Στο μυαλό του Ζοζέ (λίγο πριν η Σίτι κατακτήσει το Τσάμπιονς Λιγκ)

Το υπέροχο βιβλίο του Χρίστο Στόιτσκοφ, στο κεφάλαιο που ο ίδιος ο σπουδαίος αστέρας μιλά για το ποδόσφαιρο κατοχής του Κρόιφ στα χρόνια της Μπάρσα, και καθώς υπάρχουν αρκετές  ομάδες αυτού του στυλ που συνεχίζουν στο Τσάμπιονς Λιγκ με οδήγησε στην σκέψη να μιλήσω για το πως έχει διαμορφωθεί η δική μου έκφραση που, όπως γνωρίζετε όλοι εδώ και καιρό, είναι εντελώς αντίθετη με αυτήν που έχει εδραιωθεί στον ευρωπαϊκό ποδοσφαιρικό χώρο. Καθώς θυμάμαι όλον αυτόν τον πόλεμο που δέχθηκα, τις αμφιβολίες, τις προσπάθειες να εναρμονιστώ, όλα όσα ένιωθα ως απόρροια της απόλυτης αντίθεσής μου ως προς αυτή τη γενική λατρεία, και υποθέτοντας πως πολλοί προπονητές πέρασαν, περνούν και φυσικά θα περάσουν τα ίδια, πιστεύω πως θα ήταν χρήσιμο, ποδοσφαιρικά πάντα, να εκφράσω ρητώς και ανοιχτά, κάτι σαν το δικό μου ποδοσφαιρικό «My Way», την αντίθεσή μου στη γνώμη των περισσότερων. Πόσο μάλλον που τα συμπεράσματα που έβγαλα, καθώς ανέλυα τους λόγους αυτής της ασυμφωνίας με τη γενικώς εδραιωμένη γνώμη τόσο μοναδικά όπως μόνο εγώ μπορώ, μου φάνηκαν για το ποδόσφαιρο εκτός από άκρως ενδιαφέροντα και πολύ σημαντικά.

Η αντίθεσή μου λοιπόν με την εδραιωμένη γνώμη για τον Γκουαρδιόλα δεν είναι αποτέλεσμα μιας παροδικής διάθεσης, ούτε κάποιας επιπόλαιης σχέσης με το αντικείμενο. Είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας, πολλών ετών, να εναρμονίσω τη δική μου θεώρηση με την εδραιωμένη θεώρηση όλων των ενημερωμένων ανθρώπων του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Για να το πω πιο απλά: μας πρήξατε! Δεν θα ξεχάσω ποτέ την έκπληξή μου όταν διάβασα για πρώτη φορά αποθεωτικό άρθρο για το ποδόσφαιρο αυτού του σπασίκλα. Περίμενα να νιώσω μεγάλη απόλαυση. Συνεχίζοντας όμως να διαβάζω, και παράλληλα να μελετώ, όπως μόνο εγώ ξέρω, το δικό του στυλ, όχι μόνο δεν ένιωσα καμία απόλαυση, αλλά ένιωσα ακαταμάχητη απέχθεια, πλήξη και κυρίως αμφιβολία, μήπως και ήμουν τρελός, βρίσκοντας ασήμαντο, και κυριολεκτικά απαίσιο, αυτό το στυλ που ήδη ο ποδοσφαιρικός πλανήτης το θεωρούσε ως μια τέλεια δημιουργία. Ένα ήταν σίγουρο. Όχι, δεν ήμουν τρελός. Μήπως λοιπόν ήταν τρελοί όλοι αυτοί που μιλούσαν με αποσπάσματα του ερωτικού λόγου, λες και μεγάλωσαν διαβάζοντας Ρόλαν Μπαρτ και όχι βλέποντας τον Πέτρο Μίχο στην Αθλητική Κυριακή, γι’ αυτό το ποδόσφαιρο; Εκεί ήταν που το σώμα μου κυριεύτηκε από αμηχανία μιας και εγώ πάντα βίωνα με μεγάλη ένταση την ομορφιά σε όλες της τις μορφές. Γιατί όμως αυτό το στυλ τώρα με απωθούσε και το σώμα μου δεν μπορούσε να γεμίσει με ποδοσφαιρική ευτυχία; Τι να είχα πάθει; Κοιτάχτηκα στον καθρέπτη του μπάνιου και είπα στον εαυτό μου «Ζοζέ, είσαι μοναδικός». Για 10, και βάλε, χρόνια βάλθηκα να μελετώ τον Γκουαρδιόλα σε όλες τις ομάδες του. Διάβαζα όλα τα άρθρα γι’ αυτόν, σε όλες τις γλώσσες, μέχρι και στα Καταλανικά με google translate. Άρχισα να βλέπω ξανά και ξανά τις μεγάλες του ποδοσφαιρικές παραστάσεις αλλά, και πάλι, το μόνο που πλημμύριζε το σώμα μου ήταν η απέχθεια γι’ αυτόν και το στυλ του. Ακόμα και το πανάκριβο τζακούζι της βίλας μου δεν με βοηθούσε να χαλαρώσω.

