Όταν η Όμπιλιτς παραλίγο να φτάσει στο Τσάμπιονς Λιγκ: η ιστορία του Αρκάν

Η ιστορία του Μίλος Όμπιλιτς είναι βγαλμένη από τα πιο ωραία όνειρα όσων ασχολούνται με λογοτεχνία φαντασίας ή έχουν ρίξει τα ζάρια τους παίζοντας κάποιο RPG. Ένα μυθικός Σέρβος ιππότης, που κατά τον 14ο αιώνα αποφάσισε για λόγους τιμής να αναλάβει μια αποστολή ύψιστης ανδρείας και να δολοφονήσει τον Σουλτάνο Μουράτ, ο Όμπιλιτς έχει μεγάλη παρουσία στη σέρβικη ιστορία γύρω από το Κόσοβο, αν και λίγα πράγματα είναι επιβεβαιωμένα για την ύπαρξή του (περισσότερες βασικές πληροφορίες εδώ). Αρκετούς αιώνες αργότερα, το 1924, μια παρέα νεαρών Σέρβων θα ίδρυε την ομώνυμη ομάδα στο Βελιγράδι. Η Όμπιλιτς είχε μια καλή πορεία τα πρώτα χρόνια της, αλλά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κομμουνιστικό καθεστώς της Γιουγκοσλαβίας την ανάγκασε να αλλάξει το όνομά της, ώστε να μη δείχνει τόσο έντονο σέρβικο στοιχείο, δημιουργώντας εντάσεις. Η Όμπιλιτς έγινε Τσούμπουρακ, από τη γειτονιά του Βελιγραδίου που βρισκόταν, κι όταν της επιτράπηκε αργότερα επέστρεψε στο αρχικό της όνομα. Στο μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας της, ήταν μια ομάδα χαμηλών κατηγοριών. Ελάχιστοι θα γνώριζαν σήμερα την Όμπιλιτς, αν στον δρόμο της δεν είχε βρεθεί μια άλλη φιγούρα της Σερβίας.

Ο Ζέλικο Ραζνάτοβιτς ή αλλιώς Αρκάν δεν ήταν άγνωστος στο ποδόσφαιρο της Γιουγκοσλαβίας. Ηγετικό στέλεχος στις τάξεις των οργανωμένων οπαδών του Ερυθρού Αστέρα, ήταν από τους πρωταγωνιστές στα γεγονότα στο διαβόητο ματωμένο ντέρμπι του Μάξιμιρ. Η ιστορία του μυρίζει Βαλκάνια από την αρχή, μέχρι και το τέλος της. Γιος στρατιωτικού και μέλους του Κομμουνιστικού Κόμματος Βέλικο Ραζνάτοβιτς, που παρασημοφορήθηκε ως Παρτιζάνος κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ζέλικο μεγάλωσε σε ένα αυστηρό και αυταρχικό περιβάλλον, αλλά παρά την πειθαρχία, τελικά τον κέρδισε το εύκολο χρήμα. Για πρώτη φορά, συνελήφθη ως πορτοφολάς στα 14 του, σε ένα μεγάλο πάρκο του Βελιγραδίου. Παρά το ξύλο που έφαγε στο σπίτι, ο Ραζνάτοβιτς όχι απλώς δεν σταμάτησε το thug life, αλλά εξελίχθηκε στον κόσμο του εγκλήματος. Κλοπές, ληστείες, μέχρι και απαγωγές ήταν στο ρεπορτόριο του, σε μια εποχή που η σερβική μαφία ζούσε μεγάλες στιγμές, με… προσωπικότητες όπως o Γκίσκα κι ο Λιούμπα Μάγκας. Στον τελευταίο οφείλεται κι η ατάκα «μόνο οι πορτοφολάδες μένουν στο Βελιγράδι», περιγράφοντας την κατάσταση στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν στο μαζικό κύμα μετανάστευσης Γιουγκοσλάβων προς τη Δύση συμπεριελήφθησαν και πολλοί επικίνδυνοι εγκληματίες που ξεκίνησαν καριέρα στο εξωτερικό.

