Το Τείχος και η Χρησιμότητά του
Πριν από περίπου εφτά χρόνια, στις αθλητικές σελίδες των Νιού Γιορκ Τάιμς εμφανίστηκε ένα άρθρο με τίτλο «Το όχι-και-τόσο-σπουδαίο τείχος του ποδοσφαίρου» (ναι, οκ, σόκερ έγραφε για να καταλαβαίνουν τ’ Αμερικανά). Η αφορμή ήταν μια ήττα της εθνικής ομάδας των ΗΠΑ από την Τζαμάικα με 2-1 τον Σεπτέμβρη του 2012. Το ματς ήταν ακριβής απεικόνιση του γιατί οι Γιάνκις δεν καταλαβαίνουν το σόκερ. Οι ΗΠΑ είχαν υπεροχή, κατοχή, ευκαιρίες, τα πάντα όλα. Η Τζαμάικα έβαλε 2 γκολ με απευθείας εκτελέσεις φάουλ. Σε χτυπήματα δηλαδή που οι πιθανότητες να σκοράρεις είναι κοντά στο 2%.
Τώρα θα μου πείτε ‘καλά, το σάιτ έχει μια αγάπη στα παλιά, αλλά τι μας ενδιαφέρει ένα κείμενο 7 ετών για το σόκερ που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα των ΗΠΑ’; Πριν από περίπου ένα μήνα στην ισπανική Ελ Παίς, πάλι στις αθλητικές σελίδες, δημοσιεύτηκε η είδηση ότι λόγω της μεγάλης ευστοχίας του Μέσσι φέτος από τα φάουλ, οι τερματοφύλακες στη Λα Λίγα σκέφτονται να αφαιρέσουν το τείχος για να τον αντιμετωπίσουν. Όταν γράφτηκε το άρθρο, ο Μέσσι έκανε γκολ 1/4 φάουλ που εκτελούσε. Τώρα έχει πέσει στο 1/5, που πάλι είναι αφύσικα ψηλά για σουτ με γενικό ποσοστό επιτυχίας 2%. Η αναφορά στο άρθρο των Νιού Γιορκ Τάιμς γίνεται για να πούμε ότι η ιδέα δεν είναι και τόσο πρωτοποριακή.
Η κουβέντα έχει επανέλθει αρκετές φορές επειδή σε κάποια στιγμή κάποιος ποδοσφαιριστής αντί να εκτελεί φάουλ βάραγε βολές. Ο Μέσσι αυτή τη στιγμή έχει βρει το πόδι του σε μια απόσταση περίπου 25 μέτρων από το τέρμα. Είναι σχετικά αδιάφορο αν η μπάλα στήνεται για το καλό του αριστερό πόδι ή ανάποδα. Από πιο μακριά η αποδοτικότητα δεν είναι η ίδια και πέφτει σε πιο φυσιολογικά, για το δικό του επίπεδο, νούμερα. Βλέπουμε να γίνονται διάφορα τρικ στις άμυνες όπως να ξαπλώνει ένα παίκτης πίσω από το τείχος για να μην την περάσει από κάτω, ή να τρέχει κάποιος να καλύψει το δοκάρι που δεν καλύπτει το τέρμα. Επίσης, τίποτα καινούριο εδώ. Θυμάμαι παίχτη να ξαπλώνει πίσω από τείχος σε χτυπήματα του Πίρλο, του Ροναλντίνιο, του Μπέκαμ, του Ρομπέρτο Κάρλος. Παίχτη να τρέχει να καλύψει δοκάρι σε χτυπήματα του Ζουνίνιο, του Μπέκαμ πάλι, του Κακά, του Μιχαίλοβιτς.
Το ερώτημα τώρα παραμένει: μπορεί ν’ αλλάξει κάτι στο τείχος; Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι όλοι παραδέχονται ότι το τείχος όντως εμποδίζει. Στο άρθρο των Νιού Γιορκ Τάιμς τόσο ο Τιμ Χάουαρντ, ως τερματοφύλακας, όσο και ο Κλιντ Ντέμπσεϊ, ως επιθετικός, ξεκαθάρισαν ότι το τείχος επηρεάζει. Για τον τερματοφύλακα μικραίνει το χώρο που οφείλει να συγκεντρωθεί και του δίνει μια καθαρή οπτική, για τον εκτελεστή του βάζει την τεχνική δυσκολία στο σουτ. «Χωρίς αυτό θα είχαμε πολύ πιο ξεκάθαρη εικόνα του τέρματος» λέει ο Ντέμπσεϊ. Στις ΗΠΑ ήταν οι πρώτοι που πειραματίστηκαν. Ο τότε προπονητής Μιλουτίνοβιτς έσπασε το ενιαίο τείχος σε 2 μίνι των 3 παιχτών. Η κάθε τριάδα έκλεινε από μία γωνία και ο τερματοφύλακας στεκόταν στη μέση. Αυτό στη θεωρία μείωνε τον κίνδυνο να μη φτάσει ο τέρμας στην απέναντι γωνία όταν το χτύπημα πέρναγε πάνω απ το τείχος.