Συνέχισα πάντως τη μελέτη μου και με συνεπήρε, με ακόμα μεγαλύτερη δύναμη, το ίδιο αυτό απαίσιο συναίσθημα, αλλά χωρίς αμηχανία αυτή τη φορά. Ήταν μια πρώτη μικρή νίκη. Η αναμφισβήτητη πεποίθηση πως η αδιαφιλονίκητη φήμη του «μεγάλου και ιδιοφυούς» Καταλανού προπονητή συνεχώς δυνάμωνε μέσα μου μιας και έβλεπα πως και άλλοι προπονητές, όπως ο Κλοπ, ο Τούχελ και ο Ποτσετίνο, άρχιζαν να τον μιμούνται και οι απλοί θεατές, που κάποτε με αποθέωναν τώρα πια, στο twitter κυρίως εκεί δηλαδή που υπάρχουν εκατομμύρια προπονητές, έψαχναν στο δικό του ποδόσφαιρο μια αξία ανύπαρκτη για εμένα, διαστρέφοντας την αισθητική, και ηθική, τους αντίληψη φτάνοντας σε μεγάλες αναλήθειες για το ποδόσφαιρο της εποχής μας. Ας είναι, σκέφτηκα, δοκιμάζοντας το τελευταίο Αρμάνι κοστούμι μου.  Απ’ την άλλη, παρόλο που ξέρω πως η πλειονότητα των ανθρώπων πιστεύουν τόσο στο μεγαλείο του Γκουαρδιόλα, που, διαβάζοντας την εκτίμησή μου, δεν θα αφήσουν κανένα περιθώριο επιβεβαίωσης της και δεν πρόκειται να της δώσουν καμία πραγματική σημασία, εγώ εντούτοις θα προσπαθήσω, όσο μπορώ, που μπορώ εννοείται όπως μόνο εγώ μπορώ, να εκθέσω για ποιο λόγο πιστεύω πως ο Πεπ Γκουαρδιόλα δεν μπορεί να θεωρηθεί όχι μόνο σπουδαίος και ιδιοφυής, αλλά ούτε καν ένας μέτριος προπονητής. Το ξέρω, οι σκέψεις έχουν ήδη αρχίσει να βασανίζουν το μυαλό σας.

Θα πάρω για παράδειγμα ένα από τα κορυφαία «έργα» του Γκουαρδιόλα που το έχουν επαινέσει, και καλά κάνουν, υπερβολικά, οι λάτρεις του ποδοσφαίρου αυτού εδώ του κόσμου, φτάνοντας σε υμνωδίες, λες και μιλάμε για τον Ντέκο της δικής μου Πόρτο. Φυσικά και μιλάω για τον Λίο Μέσι. Ίσως να μην υπάρχει ούτε ένας άλλος ποδοσφαιριστής που να τράβηξε τόσο έντονα πάνω του την προσοχή του κόσμου, ξυπνώντας πάθη και ερεθίζοντας παράλληλα την περιέργεια του φίλαθλου κόσμου. Το να προσπαθούμε να περιγράψουμε αυτό το ατόφιο και σπάνιο όμως ταλέντο συνιστά πραγματικό θράσος. Παρ’ όλα αυτά πρέπει κάτι να πούμε για την επιρροή του Καταλανού πάνω του ενώ όλοι ξέρουμε πως θα έκανε τα ίδια ακόμα κι αν τον είχα παίκτη εγώ, βάζοντας τον Χουτ να τον βρίσκει με «καμινάδες» απ’ την άμυνα ή ακόμα κι αν είχε προπονητή τον Μπάμπη τον Τεννέ σε κάποιο λασπωμένο τερέν της Β’ εθνικής στην Ελλάδα, προσπαθώντας όλοι εσείς, οι απλοί θεατές, να καταλάβετε ποιος είναι μέσα από την τετραγωνισμένη hd εικόνα της ΕΡΤ-3. Ο Λίο Μέσι μπορεί να θεωρηθεί ως το πιο τέλειο δείγμα ποδοσφαιρικής τέχνης παγκοσμίως. Η θέση που καταλαμβάνουν πρόσωπα σαν κι αυτόν στην ψυχή και στη ζωή μας δεν μπορεί να περιγραφεί. Βρίσκεται σε ένα κρυφό μέρος της καρδιάς μας, όπου δεν διεισδύει το φως και ο θόρυβος της καθημερινής ζωής. Υπάρχουν ποδοσφαιρικές ενέργειες υψηλής ανθρώπινης τέχνης που δεν έχουν φτιαχτεί για να τις δουν ανθρώπινα μάτια και να συζητήσουν γι’ αυτές ανθρώπινα χείλη αυτού εδώ του κόσμου. Κλείστε τα μάτια και σκεφτείτε τον Φανούρη τον Γουνδουλάκη. Μετά το κοντρόλ του Στόιτσκοφ. Ναι, αυτό είναι. Ο έρωτας, η αγάπη, ο θάνατος, οι ποδιές του Αργεντίνου φέρουν μέσα μας κάποια αγαπημένα ονόματα αντιπάλων. Και αυτό είναι υψηλό προνόμιο. Ο Μέσι έχει το χάρισμα. Το dna του Ροσάριο. Εκεί που μάγευε ο Κάρλοβιτς και ο Μαραντόνα. Σκεφτείτε κάτι πολύ σημαντικό: επιβίωσε ακόμα και από εκείνη την κλωτσιά που του είχε ρίξει ο Ντελ Όρνο όταν τον είχα παίκτη στην Τσέλσι. Πέρασε ακόμα κι από ντεκαπάζ. Κι όμως συνεχίζει. Συνεχίζει ακόμα και μετά τα Οκτώ (8) που έφαγε απ’ τη Μπάγερν.