Περασμένα μεγαλεία

Τότε απέκτησε κι ο Ραζνάτοβιτς το παρατσούκλι “Αρκάν”, από ένα από τα πλαστά του διαβατήρια. Πέρασε πρώτα στην Ιταλία και έκανε το Master του στις ένοπλες ληστείες, αλλά και το λαθρεμπόριο. Από εκεί και πέρα μια καριέρα που θα ζήλευε κάθε ταξιδιωτική εκπομπή: Σουηδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία και Ελβετία. Πρώτη διεθνής σύλληψη στο Βέλγιο, τον Δεκέμβριο του 1974, για ένοπλη ληστεία. Καταδικάζεται σε 10 χρόνια, αλλά δεν κάθεται μέσα ούτε ένα, καθώς δραπετεύει. Το ίδιο τροπάριο θα επαναληφθεί και στη συνέχεια. Συμμετέχει σε ένοπλες ληστείες σε Σουηδία και Ολλανδία. Συλλαμβάνεται ξανά το 1979, καταδικάζεται εκ νέου και φυσικά δραπετεύει, αυτή τη φορά από το Άμστερνταμ. Ξανά αργότερα και στην Φρανκφούρτη, όταν τραυματίζεται σε ληστεία κοσμηματοπωλείου και αποδρά από το νοσοκομείο των φυλακών. Όπως όλοι οι μεγάλοι ποδοσφαιρικοί σταρ, αποφασίζει το 1983 να επιστρέψει στην πατρίδα του για να κρεμάσει τα παπούτσια του τα πιστόλια του. Το κάνει μετά το τελευταίο combo σύλληψης-απόδρασης, αυτή τη φορά στη Βασιλεία της Ελβετίας.

Μια από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του Αρκάν, να ποζάρει με μια τίγρη και τους Τίγρεις του. Η φωτογραφία είναι το Αμερικάνου φωτορεπόρτερ Ρον Χαβίβ, που μεταξύ άλλων απαθανάτισε τους άντρες του Αρκάν να προβαίνουν σε διάφορες βαρβαρότητες.

Όπως κι οι υπόλοιποι μαφιόζοι εκείνης της περιόδου, έτσι κι ο Αρκάν, λέγεται ότι συνεργαζόταν με την μυστική αστυνομία της Γιουγκοσλαβίας, απολαμβάνοντας μια ιδιότυπη ασυλία. Όταν αναζητήθηκε για μια ληστεία τράπεζας στο Ζάγκρεμπ, επιτέθηκε και τραυμάτισε δύο αστυνομικούς, αλλά αφέθηκε ελεύθερος μέσα σε δύο ημέρες μετά από άνωθεν παρέμβαση. Σιγά σιγά, το ενδιαφέρον του μετακινήθηκε προς το γήπεδο. Με την πολιτική κατάσταση στη Γιουγκοσλαβία να αλλάζει, ο Αρκάν βρέθηκε ανακατεμένος με τα οπαδικά, μετά από παρότρυνση του καθεστώτος Μιλοσέβιτς που επιθυμούσε να έχει ισχυρό έρεισμα ώστε να μην υπάρχουν αντιδράσεις. Ο Αρκάν πήρε τα πρωτοπαλίκαρά του και επισκέφτηκε τις εξέδρες του Μαρακανά, μαζί με τους απαραίτητους λοστούς. Οι μέχρι τότε “σύνδεσμοι” του Ερυθρού Αστέρα πείστηκαν και ενώθηκαν υπό το όνομα των Delije. Τα πανό γύρισαν αυστηρά στην κυριλλική γραφή, τα συνθήματα μιλούσαν για τη Σερβία και τους Σέρβους και η κυβέρνηση πέτυχε αυτό που ήθελε. Ο Αρκάν προφανώς και δεν τα έκανε όλα αυτά μόνο εξαιτίας του εθνικιστικού του πάθους. Από την μία έβγαζε χρήματα μέσα από την ομάδα και από την άλλη, για το έργο που προσέφερε, είχε ανταμοιβές από το καθεστώς.

