Ο γύρος του κόσμου με ένα σομπρέρο

Ένας επίμονος προπονητής, ένας σεΐχης, τρεις απαγωγείς και τέσσερα δεκάρια

Τέλη Ιουνίου του 1978. Σε έναν επαρχιακό δρόμο κοντά στο Μπορντό, στη νοτιοδυτική Γαλλία, ένα ζευγάρι μεσήλικων βιάζεται να προλάβει το τρένο για το Παρίσι. Μόλις πέρασαν ένα ευχάριστο σαββατοκύριακο στο εξοχικό τους αλλά ο σύζυγος έχει μια πολύ σοβαρή επαγγελματική υποχρέωση 11.000 χλμ. από το Μπορντό και πρέπει να φύγουν. Μια άσπρη Citroën τους στριμώχνει και υποχρεώνονται να σταματήσουν. Στο αυτοκίνητο βρίσκονται τρεις άνδρες, μελαχρινοί, μαλλιάδες, αξύριστοι. Ο ένας κάθεται δίπλα στην τρομοκρατημένη γυναίκα, ένας άλλος, οπλισμένος, υποχρεώνει τον οδηγό να βγει από το αμάξι.

–Ποιοι είστε; Τι θέλετε;
–Προχώρα, θα κάνουμε έναν περίπατο στο δάσος… Ο απειλητικός άγνωστος μιλάει γαλλικά με έντονη ισπανική προφορά, τόσο έντονη που θα μπορούσε να είναι προσποιητή.

Ο μικροκαμωμένος μεσήλικας νιώθει την κάννη του όπλου στην πλάτη του, προχωρά υπάκουος μερικά μέτρα πριν κάνει μεταβολή προσπαθώντας να αφοπλίσει τον απαγωγέα. Το περίστροφο πέφτει στο χώμα, καταφέρνει να το αρπάξει και το στρέφει προς τον άγνωστο. Εκείνος τρέχει, μπαίνει στο αυτοκίνητο μαζί με τους συνενόχους του κι εξαφανίζονται.

Κανείς και τίποτε δεν μπορεί να εμποδίσει τον Μισέλ Ινταλγκό, προπονητή της Εθνικής Γαλλίας –περί αυτού πρόκειται– να πάρει το αεροπλάνο για την Αργεντινή και το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978, την πρώτη μεγάλη διεθνή διοργάνωση στην οποία κατάφεραν να προκριθούν οι Τρικολόρ μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 κι ενώ έχουν μεσολαβήσει ταπεινωτικές ήττες και πολλή απογοήτευση.

Δε θα μάθουμε ποτέ ποιοι ήταν οι τρεις άγνωστοι που έστησαν ενέδρα στο ζεύγος Ινταλγκό· ο ερασιτεχνισμός τους και το περίστροφο που δεν ήταν οπλισμένο έδειχναν ότι δεν ανήκαν στον χώρο του οργανωμένου εγκλήματος ενώ ακούστηκε ότι το λευκό αυτοκίνητο είχε νοικιαστεί από ένα μέλος μιας μαοϊστικής οργάνωσης. Σύμφωνα με ένα ανώνυμο τηλεφώνημα που έγινε μετά, η επίθεση στον προπονητή είχε σκοπό “να τραβήξει την προσοχή στην υποκριτική συνενοχή της Γαλλίας, η οποία εφοδιάζει με πολεμικό υλικό τη δικτατορία της Αργεντινής” –οι Γάλλοι πράγματι δεν είχαν κανένα ηθικό πρόβλημα να πουλούν όπλα στον αιμοσταγή δικτάτορα Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα. Οι ενδείξεις οδηγούν ίσως στην COBA, στην Επιτροπή για το Μποϊκοτάζ του Μουντιάλ της Αργεντινής.

