Το ποδόσφαιρο φτάνει μέχρι και πάνω στις Άνδεις

Δύο χιλιάδες εφτακόσια ογδόντα. Τόσα είναι τα μέτρα που χωρίζουν την Ιρούγια (ή αν θες να την προφέρεις ως ντόπιος Ιρούζα) από τη στάθμη της θάλασσας, εκεί ψηλά στις Άνδεις. Δεν είναι όμως το υψόμετρο, λίγο πιο χαμηλά από την κορυφή του Ολύμπου ως μέτρο σύγκρισης, που την κάνει διαφορετική. Η Λα Πας, η πρωτεύουσα της Βολιβίας, βρίσκεται στα 3.640. Η μοναδικότητά της οφείλεται στην ίδια την τοποθεσία, η Ιρούγια μοιάζει να κρέμεται από το βουνό. Βρίσκεται στα 300 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα της αργεντίνικης επαρχίας της με όνομα Σάλτα στην οποία και ανήκει, αλλά δεν μπορείς να πας από τη Σάλτα. Πρέπει να περάσεις στη διπλανή επαρχία του Χουχούι. Συγκεκριμένα, αν κάποιος δεν έχει δικό του όχημα, πρέπει να πάρει το λεωφορείο από τη Χουμαχουάκα, να ακολουθήσει τον δρόμο μέχρι που θα βρει την πινακίδα για την Ιρούγια και να κάνει περίπου κανένα 4ωρο πάνω στα κακοτράχαλα βουνά για τα περίπου 50 χιλιόμετρα χωματόδρομο, αφού πρώτα ανέβει σε ύψος 4.000 μέτρα για να κατέβει στη συνέχεια στο χωριό.

Το χωριουδάκι των περίπου 1.800 κατοίκων (ο συνολικός πληθυσμός διασκορπισμένος στις πλαγιές σε διάφορους οικισμούς φτάνει τα 3.000 άτομα) ιδρύθηκε επίσημα το 1753, αλλά υπάρχουν στοιχεία ότι κάτοικοι υπήρχαν από τις αρχές του 17ου αιώνα. Ο τοπικός πληθυσμός εμφανισιακά μοιάζει περισσότερο με τους Βολιβιανούς ή τους Περουβιανούς (άλλωστε η Ιρούγια απέχει ελάχιστα από τα σύνορα με τη Βολιβία και περίπου 1.800 χιλιόμετρα από το Μπουένος Άιρες), καθώς είναι απόγονοι των Ίνκας. Αυτό δεν τους κάνει βέβαια λιγότερο Αργεντινούς, όπως θα δούμε παρακάτω. Όποιος φτάσει εκεί μετά από το πολύ δύσκολο ταξίδι γεμάτο λακκούβες και συνεχείς στροφές που ζαλίζουν, συχνά με ένα λεωφορείο που είναι τόσο παλιό που μοιάζει με αυτό από “Το ξύλο που βγήκε από τον παράδεισο“, θα αποζημιωθεί. Ήδη από τη διαδρομή, αν έχεις πάρει δραμαμίνες βέβαια, η πανδαισία των χρωμάτων που θα συναντήσεις είναι μαγική. Η Ιρούγια είναι χτισμένη στο οροπέδιο των Άνδεων και μοιάζει σαν ένα νησί που αιωρείται, καθώς περιβάλλεται από δύο ποτάμια και πολλά φαράγγια και γκρεμούς. Φτάνοντας στην Ιρούγια νομίζεις ότι έχεις ταξιδέψει στον χρόνο, αφού ακόμα και σήμερα οι κάτοικοι σε σημαντικό βαθμό συνεχίζουν να ανταλλάσσουν προϊόντα μεταξύ τους, χωρίς να χρησιμοποιούν χρήματα, οι δρόμοι είναι φτιαγμένοι από πέτρα, ενώ τα σπίτια είναι πλίνθινα, πέτρινα ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και από άχυρο. Ιρούγια άλλωστε, στη γλώσσα των ιθαγενών σημαίνει “πληθώρα σε άχυρο”. Οι κάτοικοι έχουν ενώσει ήθη, έθιμα και φαγητά των ιθαγενών με ισπανικά και τους βλέπεις με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, χαμογελαστούς και ευγενικούς απέναντι στους θαρραλέους τουρίστες. Νομίζεις ότι βρίσκεσαι αιώνες πριν, μέχρι που κάποια στιγμή θα δεις το γήπεδο του χωριού, τα εμβλήματα ομάδων της Σάλτα ζωγραφισμένα στους τοίχους και παιδάκια με τη φανέλα του Μέσι στην Μπαρσελόνα ή στην Αργεντινή.