Παράλληλα, ο Αρκάν στρατολογούσε νεαρούς από το οπαδικό κίνημα, χτίζοντας αυτό που θα γινόταν στη συνέχεια οι “Τίγρεις” του, η παραστρατιωτική του οργάνωση. Ο Αρκάν δεν ήταν πια ένας σκληρός εγκληματίας, ήταν ένας άνθρωπος που είχε έντονο ρόλο στα πολιτικά γεγονότα της εποχής. Συλλαμβάνεται το 1990 στην Κροατία με την κατηγορία ότι βρίσκεται εκεί για να ρίξει την κυβέρνηση, να ξεκινήσει ένοπλη επανάσταση. Καταδικάζεται για μια ακόμα φορά. Μεσολαβεί η κυβέρνηση της Σερβίας και μετά από συμφωνία με την Κροατία, ο Αρκάν επιστρέφει στο Βελιγράδι. Ο στρατός του, η Εθελοντική Φρουρά, είναι έτοιμος. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, οι Τίγρεις αποτελούν φόβητρο για τους εχθρούς. Ο Αρκάν απαιτεί αυστηρή πειθαρχία και συμμετέχει ο ίδιος σε πολλές μάχες, ενώ χρησιμοποιεί τις γνωριμίες του με την ιταλική Μαφία για την ενίσχυση με όπλα και χρήματα. Η περσόνα του αγγίζει τεράστια φήμη στη Σερβία. Θεωρείται το ύψιστο δείγμα πατριώτη, ένας πραγματικός ήρωας. Για τους αντιπάλους όμως είναι ένας σφαγέας. Οι καταγγελίες πολλές. Για βασανιστήρια, για βιασμούς, για λεηλασίες, για εθνοκάθαρση. Πέρα από τους ποδοσφαιρικούς οπαδούς, το “εθελοντικό” σώμα του Αρκάν έχει κατάδικους, λιποτάκτες που στέλνονται εκεί, ακόμα και Σέρβους πρόσφυγες. Οι άντρες του Αρκάν αρνούνται όλες τις κατηγορίες για τα εγκλήματα της εποχής, αρνούνται ότι οι Τίγρεις χρησιμοποιούνται όπου δεν πρέπει να εμφανιστεί επίσημα ο σέρβικος στρατός. Άλλωστε, χρόνια ακόμα μετά, οι περισσότεροι δεν ενοχλήθηκαν από τη δικαιοσύνη της χώρας για όσα έγιναν.

Ο “γάμος του αιώνα” στη Σερβία. (Σημείωση: ο Αρκάν απέκτησε εννιά τουλάχιστον παιδιά με πέντε διαφορετικές γυναίκες)