Από το καλοκαίρι του 1977, κι ενώ οι εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας κάνουν λόγο για 10.000 εκτελέσεις, 8.000 φυλακίσεις, 15.000 αγνοούμενους και κατάλυση των ελευθεριών στην Αργεντινή, σε όλη την Ευρώπη και κυρίως στις χώρες που έχουν προκριθεί στην τελική φάση (Σουηδία, Ισπανία, Ολλανδία, Ιταλία, Δ. Γερμανία, Αυστρία…), διάφορες επιτροπές, προσπαθούν να οργανώσουν μποϊκοτάζ του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Στη Γαλλία, η οργάνωση COBA συγκεντρώνει 150.000 υπογραφές, μεταξύ των οποίων αυτές του Υβ Μοντάν, της Σιμόν Σινιορέ, του Ρολάν Μπαρτ, του Λουί Αραγκόν, και εκδίδει μια εφημερίδα, με τον σαρκαστικό τίτλο Épique, Επική, αναγραμματισμό της γνωστής Équipe, της οποίας αντιγράφει το στήσιμο, και με τίτλους όπως : “Αργεντινή 78: Η σφαγή συνεχίζεται… τόπο στο ποδόσφαιρο!”.

Τα πολιτικά κόμματα, το καθένα για δικούς του λόγους, είναι αντίθετα –πλησιάζουν οι Ολυμπιακοί της Μόσχας και το μποϊκοτάζ είναι απαγορευμένη λέξη για τη γαλλική αριστερά. Ούτε το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα. Κι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι; Ο τερματοφύλακας Ζαν Πολ Μπερτράν-Ντεμάν δηλώνει ότι δεν είναι πολιτικός, ο Ντομινίκ Μπατνέ, που λίγους μήνες νωρίτερα, με τη Σεντ Ετιέν, είχε πετύχει ένα θρυλικό γκολ στο Άνφιλντ, δηλώνει πως πηγαίνουν στην Αργεντινή για να παίξουν μπάλα κι όχι να κάνουν ακτιβισμό. Ο Πράσινος Άγγελος Ντομινίκ Ροστό, θεωρητικά πιο πολιτικοποιημένος από τους άλλους, είναι ο μόνος που εκφράζεται υπέρ κάποιας έστω συμβολικής πράξης ―ίσως ένα μαύρο περιβραχιόνιο;

Για τον προπονητή Ινταλγκό είπαμε: τίποτε δεν θα τον κρατήσει μακριά από το Μουντιάλ. Ελπίζει πως η παρουσία τους στην Αργεντινή θα βοηθήσει στο να βρεθούν τα ίχνη είκοσι δύο αγνοούμενων Γάλλων πολιτών.

Τελικά καμία ομάδα και σχεδόν κανένας παίκτης δεν θα μποϊκοτάρει το Παγκόσμιο Κύπελλο, παρά τους αστικούς μύθους που κυκλοφόρησαν για τον Γιόχαν Κρόιφ· οι Ολλανδοί θα αρνηθούν όμως να ανέβουν να πάρουν τα μετάλλια του τελικού και να παρευρεθούν στην επίσημη δεξίωση για να μη σφίξουν το χέρι του δικτάτορα ενώ οι Σουηδοί θα κατέβουν στο δρόμο να συμπαρασταθούν στις “τρελές της πλατείας του Μαΐου“, στις μανάδες και τις γιαγιάδες των αγνοούμενων που διαδήλωναν μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο στο Μπουένος Άιρες και που θα συνέχιζαν να το κάνουν για πάνω από σαράντα χρόνια.

