Η Θύρα 12 και το Αργεντίνικο Χίλσμπορο

Βρισκόμαστε στις 23 Ιουνίου του 1968 στο Μπουένος Άιρες. Εν μέσω του ψυχρού πολέμου, μιας εποχής όπου στη Λατινική Αμερική οι δικτατορίες ήταν πιο τακτικές από μπολ μπόι που κάνει καθυστερήσεις σε ελληνικό γήπεδο, το ποδόσφαιρο ήταν μια μοναδική ευκαιρία συνάθροισης. Το ματς ήταν το ιδανικό σκηνικό, ένα σούπερ-κλάσικο μεταξύ Ρίβερ και Μπόκα. Μόνο που υπήρχε ένα πρόβλημα στο παρασκήνιο. Η δικτατορία του Ονγανία τότε (δεν είχε την αίγλη αυτής του Βιδέλα μετά, αλλά παρέμενε δικτατορία), δεν έβλεπε με καλό μάτι τη διοργάνωση της πορείας των Περονιστών που ήταν προγραμματισμένη λίγες μέρες μετά και φοβόταν ότι οι εξέδρες θα ήταν ένα μέρος όπου θα ακούγονταν συνθήματα υπέρ αυτής της πορείας.

Οι εξέδρες ήταν ένα από τα λίγα μέρη όπου η κρατική καταστολή δεν μπορούσε να επέμβει μαζικά. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στην Αργεντινή, όπως και σε άλλες χώρες όπου υπήρχαν δικτατορίες, τα συνδικάτα, οι οργανώσεις και γενικά οι ομαδοποιήσεις του πληθυσμού ήταν παράνομες. Οι εξέδρες ήταν από τα ελάχιστα μέρη όπου το λαϊκό αίσθημα μπορούσε να συνευρεθεί τόσο από την πλευρά της αριστεράς, όσο και από εκείνη της δεξιάς. Οι εξέδρες με τα συνθήματα και τα τύμπανα μπορούσαν να καμουφλάρουν τη ρητορική κατά της δικτατορίας και υπέρ άλλων κινημάτων.

Έτσι λοιπόν εκείνη τη μέρα, όταν οι οπαδοί των Σεϊνέσες πήγαν στο Μονουμεντάλ, μπήκαν από τη θύρα 12 στην εξέδρα των φιλοξενουμένων. Η αστυνομία είχε ήδη ένα σχέδιο, να εμποδίσει την έξοδο των οπαδών. Εκείνο που δεν έκανε είναι να ενημερώσει τους οπαδούς της Μπόκα. Το ματς δεν το θυμάται κανείς. Δεν υπήρξαν γκολ, ούτε φάσεις, ούτε καν αμφισβητούμενα σφυρίγματα. Έτσι οι οπαδοί της Μπόκα, κατά πλειψηφία υπέρ του Περόν, έκαναν αυτό που όλοι περίμεναν να συμβεί, άρχισαν να τραγουδάνε μασκαρεμένα συνθήματα υπέρ του Περόν και κατά της δικτατορίας.

Η αστυνομία από την πλευρά της εφάρμοσε το επιχειρησιακό σχέδιο. Έκλεισε την πόρτα με ένα τρόπο που δεν ξεκαθαρίστηκε ποτέ. Όταν τελείωσε το ματς, οι οπαδοί των φιλοξενουμένων πήγαν να φύγουν. Το παλιό Μονουμεντάλ είχε πολύ στενούς διαδρόμους που οδηγούσαν από τις εξέδρες στις εξόδους. Εκεί δημιουργήθηκε μεγάλος συνωστισμός και μαζί με τα σπρωξίματα ο κόσμος παγιδεύτηκε σε ένα στενό πέρασμα χωρίς τρόπο διαφυγής. Επιπλέον, από τις δίπλα θύρες είχαν μπει αστυνομικές δυνάμεις και με γκλοπ και ματσέτες χτύπαγαν και έσπρωχναν τους Σεϊνέσες προς αυτό το στενό πέρασμα. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθεί το οξυγόνο τόσο πολύ που σε συνδυασμό με την παρουσία υπερβολικού κόσμου δημιούργησε συνθήκες ασφυξίας. Προσθέτουμε σε αυτό ότι όσοι προσπαθούσαν ν’ αποφύγουν το ξύλο από την αστυνομία έσπρωχναν ασυναίσθητα παραπάνω τους διπλανούς τους και κάπως έτσι άρχισαν να ποδοπατούνται οι ημιλιπόθυμοι οπαδοί.