Ας μεταφερθούμε όμως σιγά σιγά στην επιστροφή του Αρκάν ποδόσφαιρο. Ο Ραζνάτοβιτς μετά τον πόλεμο δεν είναι αποδυναμωμένος. Το αντίθετο. Απολαμβάνει τη διασημότητά του και αποκτά πολιτικές βλέψεις. Ιδρύει το κόμμα του, το Κόμμα της Σερβικής Ενότητας. Από τις συγκεντρώσεις του περνάνε ένα σωρό ονόματα της σερβικής μουσικής σκηνής. Ανάμεσά τους κι η Σβετλάνα Βελίτσκοβιτς, μια πολύ διάσημη τραγουδίστρια. Ο Αρκάν κι η “Τσέτσα” ερωτεύονται, μονοπωλούν τα εξώφυλλα, ο γάμος τους θεωρείται κορυφαίο κοσμικό γεγονός και μεταδίδεται τηλεοπτικά. Παρά τις προσπάθειες, ο Αρκάν δεν καταφέρνει να πιάσει το όριο και να μπει στη Βουλή. Μετά τον γάμο του, επιστρέφει στα στρατιωτικά και οι Τίγρεις του κατηγορούνται για νέες αγριότητες στο Ερντούτ της Κροατίας. Ο Ρίτσαρντ Χόλντμπρουκ, διαμεσολαβητής του ΟΗΕ, στο βιβλίο του περιγράφει τον Αρκάν ως “freelance δολοφόνο”, έναν άνθρωπο με διασυνδέσεις με το καθεστώς της Σερβίας, που ακόμα κι ο Μιλόσεβιτς φοβόταν. Η Εθελοντική Φρουρά διαλύεται το 1996 κι ο Αρκάν βρίσκεται ξανά στο Βελιγράδι, ως μέλος του τοπικού τζετ σετ. Η στρατιωτική του καριέρα τελειώνει και ξεκινά και πάλι η ενασχόλησή του με την μπάλα.

Ο Ραζνάτοβιτς θέλει να εμπλακεί στον Ερυθρό Αστέρα, αλλά όταν οι άνθρωποι του συλλόγου αρνούνται, αναλαμβάνει την Όμπιλιτς το 1996. Η ομάδα βρίσκεται στη Β’ εθνική, ενώ έναν χρόνο πριν έχει φτάσει μέχρι τον τελικό του κυπέλλου, χάνοντας από τον Ερυθρό Αστέρα με 4-0. Ο Αρκάν ως εκ θαύματος ανεβάζει την Όμπιλιτς κατηγορία αμέσως, με ρεκόρ 25-4-4 και 15 βαθμούς διαφορά από τη 2η Ζελέζνικ (την οποία έχει “συνεργάτης” του). Το γήπεδο των 4.000 θεατών γεμίζει με διάφορες μορφές, παλιούς στρατιώτες του, ανθρώπους του υποκόσμου και γίνεται η πιο σκληρή έδρα στη χώρα. Όχι γιατί η ατμόσφαιρα είναι καλύτερη από αυτή που κάνουν οι οπαδοί Αστέρα και Παρτιζάν, αλλά γιατί η τρομοκρατία που ασκείται στους αντιπάλους είναι μοναδική. Τα πιστόλια στις εξέδρες δεν ήταν σπάνια και δεν ήταν και ιδιαίτερα κρυφά. Τα συνθήματα “θα σας σπάσουμε τα πόδια, θα περπατάτε με τα χέρια” έμοιαζαν πολύ αληθινά για κάθε αντίπαλο.

Όταν ο Αρκάν ανέλαβε την Όμπιλιτς, ένας γνωστός τού είπε ότι αποκλείεται να πάρει πρωτάθλημα. «Αποκλείεται το κράτος να αφήσει να αφήσει κάποια ομάδα εκτός Ερυθρού Αστέρα και Παρτιζάν να πάρει τον τίτλο». Η απάντηση που πήρε ήταν: “Ξεχνάς ότι είμαι ο Αρκάν”.