Όπως είπε ο Μιλουτίνοβιτς όμως, «στην προπόνηση όλα ήταν άψογα αλλά στα ματς έπαιζαν οι αντίπαλοι». Τοποθετώντας τα 2 μικρά τείχη στις 2 γωνίες, άφηνε ανοιχτό τον κεντρικό χώρο, έτσι οι αντίπαλοι έμπαιναν εκεί. Οι αμυνόμενοι εκτός του τείχους πήγαιναν να μαρκάρουν και από το συνωστισμό ο τερματοφύλακας έχανε τελείως από την οπτική του τη μπάλα. Όταν την έβλεπε μετά, στα 6 με 8 μέτρα, ήταν πολύ αργά να αντιδράσει. Και εδώ συνοψίζονται όλα τα προβλήματα του να προσπαθήσεις να παίξεις ζώνη όπως στα κόρνερ όταν αμύνεσαι σε χτύπημα φάουλ, από θέση που επιτρέπει την απευθείας εκτέλεση.
Αρχικά, απαγορεύεται να κλείσεις τελείως το οπτικό πεδίο στον τερματοφύλακα, μειώνοντας το χρόνο που μπορεί ν’ αντιδράσει. Στη συνέχεια, δεν μπορείς να επιτρέπεις στον εκτελεστή να έχει πλήρη οπτική του χώρου σε στατική φάση. Τρίτον, και κατά την άποψη του γράφοντος σημαντικότερο, ο παίχτης που εκτελεί το στημένο σε κάθε ομάδα συνήθως είναι κάποιος που πασάρει και καλά. Καλές οι κομπίνες και οι ζώνες ως ιδέες, αλλά ας πούμε ότι υπάρχουν αρκετοί παίχτες ιδανικά τοποθετημένοι στην περιοχή, σαν σε ναυμαχία, ώστε να αποκρούσουν το απευθείας χτύπημα. Δηλαδή, οι άλλοι επιτιθέμενοι θα παίζουν αγαλματάκια ακούνητα; Στις κινήσεις που θα γίνονται μέσα στην περιοχή ο καλός πασαδόρος δε θα βρει μια καλή πάσα από τα 25 μέτρα να δώσει καθαρό σουτ σε ένα συμπαίχτη; Η κουβέντα δηλαδή γίνεται ώστε να πάμε από ένα σουτ με 2% πιθανότητες να μπει, σε σουτ των 20-25% πιθανοτήτων μέσα από την περιοχή.
Η επιλογή μοιάζει παράλογη. Είναι λογικό να γίνεται η συζήτηση από τη μία, ειδικά όταν τα τελευταία 10-15 χρόνια το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει αρκετά και το τείχος είναι από τα λίγα πράγματα που δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Μόλις φέτος υπήρξε αλλαγή κανονισμού που αλλάζει λίγο τη συμπεριφορά των παιχτών στο τείχος. Από την άλλη, όποια διαφορετική δοκιμή υπήρξε στο παρελθόν κατέρρευσε στο πρώτο της τεστάρισμα. Το τείχος μπορεί να μην είναι κάποιο αμυντικό υπερόπλο, είναι όμως το καλύτερο που υπάρχει.
Και σε αυτό να προσθέσουμε ότι η κουβέντα για αλλαγή επανέρχεται κάθε φορά που βρίσκεται ένας σούπερ εκτελεστής που τα στάζει από παντού. Σε κάθε ποδοσφαιρική γενιά αυτοί θα είναι δύο; Τρεις; Τέσσερις; Ε, για αυτούς τους ελάχιστους το πιο αποδοτικό είναι να δίνει εντολή ο αντίπαλος προπονητής να μη δίνει η ομάδα του φάουλ σε επικίνδυνες για το σπεσιαλίστα θέσεις και κλείνει το θέμα εκεί. Η Μπαρσελόνα στα 3 τελευταία ματς έχει πάρει μόλις 2 φάουλ που ο Μέσσι μπορούσε να εκτελέσει απευθείας. Το ένα το έκοψε ο Μπουσκέτς (το έπιανε ο Ομπλάκ) και το άλλο πήγε ελάχιστα άουτ. Και κάπως έτσι θα προσπαθούν τελικά να τον αντιμετωπίσουν.