Από τις γύρω εξέδρες οι οπαδοί της Ρίβερ που πήγαιναν προς την εξέδρα των φιλοξενουμένων για το παραδοσιακό πλάκωμα, όταν είδαν τι συμβαίνει πήγαν να καταγγείλουν. Οι αστυνομικοί τους απομάκρυναν και έτσι κανείς ουδέτερος δεν έμαθε ποτέ αν η πόρτα ήταν κλειστή, αν το τουρνικέ ήταν μπλοκαρισμένο ή αν είχαν μπλοκάρει την έξοδο αστυνομικοί με την παρουσία τους εκεί. Το αποτέλεσμα ήταν 71 νεκροί και 113 τραυματίες. Και ο επίσημος τίτλος «τραγωδία». Η τραγωδία της θύρας 12.

Στο επόμενο εντός έδρας ματς της Μπόκα ακούστηκε το σύνθημα που οι οπαδοί της Μπόκα λένε ακόμα μέχρι σήμερα, που σε ελεύθερη μετάφραση λέει: «Δεν υπήρχε πόρτα, δεν είχε κυκλικό, ήτανε οι μπάτσοι που βαράγαν στο ψαχνό». Εκτός όμως από το Μπομπονέρα κανείς δεν ασχολήθηκε ποτέ, 52 χρόνια τώρα, με αυτό το θέμα σοβαρά. Ακόμα τιτλοφορείται «τραγωδία», ενώ για τους οπαδούς της Μπόκα είναι ξεκάθαρο ότι ήταν σκόπιμη δολοφονική ενέδρα. Μαρτυρίες επιζώντων από εκείνη τη βραδιά, όπως μια συνέντευξη που είχε δώσει ο επιζήσαντας Μαρτίν Καπαρός στη «Λα Νασιόν» το 2008, δεν έδωσαν συνέχεια σε δικαστική έρευνα. Ούτε τα χρόνια της δημοκρατίας, ούτε καν ο τωρινός πρόεδρος Μάκρι, πρώην πρόεδρος της Μπόκα, ασχολήθηκαν με το θέμα. Ακόμα και δημοσιογράφοι που το προσπάθησαν είναι αδύνατο να βρουν πληροφορίες ώστε να στήσουν μια υπόθεση. Για το συγκεκριμένο ματς όλο και λιγότερα πράγματα μπορούμε να βρούμε και για την «τραγωδία» ακόμα λιγότερα. Έχουν εξαφανιστεί όλα τα αρχεία από αστυνομία και εισαγγελία, πέραν της επίσημης εκδοχής.

Η θύρα 12 του Μονουμεντάλ υπάρχει μέχρι και σήμερα, αλλαγμένη φυσικά από τα έργα που έγιναν για το Μουντιάλ του 1978. Το μνημείο των νεκρών εκείνης της μέρας βρίσκεται στη Μπόκα, σε ένα τοίχο στη γωνία των οδών Αριστόμπουλο δε Βάγιε και Πάλος, όπου φιγουράρει το σύνθημα και τα ονόματα των νεκρών οπαδών. Το χειρότερο είναι ότι η επίσημη Μπόκα μόλις το 2018 αναγνώρισε το γεγονός και έκανε επίσημη εκδήλωση για τα θύματα εκείνης της μέρας, μετά από πίεση ενός συνδέσμου οπαδών που λέγεται «Η Μπόκα είναι Λαός». Διότι στη Λατινική Αμερική το ποδόσφαιρο είναι θρησκεία και ό,τι δε συμβαίνει μέσα στο ναό, χορτάρι, παραμένει ένα μυστήριο για το οποίο δε μιλάει κανείς.