Τελικά τι Είναι Ακριβή Μεταγραφή Πια;

Σε μια συζήτηση που είχα με τον Γκαργκαντούα με αφορμή τη μεταγραφή του Ντε Γιογκ στην Μπαρσελόνα, τέθηκε (σικ) το ερώτημα αν τα €75Μ (+11Μ με προϋποθέσεις) ήταν πολλά λεφτά ή όχι. Και ο συνάδελφος (;) είπε ότι δεν ξέρει τελικά τι είναι ακριβό σήμερα. Μεταξύ μας, ούτε και εγώ είμαι πολύ σίγουρος. Μπορούμε πάντα να επιστρέφουμε στον αφορισμό του Φλορεντίνο Πέρεθ «Δεν έχουν σημασία τα λεφτά σε μια μεταγραφή. Ο παίχτης είναι ακριβός ή φτηνός ανάλογα με το πόσο θα αποδώσει». Να δώσουμε ένα πόντο στον Φλο, αλλά ειδικά τα τρία τελευταία χρόνια οι τιμές έχουν ξεφύγει και σκοπός είναι να κάνουμε μια σούμα, μπας και βγάλουμε κάποια άκρη.

Ξεκινάμε από τους πατροπαράδοτους παράγοντες που καθορίζουν την τιμή μίας μεταγραφής. Πέρα και πάνω απ’ όλα είναι η ικανότητα ενός παίχτη. Τα ξέρετε από το φούτμπολ μάνατζερ, μην αναλύσουμε στοιχεία τεχνικής, σώματος και πνευματικά χαρακτηριστικά. Το δεύτερο στοιχείο είναι η ηλικία. Προφανώς, όσο πιο μικρός είναι ένας παίχτης, άρα όσο περισσότερα χρόνια έχει μπροστά του, τόσο ανεβαίνει η τιμή του. Γι’ αυτό το λόγο βλέπουμε σήμερα να θεωρείται ο ακριβότερος παίχτης στον κόσμο ο Εμπαπέ και όχι ο Μέσι ή ο Κριστιάνο. Επίσης, μετράει και η θέση. Το σχήμα τερματοφύλακας<κεντρικός αμυντικός<ακραίο μπακ<χαφ<επιθετικός, σε κλίμακα τιμής δεν έχει αλλάξει. Τελευταίο στοιχείο στην κατηγορία είναι το τι έχει πετύχει ως τώρα ο παίχτης. Ποιά τα κατορθώματά του; Ποιό το παλμαρέ του; Ποιά τα βραβεία του; Εδώ τελειώνουν τα αθλητικά στοιχεία και περνάμε στα κλασικά, παραδοσιακά οικονομικά.

Βασική μεταβλητή για το πόσο κοστίζει ένας παίχτης είναι το τι συμβόλαιο έχει με το σύλλογο στον οποίο αγωνίζεται, τόσο σε ύψος, όσο και σε διάρκεια. Εδώ και περίπου 20 χρόνια η διάρκεια δείχνει να βαραίνει παραπάνω και γίνεται ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί για όποιον την έχει προς το μέρος του. Έχουμε δει να γίνονται μεταγραφές με πολύ λίγα λεφτά λόγω του ότι ο παίχτης είχε μόλις 1 χρόνο συμβόλαιο ακόμα και το επόμενο καλοκαίρι θα έφευγε τζάμπα και παράλογα σε σχέση με την αξία ενός παίχτη ποσά να δίνονται για να σπάσουν τριετή ή τετραετή συμβόλαια. Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο, είναι η ρήτρα. Συνήθως αυτή, όταν υπάρχει, συνδέεται με το ύψος του μισθού του παίχτη. Έτσι μπορεί να γίνουν ληστείες αν δεν ανανεώσει νωρίς, συνήθως κάποιος καλός από τις ακαδημίες (πχ ο Τιάγο που πήγε στη Μπάγερν από την Μπαρσελόνα με €24Μ), ή πιασωκωλιάσματα χειρότερα από λογαριασμό σε φάνκυ/φιούζιον/μοριακής κουζίνας εστιατόριο (μεταγραφή Κέπα από Μπιλμπάο σε Τσέλσι). Άλλη σημαντική μεταβλητή είναι το από πού φεύγει ο παίχτης και πού πάει. Μεταγραφή σε άμεσο ανταγωνιστή, είτε μεταξύ ομάδων ίδιου πρωταθλήματος, είτε σε παραδοσιακό αντίπαλο στην Ευρώπη ανεβάζει την τιμή προς τα πάνω. Αντίθετα μετάβαση από χαμηλότερης δυναμικής σύλλογο σε ψηλότερης ρίχνει την τιμή. Φυσικά, μετράει και η συνθήκη πλειστηριασμού. Όταν πολλοί σύλλογοι διεκδικούν τον ίδιο παίχτη η τιμή λογικά ανεβαίνει. Λαστ μπατ νοτ λιστ, κλασικός παράγοντας που καθορίζει τιμές είναι το διαβατήριο. Παίχτης από ποδοσφαιρομάνα χώρα (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Πορτογαλία, Ολλανδία) έχει τιμή αφετηρίας πολύ πιο πάνω από τους υπόλοιπους πτωχούς.