Η εξέλιξη στα γήπεδα της Αργεντινής δεν είναι η ιδανικότερη για την Εθνική Γαλλίας κι ο Ινταλγκό έχει να αντιμετωπίσει, εκτός από την πολύ δύσκολη κλήρωση –είναι στον ίδιο όμιλο με την Ιταλία και την Αλμπισελέστε και χάνουν κι από τις δύο 2-1– κι άλλα προβλήματα, ελαφρώς πιο γελοία. Τρεις μέρες πριν την έναρξη, οι παίκτες απαιτούν υψηλότερα πριμ από την εταιρεία που τους ντύνει, την Adidas, και ως αντίδραση περνούν μαύρο μαρκαδόρο στο λόγκο που διακοσμεί τα παπούτσια τους. Θυμίζουμε ότι ο Κρόιφ το 1974 και οι αδερφοί Φαν ντερ Κέρκοφ το 1978 φορούσαν φανέλες με δυο αντί για τρεις ρίγες γιατί είχαν συμβόλαιο με την ανταγωνίστρια Puma. Η συνέχεια θα είναι ακόμη καλύτερη. Το τρίτο ματς του ομίλου είναι απέναντι στους Ούγγρους που έχουν κι αυτοί ήδη αποκλειστεί. Ο φροντιστής των Γάλλων συνειδητοποιεί αργά, όταν βρίσκονται στο Μαρ ντελ Πλάτα, 404 χλμ. νοτιοανατολικά του Μπουένος Άιρες, ότι έχει πάρει μαζί του τις λάθος εμφανίσεις, τις λευκές, και το πρόβλημα είναι ότι οι Μαγυάροι παίζουν κι αυτοί στα άσπρα. Αν δε βρεθεί λύση, το ματς θα κριθεί στα χαρτιά εις βάρος της ομάδας του Ινταλγκό. Λίγη ώρα πριν αρχίσει ο αγώνας, περιπολικά και μηχανάκια ψάχνουν σε όλη την πόλη για χρωματιστές φανέλες. Βρίσκουν αυτές, με την πράσινη ρίγα, μιας τοπικής ομάδας ψαράδων, της CA Kimberley. Το ότι τα νούμερα  στα σορτσάκια είναι διαφορετικά ή το ότι το ματς αρχίζει με 45΄ καθυστέρηση είναι λεπτομέρεια. Η Γαλλία κερδίζει 3-1.

Τρεζόρ, Λοπέζ και Ζανβιόν σε χρωματική αρμονία

Μπορεί η πρώτη μεγάλη διεθνής διοργάνωση του σπουδαίου Μισέλ Ινταλγκό στο τιμόνι της Εθνικής να μην ήταν θριαμβευτική αλλά υπάρχει και συνέχεια. Ο ίδιος, γιος Ισπανού μετανάστη, πολλές φορές πρωταθλητής ως παίκτης και μαχόμενος συνδικαλιστής, δεν καταλαβαίνει από τέτοια. “Είμαι γιος εργάτη. Ξέρω ποιος είμαι και από πού έρχομαι. Το ποδόσφαιρο απλώς ενίσχυσε μέσα μου τις αξίες της δουλειάς, της αλληλεγγύης, της ομαδικότητας, της αυτοθυσίας“.

Ο Ινταλγκό ξεκινάει την μπάλα στη Χάβρη και στα 21 πηγαίνει στη μεγάλη τότε ομάδα της Ρενς όπου, τι τύχη, είναι συμπαίκτης, μέσος αυτός, των δυο σπουδαιότερων Γάλλων επιθετικών της εποχής, του Ρεϊμόν Κοπά, που θα διαπρέψει  στη Ρεάλ, και του Ζιστ Φοντέν, που κατέχει από το 1958 το ρεκόρ των 13 γκολ σε ένα Μουντιάλ. Θα παίξουν εναντίον της Ρεάλ του Ντι Στέφανο στον τελικό του πρώτου Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1955. Ο Ινταλγκό κάνει το 3-2 για τους Γάλλους –θα χάσουν 4-3.

