Ο Άνθρωπος που το Ποδόσφαιρο τον Έσωσε από μία Γενοκτονία

Στις 6 Μαρτίου του 1994 ο Γιουζέν Τότο Μουράνγκουα γύρισε εξαντλημένος στο σπίτι του. Μετά από ένα μακρύ ταξίδι προς το Νότιο Σουδάν όπου η ομάδα του, η Ραγιόν Σπορτς, είχε παίξει κόντρα στην Αλ Χιλάλ και το οποίο έγινε με λεωφορείο, ήταν πτώμα. Ο ίδιος, βασικός τερματοφύλακας της ομάδας, στον πηγαιμό είχε παρατηρήσει κάτι περίεργο. Στα σύνορα υπήρχαν μπλόκα από πολιτοφύλακες και στρατιωτικούς που εξέταζαν ποιος είναι Τούτσι και ποιος είναι Χούτου. Στη Ρουάντα η Ραγιόν Σπορτς ήταν η πιο δημοφιλής ομάδα. Είχε στο ρόστερ της τρεις μόνο Τούτσις. Ο ένας ήταν ο Έρικ Τότο, 19 ετών τότε.

Ο Τότο αφηγείται ότι δεν έδινε σημασία στο τι γινόταν στη χώρα εκείνη την εποχή. Το λεωφορείο από το Κιγκάλι πέρασε από οδοφράγματα, μέρη όπου καίγονταν λάστιχα, ενώ παράλληλα η ιαχή «Τούτσι κατσαρίδες» ακουγόταν παντού. Ο ίδιος όμως σκεφτόταν μόνο το ματς. Η Ραγιόν κέρδισε τελικά με 0-1. Όταν επέστρεψε στη Ρουάντα, οι παίκτες αντίκρισαν εικόνες χάους. Μέσα στο χάος όμως οι πολιτοφύλακες είχαν δέσει σημαίες της ομάδας στα ΑΚ-47 και κερνούσαν μπύρες στα μέλη της, που φαίνεται να ήταν η μόνη που δεν είχε μπει στη δίνη Χούτου-Τούτσι.

Στις 6 Απριλίου 1994 στις 4 τα χαράματα η πόρτα του σπιτιού όπου έμενε ο Έρικ Τότο ανοίγει βίαια. Ο Τότο και ο συγκάτοικός του ξυπνάνε και αντικρίζουν κάνες και ματσέτες να τους απειλούν. Ένας απ τους πολιτοφύλακες κλωτσάει το τραπέζι και ένα άλμπουμ πέφτει στο πάτωμα. Ο Τότο και ο συγκάτοικος έχουν πέσει στο πάτωμα, όπως τους διέταξαν. Ο Τότο λέει στους πολιτοφύλακες ότι είναι δύο απλοί ποδοσφαιριστές, αλλά εκείνοι δεν τους ακούν. Αρχίζουν να καταστρέφουν το σπίτι, κατεδαφίζοντας βιβλιοθήκες, ντουλάπια, πιατικά, πόρτες. Ο αρχηγός της ομάδας της πολιτοφυλακής κλωτσάει μια καρέκλα και κάθεται πάνω από τα κεφάλια των δύο παιχτών για να τους σκοτώσει. Το μάτι του πέφτει στο άλμπουμ που είναι ανοιχτό σε μια φωτογραφία της ομάδας της Ραγιόν.

-Ποιοι είναι αυτοί; Ρωτάει επιτακτικά

-Είναι οι συμπαίχτες μου! Απαντάει ο Τότο.

-Τι εννοείς «συμπαίχτες»;

-Παίζω στη Ραγιόν Σπορτς!

-Προσπαθείς να μου πεις ψέματα;

Τότε σηκώνει το άλμπουμ και κοιτάει τη φωτογραφία. Κοιτάει τον Τότο και του λέει:

-Είσαι ο Τότο;

-Ναι! Εγώ είμαι!

Τότε ο αρχηγός της ομάδας διώχνει τους πάντες από το σπίτι και μένει μόνος του με τον Τότο. Αρχίζουν να μιλάνε για το ματς. Του λέει πόσο τους θαύμασε και πόσο περήφανος ένιωσε για τη νίκη κόντρα στην Αλ Χιλάλ. Πριν φύγει του λέει να αφήσει ανοιχτές τις κουρτίνες και την πόρτα ώστε το σπίτι να δείχνει άδειο.