Τώρα περνάμε στον μοντερνισμό. Ο σημαντικότερος παράγοντας εδώ είναι η συνδρομητική τηλεόραση και κατ’ επέκταση τα τηλεοπτικά συμβόλαια. Με τους Άγγλους να σέρνουν το χορό, τα έσοδα των ομάδων λόγω των τηλεοπτικών δικαιωμάτων έχουν εκτιναχθεί και αυτό σημάνει περισσότερα χρήματα στα ταμεία για μεταγραφές και συμβόλαια. Πέρα από τους Άγγλους οι δύο μεγάλοι της Ισπανίας ακολουθούν και δημιουργούν ένα πληθωρισμό στις μεταγραφές, που εικονικά σε σχέση με την αξία ενός παίχτη, ανεβάζει τις τιμές σε νούμερα πέρα από τη λογική. Ο πληθωρισμός ενισχύεται από τις χορηγικές συμφωνίες. Ο κάθε σύλλογος γίνεται ένα μπραντ και με βάση την αξία του στην αγορά, κάτι που είναι δυναμικό και όχι σταθερό, κλείνει σπόνσορες που ανεβάζουν τα έσοδα, άρα και τις δυνατότητες για προσφορά μεγαλύτερων συμβολαίων και ποσών στις μεταγραφές. Η πληθωριστική τάση ολοκληρώνεται από νέους παίχτες. Όταν κάποιος ζάπλουτος Ρώσος ή Άραβας αγοράσει κάποιο σύλλογο δεύτερης ή τρίτης ταχύτητας και θέλει να τον κάνει πρωταθλητή, σπρώχνει πολλά λεφτά και πληρώνει υπεραξίες για να χτίσει ανταγωνιστική ομάδα. Οι παραδοσιακοί σύλλογοι ακολουθούν και όλο αυτό δημιουργεί ένα οικοσύστημα με τις τιμές να καλπάζουν προς τα πάνω. Η επίπτωση των διαφόρων Τσέλσι (αν και πλέον πάνε 15 χρόνια οπότε πρέπει να τη λογίζουμε στους παραδοσιακούς), Μάντσεστερ Σίτυ, Παρί, Μονακό στην Ευρωπαϊκή τιμαρίθμηση των μεταγραφών είναι τεράστια για να αγνοηθεί.

Πέρα από τον πληθωρισμό, τα σπορ εδώ και περίπου 20 χρόνια λειτουργούν σε συνθήκες σόου μπιζ. Έτσι, η αναγνωρισιμότητα και η δημοφιλία ενός παίχτη ανεβάζει το κασέ του, όπως συμβαίνει με ηθοποιούς και τραγουδιστές, άρα και το κόστος να τον αποκτήσεις. Οι σταρ του ποδοσφαίρου πια πέρα από παίχτες, είναι και επιχειρήσεις. Tο έχω ξαναγράψει αναλυτικά, με παραδείγματα τον Μπέκαμ (πρωτοπόρος), τον Κριστιάνο και τον Νεϋμάρ. Όταν γίνεται αγορά ενός σταρ πλέον ο σύλλογος δεν αγοράζει μόνο τον ποδοσφαιριστή αλλά και την επιχείρηση γύρω του. Ο Νεϋμάρ όταν πήγε στο Παρίσι είχε περισσότερους προσωπικούς χορηγούς από την Παρί!

Στη λογική της μπίζνας, υπάρχουν δύο πάρα πολύ καθοριστικοί παράγοντες. Ο πρώτος είναι το άνοιγμα σε νέες αγορές και η προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων σε αγορές όπου ήδη έχει δημιουργηθεί κοινό. Οι περιοδείες των μεγάλων κλαμπ κατά την προετοιμασία τους σε Ασία, Αυστραλία και ΗΠΑ δεν ήρθαν στα κουτουρού. Όπως και διάφορα Σούπερ Καπ που διεξάγονται σε εξωτικούς προορισμούς. Είναι προσπάθεια να κατακτηθούν αγορές, να δημιουργηθεί οπαδική βάση, δηλαδή πελάτες, σε όλον τον πλανήτη και φυσικά να ανέβουν τα έσοδα. Έτσι, με την αρχή να έχει γίνει με τον Παρκ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, βλέπουμε στο ρόστερ παραδοσιακών συλλόγων παίχτες από Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα εσχάτως, Ινδία, ΗΠΑ, κτλ ώστε να μπει το κλαμπ στις αγορές. Οι αθλητικοί σύλλογοι έχουν την ιδιαιτερότητα ότι αν πιάσεις κάποιον πελάτη, το δέσιμο είναι εφ’ όρου ζωής. Και αυτό είναι ένα πλεονέκτημα που όλοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν. Δε βγαίνει πάντα, η αποτυχία πχ της μεταγραφής του Αρντά Τουράν στην Μπαρσελόνα που ήθελε να ανοίξει την αγορά της Τουρκίας είναι χαρακτηριστική.