Ο Γκουαρδιόλα επινοώντας την εικόνα του Μέσι, έγραψε αυτό το ποδοσφαιρικό αφήγημα σαν ένας Θεός, ο οποίος, επιθυμώντας να δημιουργήσει κάτι πραγματικά νέο, ως αληθινός χίπστερ που είναι, δημιούργησε, στα γρήγορα, πάνω σε αυτούς τους παίκτες, έναν κόσμο για να λάμψει ο ίδιος πάνω του. Αυτά όμως δεν περνάνε σε εμένα. Με τον Μέσι κατακτούσε το Τσάμπιονς Λιγκ. Το ταλέντο του Αργεντίνου έφτανε ως τα βάθη της αβύσσου και κέρδιζε την φρίκη, τον τρόμο, την ανημποριά, ακόμα και τον Παναθηναϊκό του Βύντρα. Πλέον, χωρίς αυτόν, δεν μπορεί να κάνει την υπέρβαση και ο λυγμός της θλίψης των παικτών του είναι πιο ηχηρός σπάζοντας την αρμονία της ομορφιάς του ποδοσφαίρου του, φέρνοντας στα μάτια μας παραφωνίες μιας άκρως ρεαλιστικής απόγνωσης σαν πίνακας του Ιερώνυμου Μπος. Θα θυμίσω μερικά πρόσφατα ονόματα. Όχι όλα τόσο μεγάλα. Μονακό, Τότεναμ, Λίβερπουλ, Λιόν. Όλες τους απέκλεισαν τη δική του Μάντσεστερ Σίτι των ρεκόρ και των τίτλων. Και τώρα καταφτάνει η Ντόρτμουντ. Αουτσάιντερ κι αυτή. Ο Σάντσο θέλει να πάρει την εκδίκησή του και ο Χόλαντ δεν γίνεται να μη σκοράρει δύο τέρματα, με μόλις ένα σουτ προς την εστία του Έντερσον. Αυτή η νέα ποδοσφαιρική παράσταση θα αρχίσει με μια βροντή, έναν κεραυνό από το πόδι αυτού του νέου Νορβηγού Θεού για να ξεσπάσει αυτή η ιδιαίτερη καταιγίδα που όμοιά της δεν θα έχει ξαναγίνει στο ποδοσφαιρικό στερέωμα, παρασύροντας τα πάντα στο διάβα της. Το βλέπω να έρχεται. Η στιγμή που θα κάθομαι αραχτός στην πανάκριβη πολυθρόνα μου, πίνοντας το καλύτερο ουίσκι της σπάνιας κάβας μου, χαμογελώντας πονηρά ενώ βλέπω ποδόσφαιρο, χωρίς ήχο, ακούγοντας τις τέλειες αρμονίες κάποιου δίσκου του Μπαχ, στο πανάκριβο πικάπ μου, πλησιάζει.