Όταν το ποδόσφαιρο γίνεται πραγματική απόδραση

Κάπου στην ανατολική Αφρική υπάρχει μια χώρα που ακούει στο όνομα Ερυθραία. Σπάνια μαθαίνουμε ειδήσεις γι’ αυτό το κράτος που κατάφερε να κερδίσει την ανεξαρτησία του από την Αιθιοπία το 1993 μετά από έναν σκληρό πόλεμο. Όπως συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, το τίμημα της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας της Ερυθραίας ήταν βαρύ, καθώς έφερε στην εξουσία έναν ακόμα δικτατορίσκο. Ο… πρόεδρος Ησαΐας Αφγουέρκι αφού εκπαιδεύτηκε τόσο ιδεολογικά, όσο και πολεμικά στην Κίνα, έγινε αρχηγός του Eritrean People’s Liberation Front ενός κινήματος με μαρξιστικές-λενινιστικές αρχές που με άλλο όνομα πλέον (κάθε ομοιότητα με Μόντι Πάιθον τυχαία) συνεχίζει να κυβερνά τη χώρα από την απελευθέρωσή της και μετά. Ο Ησαΐας παρ’ ότι αποθεώθηκε ως αγωνιστής της ελευθερίας από πολλούς αρχηγούς κρατών, γλυκάθηκε από την εξουσία και εξακολουθεί από το 1993 να είναι πρόεδρος της χώρας, μιας χώρας από τις πιο φτωχές στον κόσμο, την οποία και κυβερνά έχοντας στείλει περίπου 10.000 ανθρώπους στη φυλακή, με τα βασανιστήρια να είναι συνηθισμένη πρακτική και την ελευθερία του τύπου κάτι άγνωστο. Πολλοί την αποκαλούν Βόρεια Κορέα της Αφρικής.

Ο βλοσυρός πρόεδρος της Ερυθραίας

Η εθνική ομάδα της Ερυθραίας δεν είναι ευκαιρία για τους ποδοσφαιριστές να δείξουν το ταλέντο τους, να δοξάσουν τη χώρα τους. Είναι ευκαιρία για να γλιτώσουν από αυτή. Βρίσκεται στον πάτο της κατάταξης της ΦΙΦΑ μαζί με χώρες όπως η Σομαλία και το Τζιμπουτί, εκεί στη 204η θέση. Είναι άγνωστο όμως αν η κατάταξη αυτή αντιπροσωπεύει την πραγματική αξία του ποδοσφαίρου της, άγνωστο γιατί οι ποδοσφαιριστές σε κάθε ευκαιρία φεύγουν. Είδαμε πέρσι την τύχη όσων εγκατέλειψαν την αποστολή το 2012 στην Ουγκάντα. Ένα παρόμοιο συμβάν είχαμε και φέτος. Κατά τη διάρκεια των προκριματικών για το Μουντιάλ τον Οκτώβριο που μας πέρασε, δέκα ποδοσφαιριστές αρνήθηκαν να φύγουν και ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Μποτσουάνα. Από τους 24 της αποστολής που έχασε 3-1, επέστρεψαν οι 14. Και όπως είπαμε δεν ήταν οι πρώτοι. Το 2006 τέσσερις ζήτησαν άσυλο στην Κένυα, το 2007 έξι εξαφανίστηκαν στην Αγκόλα και άλλοι δώδεκα στην Τανζανία, ενώ τρεις έμειναν στο Σουδάν. Το 2009 δώδεκα ακόμα στην Κένυα και το 2012 δεκαεπτά (και ο γιατρός της ομάδας) στην Ουγκάντα. Για να μην το κουράζουμε, από το 2009 και μετά εβδομήντα πέντε ποδοσφαιριστές της Ερυθραίας έχουν αποδράσει από αποστολές της χώρας. Οι αποδράσεις δεν αναφέρονται φυσικά στις εφημερίδες, παρ’ ότι υπάρχει πλήρες ρεπορτάζ των αγώνων και παρ’ ότι η χώρα έχει χάσει περίπου… επτά εντεκάδες παικτών.