Στη συνέχεια θα πάει στη Μονακό όπου θα κερδίσει δυο πρωταθλήματα. Το 1969, ως πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, τιμώντας το εργατικό του παρελθόν κι ακριβώς στο πνεύμα  του Μάη του 68, διεκδικεί και πετυχαίνει τα επαγγελματικά συμβόλαια ορισμένης διάρκειας που τερματίζουν αυτό που ο Ρεϊμόν Κοπά περιέγραφε ως δουλεμπόριο των ποδοσφαιριστών.Λίγο νωρίτερα θα πρωτοστατήσει στη δημιουργία μιας παγκόσμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης: “Ήμαστε λίγους μήνες πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966, το πρώτο σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση. Η ΦΙΦΑ είχε διαπραγματευτεί σκληρά για τα ποσά των τηλεοπτικών δικαιωμάτων· ήταν δίκαιο να κερδίσουν κάτι και οι παίκτες. Μάζεψα Άγγλους, Σκοτσέζους, Ολλανδούς και Ιταλούς συναδέλφους και φτιάξαμε τη FIFPpro“.

Και μόνο αυτά να είχε πετύχει ο Ινταλγκό, που πέθανε πριν λίγες μέρες στα 87 του, θα ήταν αρκετά για να τον θυμόμαστε. Κι όμως, τα σπουδαιότερα δεν τα έχουμε πει. Κι αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με άλλους προπονητές που χάρισαν διεθνείς τίτλους στη Γαλλία, ο μακαρίτης αγαπήθηκε πολύ από τους φιλάθλους και τους παίκτες κι αγάπησε κι ο ίδιος πολύ το θεαματικό ποδόσφαιρο.

Νοέμβριος 1981. Οι δημοσιογράφοι καταλογίζουν στον προπονητή και στην αγάπη του για το επιθετικό ποδόσφαιρο τον αποκλεισμό της Γαλλίας από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1980 και τον διαφαινόμενο αποκλεισμό από το Μουντιάλ του 1982. Δεν είναι η στιγμή για πειραματισμούς: οι Τρικολόρ θέλουν οπωσδήποτε νίκη απέναντι στους Ολλανδούς για να έχουν ελπίδες. Ο Ινταλγκό, επειδή όποιος φοβάται παίρνει σκύλο, αποφασίζει να δοκιμάσει κάτι: ένα 4-3-3, χωρίς αμυντικό μέσο και με τρία δεκάρια, τον Πλατινί, τον Ζιρές και τον Ζενγκινί. Ακόμη κι οι παίκτες σκέφτηκαν ότι τρελάθηκε. Οι Ολλανδοί αμύνονται σκληρά. Στο 52΄ σφυρίζεται φάουλ στα είκοσι μέτρα. Τον λόγο έχει ο αρχηγός:

Με αυτό το γκολ, με αυτόν τον κεφάτο αρχηγό και με μια γενιά ταλαντούχων παικτών που έπαιζαν το χαμογελαστό ποδόσφαιρο που οραματιζόταν ο προπονητής τους, ανοίγει μια λαμπρή εποχή, η εποχή Πλατινί-Ινταλγκό, με ένα ορισμένο στιλ: “Για να είσαι προπονητής της Εθνικής Γαλλίας πρέπει να είσαι ερωτευμένος με τους Μπλε, με την επίθεση, με το ωραίο παιχνίδι, και να το δείχνεις σε όλον τον πλανήτη“.

Ο πλανήτης θα δει. Θα δει στον δεύτερο γύρο του Παγκόσμιου της Ισπανίας τη Γαλλία να κατεβαίνει με το περίφημο “μαγικό τετράγωνο“, με τέσσερις δημιουργικούς μέσους –προστέθηκε ο Τιγκανά ενώ αργότερα τη θέση του Ζενγκινί θα πάρει ο Φερναντέζ–, όσα και τα γκολ που θα βάλουν στη Β. Ιρλανδία· θα δει τη ματσάρα στα ημιτελικά, κόντρα στη Δ. Γερμανία· τη δολοφονική έξοδο του Σουμάχερ , τον διαιτητή να μη βγάζει ούτε κίτρινη, τον Μπατιστόν αναίσθητο, τα πέναλτι, τη Γερμανία να κερδίζει. Ο Ινταλγκό είχε προειδοποιήσει: “Ποδοσφαιρικά θεωρούμαστε μια μικρή χώρα. Συχνά ο διαιτητής θα είναι εναντίον μας. Μην κλαψουρίζετε, μην παραπονιέστε! Συγκεντρωθείτε και παίξτε ακόμη καλύτερα!“. Αυτό που έλειπε, βέβαια, εκτός από έναν καλύτερο διαιτητή, ήταν ένας καθαρόαιμος σέντερ φορ. Ο Ινταλγκό θα πει πως αν είχε τον Ζαν-Πιερ Παπέν, θα είχε κερδίσει τον παγκόσμιο τίτλο το 1982.