Το γήπεδο, όπως βλέπετε, βρίσκεται δίπλα στον γκρεμό και ενώνεται με την απέναντι όχθη με μία γέφυρα που σε πιάνει τρόμος όταν την περνάς. Το ποτάμι αυτή την περίοδο είναι ξερό, αλλά από τον Ιανουάριο και μετά αρχίζουν οι βροχές που φέρνουν νερό, λάσπη και πέτρες από το βουνό. Πολύ συχνά, ο μοναδικός δρόμος προς το χωριό πλημμυρίζει και η Ιρούγια μένει αποκλεισμένη για βδομάδες.

Γιατί όσο και μακριά, όσο και απόμερα να πας, στο πιο απομονωμένο μέρος του κόσμου, πάλι θα βρεις κάποιον να παίζει μπάλα. Και στην Ιρούγια, πέρα από τις λειτουργίες, το παζάρι, τις λιτανείες και όλα τα τοπικά πανηγύρια και γιορτές, όπως τη Φιέστα Πατρονάλ προς τιμήν της Παρθένου του Ροσάριο με μουσική από παραδοσιακά όργανα και τοπικούς χορούς, το ποδόσφαιρο είναι σοβαρή ασχολία. Κάθε γειτονιά και κάθε οικισμός της περιοχής έχει τη δική του ομάδα και το τουρνουά, το τοπικό πρωτάθλημα δεν είναι παίξε γέλασε. Γίνεται με κάθε δυνατή επισημότητα και βαρύτιμα έπαθλα. Πέρα από το γήπεδο (το ας πούμε κανονικό), υπάρχει και ένα δεύτερο πιο αυτοσχέδιο που βρίσκεται στην κυριολεξία δίπλα στον γκρεμό και το μόνο που το χαρακτηρίζει ως γήπεδο είναι οι δύο εστίες. Αυτό δεν πτοεί τις τοπικές ομάδες που μαζεύονται (φορώντας μάλιστα τις δικές τους φανέλες) να λύσουν τις διαφορές τους εκεί. Οι πέτρες αλλάζουν πορεία στην μπάλα, τα χαλίκια ματώνουν γόνατα και κνήμες, αλλά οι παίκτες τα δίνουν όλα για τη φανέλα, για τη χαρά. Καμιά φορά πρέπει να ντριμπλάρουν τα πρόβατα που διασχίζουν το γήπεδο ή και τα σκυλιά που τα ακολουθούν. Toν περασμένο Αύγουστο, η μεγάλη ομάδα του χωριού, η Κλουμπ Ντεπορτίβο Ιρούγια, ανακοίνωσε ότι ήρθε σε συμφωνία με τον δήμαρχο για να φτιαχτεί το γήπεδο και να μπει επιτέλους (συνθετικό) χορτάρι. Μέχρι να γίνει αυτό, υπάρχει δρόμος.

Φυσικά αυτό θα βοηθήσει και τις άλλες 11 τοπικές ανδρικές ομάδες που αγωνίζονται στο πρωτάθλημα και φυσικά όσες γενναίες εκδράμουν από άλλες περιοχές. Το πρωτάθλημα είναι τόσο σοβαρό που υπάρχει Απερτούρα και Κλαουζούρα. Αλλά το ποδόσφαιρο δεν είναι προνόμιο μόνο των ανδρών. Από το 2012 υπάρχει τοπικό πρωτάθλημα και για γυναίκες, στο οποίο συμμετέχουν 8 ομάδες. Ανάμεσά τους και η ομάδα του τοπικού σχολείου με την οποία αγωνίζονται δασκάλες, μέχρι και η διευθύντρια. Ποδόσφαιρο και βόλεϊ είναι τα αγαπημένα αθλήματα για τις γυναίκες του χωριού. Αφορμή γι’ αυτό το κείμενο (είχαμε αναφερθεί και παλιότερα στο χωριό, σε μια δημοσίευση στο Facebook) ήταν το Μουντιάλ και πώς το έζησε η Ιρούγια.