Η τελευταία μεταβλητή, που συχνά αγνοείται, είναι οι αθλητικές εταιρίες χορηγοί. Η Νάικ, η Αντίντας, η Πούμα και όλες αυτές, που έχουν παίχτες να χορηγούν καθορίζουν σε κάποιο βαθμό και τους προορισμούς τους. Θεωρείται από τους μεγάλους παίχτες αυτού του παιχνιδιού αδιανόητο να μην έχουν έναν τοπ κλας παίχτη σε κάποιο τοπ κλαμπ. Όταν έφυγε ο Νεϋμάρ από την Μπαρσελόνα (Νάικ) ήρθε ο Ντεμπελέ (Νάικ), που φοράει την ίδια σειρά παπουτσιών (Μέρκιουρι). Μετά έγινε ο κακός χαμός λόγω χρονιάς Μουντιάλ, να έρθει και ο Κουτίνιο στη Βαρκελώνη, διότι με τη φυγή Νεϋμάρ, δεν υπήρχε Βραζιλιάνος σταρ στην Μπάρσα. Η Μπάρσα έδωσε €140Μ στο Βραζιλιάνο σωσία του Μπίγαλη, ενώ αυτός δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής στο Τσαμπιολί, διότι η Νάικ, που χορηγεί και το σύλλογο, το ήθελε έτσι. Παρόμοια κατάσταση και στη Ρεάλ Μαδρίτης μετά τη φυγή Κριστιάνο. Η Νάικ έχει μείνει χωρίς σταρ στη Μαδρίτη και γι’ αυτό προωθείται η μεταγραφή Νεϋμάρ εκεί. Ο Πογκμπά έκανε 10 διαφημιστικά για την Αντίντας πριν καν παίξει επίσημο ματς με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.

Σε όλα τα παραπάνω να προσθέσουμε σε αστερίσκο, διότι αλλιώς το κείμενο θα ξεφύγει υπερβολικά, την υπερβολικά μεγάλη ισχύ των μανατζαρέων. Πολλοί παίχτες αλλάζουν συλλόγους διότι το απαιτεί ο μάνατζερ, Ίμπρα μου, για να βγάλει μία προμήθεια. Επίσης υπάρχουν μάνατζερς που έχουν ιδιαίτερη σχέση με συγκεκριμένους συλλόγους και προπονητές, που δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης και αποκλειστικότητας.

Για να καταλήξουμε εκεί που ξεκινήσαμε, τι είναι τελικά ακριβό σήμερα είναι ένας μαθηματικός τύπος για δύσκολους λύτες. Οι μεταβλητές που έχουν μπει λόγω σόου μπιζ και οικονομίας αγοράς είναι τόσες πολλές που οι παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψιν είναι α) άγνωστοι, β) δύσκολοι που χρειάζονται ειδικές γνώσεις και γ) με μεγάλη δόση ρίσκου. Μία μεταγραφή, του Ντε Γιογκ πχ που είναι και η αφορμή του κειμένου, μπορεί αρχικά να φαίνεται ακριβή και τελικά να βγει, μπορεί και να αξίζει μέχρι το τελευταίο σεντ. Καταλήγουμε στον αφορισμό του Φλορεντίνο ίσως ότι μια μεταγραφή είναι ακριβή ή φτηνή ανάλογα με το πόσο αποδίδει ο παίχτης. Δε νομίζω να έχουν σκεφτεί δευτερόλεπτο στη Μαδρίτη τα λεφτά που έδωσαν για τον Κριστιάνο. Και το ίδιο ισχύει για όλους όσους απέδωσαν. Αλλά σε σημερινές συνθήκες μπορείς κάλλιστα να έχεις μεταγραφές υψηλού ρίσκου των €30Μ. Ο Ντε Γιογκ είναι στην ίδια κατηγορία. Η Μπαρσελόνα τον έκλεισε τώρα για να μην μπει σε πλειστηριασμό με Παρί και Μάντσεστερ Σίτυ. Λόγω ηλικίας, ικανοτήτων, συμβολαίου με τον Άγιαξ και διαβατηρίου η τιμή δείχνει λογική. Αλλά ετυμηγορία θα βγάλουμε σε 2-3 χρόνια.