Ο Αρκάν μαζεύει καλούς παίκτες. Σε άλλους δίνει αρκετά χρήματα, σε άλλους χρησιμοποιεί την “πειθώ” του. Όπως και στις ιστορίες της Λ. Αμερικής, έτσι και στα Βαλκάνια, η μυθοπλασία μπερδεύεται με την ιστορία. Λέγεται ότι Νικόλα Λάζετιτς (που αργότερα θα έκανε αξιόλογη καριέρα στην Ιταλία) απήχθη και μεταφέρθηκε μέσα σε πορτ μπαγκάζ αυτοκινήτου για να πειστεί να υπογράψει στην Όμπιλιτς. Κι αν αυτά γίνονταν στους παίκτες της Όμπιλιτς, φανταστείτε τι γινόταν στους αντιπάλους. Οι αντίπαλοι φορ συνήθως δέχονταν τηλεφωνήματα που τους απειλούσαν ότι θα βρεθούν με μία σφαίρα σε κάθε γόνατο. Ο Αρκάν βέβαια, δεν άφηνε την ομάδα μόνη της και είχε μια πιο… hands-on προσέγγιση. Αν η ομάδα δεν κέρδιζε έπεφτε πρόστιμο και… απαγόρευση εξόδου από το σπίτι για τους ποδοσφαιριστές. Έχοντας πάρει δίπλωμα προπονητή (μην ρωτάτε πώς) βρισκόταν στον πάγκο της ομάδας. Ένας άνθρωπος που μέχρι πριν λίγο καιρό πολεμούσε και είχε μια τόσο σκληρή στρατιωτική οργάνωση, έκαμπτε τις αντιστάσεις κάθε διαιτητή και κάθε αντιπάλου παίκτη που τον έβλεπαν από απόσταση λίγων μέτρων. Συχνά αρκούσε η φυσική του παρουσία και μόνο, ένα χαμόγελο προς το διαιτητικό τρίο.

Κάπως έτσι, η Όμπιλιτς έγινε η μοναδική ομάδα που θα έσπαγε το δίπολο Ερυθρού Αστέρα-Παρτιζάν στο ποδόσφαιρο της χώρας. Μόλις στην 1η της σεζόν στην Α’ εθνική κατέκτησε το πρωτάθλημα με μόνο μία ήττα και ρεκόρ 27-5-1. Ο Ερυθρός Αστέρας έμεινε δύο βαθμούς πίσω και σε αυτό βοήθησε κι η Παρτιζάν που λέγεται ότι δεν έδειξε καμία διάθεση να χτυπήσει το παιχνίδι της με την Όμπιλιτς. Αντίστοιχα, στον τελικό του κυπέλλου, η Όμπιλιτς δεν φάνηκε κι αυτή να χτυπάει με ζέση το παιχνίδι απέναντι στην Παρτιζάν. Για να φτάσει στον τελικό βέβαια η Όμπιλιτς, ξεπέρασε το εμπόδιο του Ερυθρού Αστέρα. Ο επαναληπτικός ήταν ένα αξέχαστο ματς, με τον διαιτητή να βγάζει 17 κίτρινες, 2 κόκκινες και να αποβάλλει τον κόουτς του Ερυθρού Αστέρα, τον οποίο ανέλαβαν να απομακρύνουν οι “άνθρωποι της ασφαλείας” της Όμπιλιτς από τον αγωνιστικό χώρο. Οι παίκτες του Ερυθρού Αστέρα δεν πήγαν στα αποδυτήρια στο ημίχρονο και παρέμειναν στο χορτάρι. Λίγο ο φόβος για τραμπουκισμούς, λίγο οι φήμες ότι περίεργα αέρια εμφανίζονταν στα αποδυτήρια των φιλοξενούμενων, δεν θέλει πολύ ο άνθρωπος. Έτσι κι αλλιώς, είχαν αλλάξει στο λεωφορείο, πριν τον αγώνα. Μέσα σε αυτό το κλίμα πώς να προκριθούν;

