Ο πρώτος καυτός τελικός
Το 1916 έγινε η ιστορική πρώτη έκδοση του Κόπα Αμέρικα. Με το όνομα “Κύπελλο Εθνών της Ν. Αμερικής” έλαβε χώρα στα γήπεδα της Αργεντινής που γιόρταζε τα εκατό χρόνια της από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της, μετά την επανάσταση του Μαΐου του 1810. Οι ομάδες που πήραν μέρος ήταν τέσσερις και θεωρούνται οι ιδρύτριες του ιστορικού θεσμού. Αργεντινή, Ουρουγουάη, Βραζιλία και Χιλή σε ένα σύστημα όλοι με όλους και όποιος επιζήσει. Η Ουρουγουάη κέρδισε και Βραζιλία και Χιλή και έτσι αντιμετώπιζε στο τελευταίο ματς την Αργεντινή σε έναν “τελικό” που της αρκούσε και η ισοπαλία. Βλέπετε, η Αργεντινή είχε φέρει ισοπαλία με τη Βραζιλία σε ένα ματς που σκόραρε ένας… φίλαθλος. Οι γηπεδούχοι ήθελαν τη νίκη για να δείξουν ότι είναι αυτοί το αφεντικό γύρω από το Ρίο ντε λα Πλάτα. Η κορυφαία ομάδα της ηπείρου.
Ο τελικός ήταν προγραμματισμένος να γίνει στο στάδιο της Χιμνάσια Λα Πλάτα που τότε ήταν από τα καλύτερα σε όλη την Αμερική. Το πάθος του κόσμου τεράστιο. Η αστυνομική δύναμη που ήταν υπεύθυνη για την ασφάλεια του αγώνα ήταν μάλλον λίγη. 11 άτομα (!) ανέλαβαν το έργο να ελέγξουν τον κόσμο. Το μεσημέρι της 16ης Ιουλίου βρήκε ένα γήπεδο κατάμεστο με πολύ παραπάνω κόσμο από τις είκοσι χιλιάδες που χωρούσε, ενώ οι ουρές για τα εισιτήρια ήταν τεράστιες με την ζήτηση να μην μπορεί να καλυφθεί. Οι ελάχιστοι αστυνομικοί δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν το πλήθος που μπήκε μέσα με “ντου”, χωρίς εισιτήρια. Όταν οι παίκτες βγήκαν για ζέσταμα, ο αγωνιστικός χώρος ήταν γεμάτος από κόσμο με αποτέλεσμα να επιστρέψουν στα αποδυτήρια. Αρχικά, η σκέψη ήταν να ματαιωθεί ο αγώνας, αλλά έπεσε η ιδέα να βγουν οι δυο ομάδες και να παίξουν ένα φιλικό για να χαρούν κι οι θεατές, με τον τελικό να γίνεται άλλη μέρα. Οι παίκτες άλλαξαν, βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο και βοήθησαν τους έντεκα ήρωες αστυνομικούς ώστε να αδειάσει το χορτάρι από κόσμο.
Με αρχική ώρα έναρξης τις 2.30, ο Χιλιανός διαιτητής (που ήταν ταυτόχρονα και προπονητής της εθνικής Χιλής στη διοργάνωση) Κάρλος Φάντα σφύριξε τελικά τη σέντρα στις 3.30. Ο κόσμος βρισκόταν στο μισό μέτρο από τις γραμμές, ένιωθες την ανάσα του. Στο 2′ η Ουρουγουάη κέρδισε το πρώτο πλάγιο, αλλά ήταν αδύνατο να το εκτελέσει μια που οι φίλαθλοι είχαν φτάσει πλέον πάνω στη γραμμή. Από την πίεση που ασκούσαν οι πιο πίσω, το γήπεδο γρήγορα γέμισε και πάλι με κόσμο. Οι ποδοσφαιριστές αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν και το παιχνίδι να διακοπεί οριστικά. Εξοργισμένοι οι θεατές, αρχικά έβγαλαν τα δοκάρια και τα κατέστρεψαν, ενώ έβαλαν φωτιά στα δίχτυα. Χωρίς ούτε αυτό να τους ικανοποιεί που δεν θα έβλεπαν μπαλίτσα, έβαλαν και φωτιά στις ξύλινες εξέδρες του σταδίου (όπως φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία). Οι πυροσβέστες μετά από ώρες μάχης, κατάφεραν να σβήσουν τις φωτιές περίπου στις 10 το βράδυ. Τρεις εξέδρες του γηπέδου καταστράφηκαν ολοσχερώς, τη γλίτωσε αυτή των “επισήμων” και μόνο από θαύμα δεν είχαμε νεκρούς. Οι έντεκα γίγαντες αστυνομικοί κατάφεραν τελικά να συλλάβουν τέσσερα άτομα (θυμίζοντας αντίστοιχες ελληνικές στιγμές).
Η Ουρουγουάη του 1916 και πιθανότατα το πρώτο DAB
Φυσικά, είχαμε και ένα κύπελλο να δώσουμε. Ο “κανονικός” τελικός έγινε την επόμενη μέρα στο γήπεδο της Ράσινγκ (γύρω στα 50 χιλιόμετρα μακριά από την Λα Πλάτα). Αυτή τη φορά οι διοργανωτές σταμάτησαν την πώληση των εισιτηρίων όταν υπολόγισαν ότι οι εξέδρες θα ήταν αρκετά γεμάτες. Το παιχνίδι έγινε κανονικά, χωρίς παρατράγουδα και παρά τις προσπάθειες της Αργεντινής, έληξε με ένα βαρετό 0-0. Η Ουρουγουάη κατέκτησε το πρώτο κύπελλο από τα συνολικά δεκαπέντε της και ξεκίνησε την αγαπημένη της συνήθεια, να κερδίζει κύπελλα σε εκτός έδρας τελικούς εν μέσω δράματος.
