει τον τίτλο και στις δύο προηγούμενες συμμετοχές της, και φυσικά αποτελούσε ένα από τα μεγάλα φαβορί.
• Η Ουρουγουάη γνώρισε την πρώτη ήττα της σε τελική φάση παγκοσμίου κυπέλλου στην Ελβετία, στον ημιτελικό από την Ουγγαρία. Η δις παγκόσμια πρωταθλήτρια, άφησε όμως το στίγμα της αφού το συγκεκριμένο παιγνίδι θεωρήθηκε το κορυφαίο της διοργάνωσης παρά την απουσία τεσσάρων υπέρλαμπρων αστεριών (Πούσκας, Βαρέλα, Μιγκες και Αμπαντίε) και διεξήχθη κάτω από καταρρακτώδη βροχή.
• Συνοδευόμενος από την αστυνομία πήγε στα αποδυτήρια ο Άγγλος διαιτητής Άρθουρ Έλις μετά τη «μάχη της Βέρνης» μεταξύ της Ουγγαρίας και της Βραζιλίας. Στο ίδιο παιγνίδι ο Πινέιρο περίμενε τον Πούσκας στα αποδυτήρια και του επιτέθηκε χτυπώντας τον στο κεφάλι με ένα μπουκάλι !!!
• Πριν τον ημιτελικό Γερμανίας-Αυστρίας, οι Ούγγροι δήλωναν ότι φοβόντουσαν την Αυστριακή ομάδα. Παρά την συντριβή της τελικά, ένιωθαν ότι η Δυτική Γερμανία δεν θα τους προβλημάτιζε ιδιαίτερα στον τελικό.