Οι διαιτητές βέβαια δεν μπορούσαν να μην πάνε στα αποδυτήρια. Ένας από αυτούς, ο Ζόραν Άρσιτς, είδε τον Αρκάν να μπουκάρει μέσα, να τον χαστουκίζει και να τον απειλεί με το πιστόλι του. Κι αν στη Σερβία όλα αυτά ήταν κοινό μυστικό, ο Άρσιτς δεν μίλησε με αντάλλαγμα να μην οριστεί ξανά σε ματς της Όμπιλιτς. Στην Ευρώπη, η ΟΥΕΦΑ έδειξε πιο γρήγορα από ότι συνήθως αντανακλαστικά. Όταν η ΟΥΕΦΑ απείλησε την Όμπιλιτς με αποβολή από τις διοργανώσεις της, ο Αρκάν αποσύρθηκε τυπικά και άφησε την ομάδα στα χέρια της τραγουδίστριας κυρίας Τσέτσα. Έτσι κι αλλιώς, ο Αρκάν δεν τολμούσε να βγει εκτός της χώρας, καθώς εκκρεμούσαν εντάλματα σύλληψης, και θα άφηνε τη γυναίκα του να συνοδεύει την ομάδα. To 2008, ένας τηλεοπτικός σταθμός της Σερβίας αποκάλυψε ότι ο Αρκάν είχε δώσει εντολή για τη δολοφονία του προέδρου της ΟΥΕΦΑ Λέναρντ Γιόχανσον. Ο Σουηδός επιβεβαίωσε ότι κάτι τέτοιο είχε φτάσει στα αυτιά του. Άγνωστο αν ήταν αλήθεια. Η Όμπιλιτς συμμετείχε στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ 1998-99. Πέρασε την ισλανδική IBV, αλλά στη συνέχεια το εμπόδιο της Μπάγερν ήταν ανυπέρβλητο. Οι Γερμανοί απέκλεισαν τους Σέρβους, η Όμπιλιτς πήγε στο ΟΥΕΦΑ, αλλά εκεί η Ατλέτικο Μαδρίτης του Ζουνίνιο την απέκλεισε με δύο νίκες.

Ο Αρκάν νεκρός, η Όμπιλιτς εξαφανισμένη, αλλά η Τσέτσα περνάει μια χαρά

Τις επόμενες χρονιές, η Όμπιλιτς κατέκτησε τη 2η και την 3η θέση (τη 2η σε ένα πρωτάθλημα που διακόπηκε λόγω των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ και θα μπορούσε να το κυνηγήσει, αφού ήταν 2 βαθμούς πίσω από την Παρτιζάν 9 αγωνιστικές πριν το τέλος). Δεν ξέρουμε πού θα έφτανε, καθώς ο Αρκάν έφυγε από τη ζωή, θύμα δολοφονίας, το 2000. Βρισκόταν στο λόμπι του ξενοδοχείου Ιντερκοντινένταλ μαζί με φίλους του, αλλά χωρίς ιδιαίτερη φύλαξη. Είχε δηλώσει άλλωστε ότι “δεν φοβόταν τίποτα” και ότι “αν σε βάλουν στον στόχο, δεν σε σώζει τίποτα”. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΒΒC, συμπλήρωνε ένα κουπόνι στοιχήματος (ή κάτι αντίστοιχο), όταν ένας άνθρωπος που είχε σχέσεις με τη Μαφία τον πλησίασε και τον πυροβόλησε. Ο Αρκάν έχασε λίγο αργότερα τη ζωή του. Αν ήταν απλώς ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών ή κάτι πολύ παραπάνω, με τον ίδιο να κατηγορείται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και πολλούς να φοβούνται για το τι θα μπορούσε να αποκαλύψει, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Η Όμπιλιτς, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ακολούθησε τον δρόμο της παρακμής. Έπεσε όλο και πιο χαμηλά στη βαθμολογία, μέχρι και το 2007 όταν και υποβιβάστηκε. Η Τσέτσα καταδικάστηκε το 2011 για την υπεξαίρεση εκατομμυρίων από τα ταμεία της Όμπιλιτς, καθώς χρήματα από τις μεταγραφές 15 παικτών (ανάμεσά τους και του καημένου του Λάζετιτς) κατέληξαν στις τσέπες της. Ο σύλλογος πλέον βρίσκεται στη λήθη του ποδοσφαιρικού κόσμου, φτάνοντας μέχρι και τα τοπικά του Βελιγραδίου. Η χήρα του Αρκάν όμως συνεχίζει να βρίσκεται στην επικαιρότητα, ως μια διάσημη παρουσιάστρια.