Ο Τότο τρομοκρατημένος περιμένει στο σπίτι του, αλλά δεν μπορεί να μείνει για πάντα εκεί. Σκέφτεται να πάει στο σπίτι κάποιου Χούτου συμπαίχτη του. Υπήρχε κοντά ένα κτήριο στο οποίο έμεναν οι περισσότεροι Χούτου της ομάδας. Περπάτησε προσέχοντας τις αλλαγές στις βάρδιες των πολιτοφυλάκων και διένυσε μερικά τετράγωνα γεμάτα πτώματα. Πήγε στο σπίτι όπου όλα ήταν μια εικονική πραγματικότητα. Οι συμπαίχτες έπαιζαν χαρτιά και έβλεπαν τηλεόραση για να περάσει η ώρα. Οι Χούτου της ομάδας ρίσκαραν κρύβοντας τον Τότο σπίτι τους. Αν τους έπιαναν θα τους εκτελούσαν και αυτούς. Ειδικά ο Λογκίν που ήταν αυτός που έφερε τον Τότο μέσα στο κτίριο και τα έτρεχε όλα.

Ο Λογκίν έψαχνε τρόπο να βγάλει τον Τότο από τη χώρα. Επειδή είχε σχέση με τον Ζούζου, ο οποίος ήταν οπαδός της ομάδας, είχε μια τρελή ιδέα. Δεν υπήρχε πιο ασφαλές μέλος για έναν Τούτσι από το σπίτι ενός βασικού εκτελεστή της γενοκτονίας. Ο Λογκίν και ο Τότο ξεκινούν κρυφά και πάνε στο σπίτι του Ζούζου, παρά το φόβο του Τότο. Όταν χτύπησαν την πόρτα τους άνοιξε ο ίδιος και με χαμόγελο τους είπε «χαίρομαι που είσαι ζωντανός».

Ο Τότο έμεινε μια βδομάδα στο σπίτι του Ζούζου. Τον έβλεπε να φεύγει κάθε πρωί ξέροντας ότι πήγαινε να σκοτώσει Τούτσις. Ο Λόγκιν ερχόταν να τον ενημερώσει τακτικά για το τι συνέβαινε στους δρόμους. Στη βδομάδα πάνω οι γείτονες του Ζούζου κατέδωσαν ότι υπάρχει ένας Τούτσι στο σπίτι του. Ο Τότο πήγε σε κάποιο τοπικό φύλαρχο μαζί με το Λογκίν ώστε να πάρει πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα και να φύγει από τη χώρα.

Μόλις μπήκε στο γραφείο ένας φρουρός τον είδε και τον πυροβόλησε. Η σφαίρα του έσκισε τον ώμο. Επειδή υπήρχε μια αφίσα της Ραγιόν Σπορτς στον τοίχο τον αναγνώρισαν. Του είπαν «τρέξε!». Γύρισε στο σπίτι του Λογκίν. Αυτός ξανά είπε ότι έπρεπε να τον βγάλει από τη χώρα ο Ζούζου. Πήγαν ξανά στο σπίτι του Ζούζου, όπου έμεινε τρεις μέρες. Τότε ο Ζούζου τον έβαλε σε ένα τζιπ, με ένα φρουρό μπροστά και ένα φρουρό πίσω του. Αν τους σταματούσαν θα έλεγαν ότι πάνε να τον εκτελέσουν. Μόλις πέρασαν τα σύνορα με το Σουδάν τον άφησαν στην ζούγκλα. Είχε φύγει από τη χώρα.

Μετά τη γενοκτονία ο Τότο επέστρεψε στη Ρουάντα. Από την ομάδα της Ραγιόν είχαν επιζήσει μόλις έξι παίκτες. Το πρώτο ματς κόντρα στην Κιβόγιου Σπορτς ήταν το πρώτο ματς μετά τη γενοκτονία. 15.000 θεατές βρέθηκαν εκεί για να ξεπλύνουν μνήμες, φόνους, τρόμο και πληγές. Κανείς δε θυμάται πόσο τελείωσε εκείνο το ματς. Και κανέναν δεν ενδιέφερε. Το σημαντικό ήταν ότι το ματς έγινε χωρίς να σκοτωθεί κανένας.

Ο Τότο σε ένα ματς της εθνικής του στην Αγγλία ζήτησε άσυλο. Πήγε στην Μεγάλη Βρετανία, όπου ζει από τότε, και ίδρυσε έναν οργανισμό όπου μέσω του ποδοσφαίρου διδάσκει τα παιδιά διαχείριση κρίσεων. Ο Ζούζου μετά τη γενοκτονία άλλαξε όνομα και πήγε στο Σικάγο όπου κρυβόταν δουλεύοντας ως κληρικός και έμπορος σε μαγαζί με οπωροκηπευτικά. Το 2011 οι αμερικανικές αρχές τον συνέλαβαν και τον εξέδωσαν στη Ρουάντα για να δικαστεί ως εγκληματίας για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο Λογκίν συνελήφθη ως προδότης και εκτελέστηκε. Όπως και ο συγκάτοικος του στην αρχή της ιστορίας. Πάνω από 30 μέλη της οικογένειας του Τότο δολοφονήθηκαν κατά τη γενοκτονία της Ρουάντα. Σε μια χώρα που προσπαθεί να καλύψει τις πληγές της και με το ποδόσφαιρο.