…και τέσσερα δεκάρια, μας κάνουν 10

Αυτό το αξέχαστο ματς με την τόσο άδικη κατάληξη οδήγησε χιλιάδες φιλάθλους σε όλον τον κόσμο να αγαπήσουν την Εθνική Γαλλίας, με τον ίδιο τρόπο που αγάπησαν τη Βραζιλία του Τέλε Σαντάνα, του Σόκρατες και του Ζίκο. Η εκδίκηση του ωραίου παιχνιδιού θα έρθει δυο χρόνια αργότερα, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στη Γαλλία, όπου η οικοδέσποινα θα δείξει ότι η ωραία μπάλα και η επιτυχία μπορούν να συνυπάρξουν. Ή όπως έλεγε ο Ινταλγκό, “με κίνδυνο να θεωρηθώ ονειροπαρμένος ποιητής ή παλιομοδίτης, λέω στους παίκτες μου να συγκεντρώνονται στο ωραίο παιχνίδι, το αποτέλεσμα θα έρθει μόνο του. Έχω υπάρξει παίκτης, προπονητής, θεατής. Πάντα είχα τις ίδιες ιδέες“. Κι εμείς, αλλά η αλήθεια είναι ότι βοήθησε λίγο κι ο Αρκονάδα.

Η Γαλλία κερδίζει τον πρώτο της διεθνή τίτλο, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Λοράν Φαμπιούς προτείνει το Υπουργείο Αθλητισμού στον Ινταλγκό. Αυτός αρνείται και αποχωρεί, νεότατος, κοσμαγάπητος και τροπαιούχος. Παραδίδει τα ηνία και μια ωραιότατη ομάδα στον Ανρί Μισέλ που θα την οδηγήσει στην τρίτη θέση του Παγκόσμιου του Μεξικού δυο χρόνια αργότερα. Η μόνη κηλίδα στην καριέρα του; Το 1986 δέχεται την πρόσκληση του Μπερνάρ Ταπί να γίνει γενικός μάνατζερ της αμαρτωλής, όπως αποδείχθηκε, Μαρσέιγ. Θα το πληρώσει με ένα βαρύ χρηματικό πρόστιμο όταν οι βρόμικες υποθέσεις του Ταπί φτάσουν στα δικαστήρια. Παρόλα αυτά, θα δεθεί με την ομάδα και την πόλη της Μασσαλίας και θα κάνει το τελευταίο του ταξίδι ντυμένος στα γαλανόλευκα.

Εμείς, όπως και πολλοί μερακλήδες φίλοι του ποδοσφαίρου, θα τον θυμόμαστε αλλιώς: με ναυτικό σορτσάκι και παπούτσια περιπάτου να τσαμπουκαλεύεται με την ισπανική αστυνομία.

Βαγιαδολίδ, 21 Ιουνίου 1982, πρώτος γύρος του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Γαλλία-Κουβέιτ και το σκορ 3-1. Ο Ζιρές σκοράρει, ο διαιτητής σφυρίζει σέντρα, οι Γάλλοι πανηγυρίζουν. Οι Κουβεϊτιανοί διαμαρτύρονται: λίγο πριν το γκολ, ακούστηκε ένα σφύριγμα από τις κερκίδες. Από τις οποίες κερκίδες κατεβαίνει φουριόζος ένας κύριος με μαντίλι στο κεφάλι και ντζελαμπά. Είναι ο σεΐχης Φαχάντ αλ-Αχμέντ αλ-Τζαμπέρ αλ-Σαμπάχ, μικρός αδερφός του εμίρη, πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και της Ολυμπιακής Επιτροπής -ένας αγνός φίλαθλος. Μπαίνει στο γήπεδο, κάνει νοήματα στους παίκτες να πάνε στα αποδυτήρια και κατευθύνεται έξαλλος προς τον σοβιετικό διαιτητή. Εκείνος, κι ενώ επικρατεί απίστευτη αναστάτωση, ψαρώνει, διστάζει, ρωτάει τον επόπτη και ακυρώνει το γκολ.