Η κυβέρνηση είχε προσπαθήσει να σταματήσει το φαινόμενο κάνοντας κάτι που θυμίζει Έλληνες πολιτικάντηδες. Το 2008 απαγόρευσε στην εθνική να παίζει εκτός έδρας. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί δυσαρέσκεια στον κόσμο και τελικά ο Ησαΐας να ρισκάρει την συνεχή ροή ποδοσφαιριστών στα ξένα, παρά να κόψει το θέαμα από τον λαό. Έτσι κι αλλιώς, η Ερυθραία ήταν μέχρι πρόσφατα η νο2 χώρα σε αριθμό προσφύγων μετά τη Συρία. Οι πιο φτωχοί φεύγουν μέσω Σουδάν και καβαλάνε βάρκες για να περάσουν προς την Ευρώπη. Οι πιο πλούσιοι καταφέρνουν αεροπορικά να πάνε σε χώρες όπως Υεμένη και Σαουδική Αραβία. Θα περίμενε κανείς όσοι από τους ποδοσφαιριστές γλιτώνουν, να ενώνουν τις φωνές τους εναντίον του καθεστώτος. Είναι αθλητές, είναι προσωπικότητες. Ο φόβος όμως για αντίποινα σε φίλους και συγγενείς τους, τους κάνει να παραμένουν ανώνυμοι στις χώρες που τελικά καταλήγουν, να χάνονται στο πλήθος. Οι φωνές στα διεθνή Μέσα είναι ελάχιστες. Ποιος να ασχοληθεί με αυτή τη χώρα;

Την ίδια στιγμή το καθεστώς ψάχνει τρόπο να στηρίξει την εθνική ομάδα. Τραγική ειρωνεία, το κάνει με μη γηγενείς.  Ο Χένοκ Γκοϊτόμ γεννήθηκε στη Σόλνα της Σουηδίας και έχει περάσει από Ουντινέζε, Μούρθια, Βαγιαδολίδ και ΑΪΚ Στοκχόλμης. Κι οι γονείς του γεννήθηκαν στη Σουηδία. Ο ίδιος έπαιξε στους νέους της Σουηδίας και στα 30 του μετά από προσέγγιση του προέδρου της Π.Ο. της Ερυθραίας αποφάσισε να πάει στην εθνική των προγόνων του. Δήλωσε περήφανος καθώς ξέρει πολλά για την ιστορία και την κουλτούρα της χώρας του και μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τους συμπαίκτες του που τους χαρακτήρισε ταπεινά παιδιά που τον αγκάλιασαν. “Κάναμε λίγες προπονήσεις μαζί, αλλά τα παιδιά έχουν μέλλον“. Ήταν παρών στις 13 Οκτωβρίου στο 3-1 στην Μπουτσουάνα, κάνοντας τη 2η του συμμετοχή και μάλιστα ως αρχηγός. Λίγες ώρες αργότερα ο Γκοϊτόμ γύριζε στη Σουηδία για να ζήσει χωρίς φόβο. Την ίδια ώρα, δέκα από “τα παιδιά με μέλλον” κρύβονταν. Είναι όλοι τους και στρατιώτες (θέλοντας και μη) και σε περίπτωση επιστροφής τους θα δικάζονταν ως λιποτάκτες με πολύ πιθανή τη θανατική ποινή. Ίσως σύντομα δούμε μια εντεκάδα με έντεκα τύπους σαν τον Γκοϊτόμ, το καθεστώς δεν θα φοβάται μήπως φύγουν, η χώρα θα ακούγεται λιγότερο για τις αποδράσεις, μπορεί να ανέβει και καμία θέση στην κατάταξη και οι ποδοσφαιριστές θα πρέπει πλέον να πληρώνουν για να βρουν θέση σε μια βάρκα στην Μεσόγειο.