Τα παιδιά πανηγυρίζουν τη νίκη επί της Πολωνίας. Φωτό: Χαβιέρ Κορμπαλάν

Υπήρχαν κάποιες αναφορές σε ΜΜΕ της χώρας στην Ιρούγια, με τη La Nacion να στέλνει ρεπόρτερ, καθώς είδαν για πρώτη φορά αγώνα Μουντιάλ στα γραφεία της Ντεπορτίβο. Ήταν το παιχνίδι της Αργεντινής με την Πολωνία. Βρήκαν έναν δορυφορικό αποκωδικοποιητή (όπως φαντάζεστε υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα τόσο στις τηλεπικοινωνίες, όσο και στο να πιάσεις τηλεόραση), έναν προτζέκτορα, κρέμασαν ένα “σεντόνι” και στήθηκαν για να πανηγυρίσουν την πρόκριση. «Ονειρευόμαστε να μας επισκεφτεί κάποια στιγμή ο Μέσι», είπε η Σίλβια Κάντσι, προπονήτρια μιας γυναικείας ομάδας στη La Nacion, ενώ πανηγύριζε. Τα εξήντα μέλη του συλλόγου δίνουν μηνιαία συνδρομή και με τα ορισμένα από τα χρήματα αυτά, μπόρεσαν να οργανώσουν την προβολή. Και μπορεί να μιλάμε για ανθρώπους αποκομμένους από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά σαν γνήσιοι Αργεντινοί έχουν τα ίδια γούρια. «Ζητήσαμε από την προστάτιδά μας να φωτίσει τους παίκτες μας και τον Μέσι να φέρει το κύπελλο», πρόσθεσε η προπονήτρια. Τα γραφεία του συλλόγου ήταν γεμάτα με αργεντίνικες σημαίες, την τοπική μπύρα Salta και ανθρακούχα αναψυκτικά που βοηθούν στο υψόμετρο, αλλά και ταμάλες και εμπανάδας με πικάντικη σάλτσα στο ημίχρονο. Φυσικά τα φαγητά ευλογήθηκαν: «Ευχαριστούμε τον Θεό που μας ένωσε ώστε να δούμε το Μουντιάλ και που μας έδωσε αυτό το φαγητό». Οι προτεραιότητες είναι εμφανείς και στην προσευχή, πρώτα η μπάλα και μετά το φαΐ. «Να δούμε αν θα μπορούσε ο Λεβαντόφσκι να πηδάει τόσο ψηλά εδώ στην Ιρούγια», είπε κάποιος ντόπιος, προφανώς το τοπικό «θα μπορούσε να το κάνει ένα κρύο, βροχερό βράδυ στο Στόουκ;».

Το οδοιπορικό στην Ιρούγια από τον Αργεντινό YouTuber.
Ακόμα και αν δεν γνωρίζεις ισπανικά, τα πλάνα είναι εντυπωσιακά.
Τοπία, το γήπεδο, το εντυπωσιακό κύπελλο και η αγωνία την ώρα του τελικού του Μουντιάλ.

Βροχή εκτός από το Στόουκ έπιασε και στην Ιρούγια, το ρεύμα κόπηκε στο δημοτικό σχολείο (όπου κι εκεί γινόταν προβολή του αγώνα), όχι στα γραφεία του συλλόγου. Οι κολώνες του ρεύματος και της τηλεφωνίας τραβούν συχνά τους κεραυνούς και οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση είναι συχνές, αλλά στο τέλος όλοι χάρηκαν με την πρόκριση. Ο κόσμος συνέχισε να παρακολουθεί την πορεία της εθνικής του στο Μουντιάλ του Κατάρ, φτάνοντας μέχρι και τον τελικό από τον οποίο είναι το παραπάνω όμορφο βίντεο. Ένας Αργεντινός YouTuber αποφάσισε να κάνει το δύσκολο ταξίδι για να δει τον τελικό μαζί με τους ντόπιους. Η Ιρούγια στολισμένη στα χρώματα της Αργεντινής, ο κόσμος να μαζεύεται στο δημοτικό “εντευκτήριο”, συγκίνηση στον εθνικό ύμνο, πανηγύρια στα γκολ του ντι Μαρία και του Μέσι, απογοήτευση στα γκολ του Μπαπέ και στο τέλος η ανακούφιση και τα πανηγύρια στους δρόμους του χωριού. Η απόδειξη της δύναμης της στρογγυλής θεάς, της δυνατότητάς της να φτάνει παντού, να είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που προκαλεί τα ίδια συναισθήματα όπου κι αν βρίσκεσαι. Από πανάκριβα γήπεδα σε μεγαλουπόλεις, μέχρι στα χαλίκια των Άνδεων με τις μπάλες να καταλήγουν στο ποτάμι. Η Ιρούγια είναι κι αυτή παγκόσμια πρωταθλήτρια, ο κόσμος το χάρηκε και μπορεί από όλους τους παίκτες της Αργεντινής που κατέκτησαν τον τίτλο και επισκέφτηκαν τις πατρίδες τους, κανείς να μην προέρχεται από το οροπέδιο των Άνδεων, αλλά αυτό δεν θα εμποδίσει τους νικητές των Απερτούρα και Κλαουζούρα της Ιρούγια να ονειρεύονται ότι κάποια στιγμή θα παίξουν σε ένα Μουντιάλ. Μέχρι τότε, έχουν το ντέρμπι με την διπλανή γειτονιά.