Ο Ινταλγκό, με την αμφίεση που περιγράψαμε κι από το ύψος των 168 εκατοστών του, μπαίνει κι αυτός στον αγωνιστικό χώρο όπου και, καθώς κανείς δεν τον αναγνωρίζει μέσα στον χαμό, απωθείται βίαια από την Γκουάρντια Σιβίλ. “Αν ήμουν ντυμένος διαφορετικά είμαι σίγουρος πως θα με αντιμετώπιζαν πιο ευγενικά“. Με τον προπονητή του τιμωρημένο στην εξέδρα, ο Μποσίς θα κάνει το 4-1. Ο διαιτητής θα τιμωρηθεί, όπως κι ο θερμόαιμος σεΐχης. Για τον τελευταίο, η μοίρα θα σταθεί τραγική: το 1990, στη διάρκεια του πρώτου πολέμου του Κόλπου, θα εκτελεστεί από τους άντρες του Σαντάμ Χουσεΐν που τον αναγνώρισαν ανάμεσα στους 367 ταξιδιώτες μιας πτήσης της Μπρίτις Έργουέις που κρατούσαν ομήρους.

Το 1993, μετά τον αποκλεισμό της Γαλλίας από τη Βουλγαρία, ο Ινταλγκό θα κάνει την πιο ουσιαστική κριτική, όχι στους παίκτες, όχι στον προπονητή: “Από την ομάδα λείπει η τόλμη και το μπρίο. Εγώ ονειρεύομαι ένα ποδόσφαιρο χαμογελαστό. Χαμόγελο και δημιουργικότητα. Η ομορφιά είναι συμβατή με την αποτελεσματικότητα. Είναι αφελές αλλά δεν αλλάζω γνώμη“. Ποιος μπορεί, ποιος θέλει να αλλάξει γνώμη στον προπονητή που έπαιζε με τέσσερα δεκάρια;

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Γαλλικό ποδόσφαιρο, Ιστορίες για το τζάκι, Προσωπογραφίες

ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Όταν το ταλέντο δεν αρκεί: η ιστορία του Ρομπίνιο

Κάθε χώρα, σε κάθε άθλημα, προσπαθεί πάντα να βρει καινούριους ήρωες. Να κρεμάσει τη βαριά ταμπέλα του “νέου Χ”, όπου Χ κάποιο τεράστιο όνομα. Στη Βραζιλία όπως είναι αυτό φυσικό, οι ταμπέλες έχουν πάντα το όνομα του Πελέ. Έτσι και για τον Ρόμπσον ντε Σόουζα που γεννήθηκε το 1984 στο Σάο Βισέντε, στα νότια του […]

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Όταν ο Ντίλαν έπαιξε ποδόσφαιρο στους δρόμους του Λίβερπουλ

Απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου δεν είχα ήρωες από το χώρο του αθλητισμού. Μπορεί να λάτρεψα τον Κριστόφ Βαζέχα και τον Νίκο το Λυμπερόπουλο, όταν αμφότεροι έπαιζαν ποδόσφαιρο με τη φανέλα του Παναθηναϊκού (τον δεύτερο μάλιστα τον χειροκροτούσα πάντα και όταν τον έβλεπα με τη φανέλα της ΑΕΚ). Τον “Θεό” Ρόμπι Φάουλερ και τον […]

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *