Η χρηματοπιστωτική κρίση και το μεγάλο στοίχημα
Η τεράστια χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε στις Ηνωμένες Πολιτείες και απειλεί ως ντόμινο να συνθλίψει τις οικονομίες πολλών χωρών του πλανήτη δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρρέαστο και τον χώρο του ποδοσφαίρου.
Πολύ δε περισσότερο όταν αυτό διέπεται πλέον από τους στιγνούς κανόνες της αγοράς και αντιμετωπίζεται ως «προϊόν» που πουλάει περίπου όπως τα είδη πρώτης ανάγκης.
Ειδικά το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο δείχνει εγκλωβισμένο τα τελευταία χρόνια από τα ολιγοπωλιακά μπλοκ Αράβων, Ρώσων, Αμερικανών που κι αυτοί με την σειρά τους έχουν συνάψει σχέσεις με τραπεζικά τραστ και επηρεάζονται άμεσα από τις όποιες οικονομικές κρίσεις ξεσπούν κατά καιρούς στον πλανήτη.
Η αρχή του ενός ισχυρού ανδρός που αναλαμβάνει τις τύχες ενός μεγάλου ευρωπαϊκού συλλόγου, μπορεί πριν μερικούς μήνες να φάνταζε ως η απόλυτη συνταγή της επιτυχίας, σήμερα όμως φαίνεται ξεκάθαρα πως τέτοια συστήματα οργάνωσης και διοίκησης είναι τελικά ευάλωτα και δεν εγγυόνται την βιωσιμότητα των ποδοσφαιρικών οργανισμών σε μακροχρόνια βάση.
Κοντά σε όλα τ άλλα, επιχειρήσεις-κολοσσοί που «θρέφουν» ως χορηγοί τα ποδοσφαιρικά clubs και πολλές φορές είναι οι κύριοι χρηματοδότες τους (όπως η AIG, χορηγός της Manchester United), απ ότι φαίνεται δεν μπορούν να εγγυηθούν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους, πολύ δε περισσότερο όταν έχουν συνάψει μακροχρόνιες συμφωνίες.
Είναι πλέον ξεκάθαρο πως το μοντέρνο ποδόσφαιρο του άκρατου καπιταλισμού και της «μπίζνας» θα διέλθει μιά βαθειά κρίση, απόρροια και των στρατηγικών του επιλογών να εκτινάξει τις τιμές (άρα και τα έξοδα) στο «χρηματιστήριο αξιών παικτών» στα ύψη.
Πού θα οδηγηθούν όμως τα πράγματα;
Μήπως θα επιστρέψουμε στην ρομαντική εποχή του ερασιτεχνισμού και της «φανέλας»;
Είναι βέβαιο πως δεν θα φτάσουμε εκεί.
Η αγορά θα αναπροσαρμόσει τις τιμές, νέοι κεφαλαιοκράτες ανεπηρέαστοι απ την χρηματοπιστωτική κρίση θα «μπουκάρουν» θεωρώντας (και όχι άδικα) πως οι συνθήκες τους ευννοούν και η ζωή θα ξαναπάρει τον δρόμο της ίσως με κάποιες μεταβολές στις ισορροπίες που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε.
Μπορεί γιά παράδειγμα η εγγλέζικη ποδοσφαιρική αγορά να υποχωρήσει, η ισπανική να επιτεθεί και αυτό θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές στην ποιότητα των εγχώριων πρωταθλημάτων, αλλά σε καμιά περίπτωση αυτό το στοιχείο δεν θα έχει μόνιμα χαρακτηριστικά.
Επειδή τις τελευταίες ημέρες διαβάζω πολλές και διάφορες απόψεις που υποστηρίζουν πως η Μπαρσελόνα γιά παράδειγμα λόγω του μοντέλου διοίκησής της έχει μείνει αλώβητη από την κρίση και επειδή στην Ελλάδα ασχολούμαστε περιστασιακά και ασόβαρα με ότι συμβαίνει έξω από μάς, είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα και να διερευνήσουμε τις πραγματικές δυνατότητες που ξεπηδούν από τέτοιου είδους μοντέλα διοίκησης.
Κατ αρχήν να διευκρινίσουμε πως μόνο 4 ομάδες στην Ισπανία διέπονται από ένα σύστημα διοίκησης από τα μέλη τους.
Η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μπαρσελόνα, η Ατλέτικο Μπιλμπάο και η Οσασούνα.
Κάθε μιά με διαφορετικό τρόπο (γιά παράδειγμα η Ρεάλ Μαδρίτης δεν κάνει πλέον νέες εγγραφές μελών, έχοντας σταματήσει γιά διάφορους λόγους που δεν είναι της ώρας να αναλυθούν στα 75000 μέλη).
Ας πάρουμε λοιπόν σαν παράδειγμα το πλέον ανοιχτό και «δημοφιλές», αυτό της Μπαρσελόνα που αυτή την στιγμή μετράει 165000 μέλη.
Η Μπαρσελόνα λοιπόν, δεν είναι μιά εταιρία λαϊκής βάσης, είναι μιά εταιρία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Δεν διανέμει κέρδη προς μετόχους και τα όποια πλεονάσματα του προϋπολογισμού της τα επανατοποθετεί στον σύλλογο σε αθλητές, υποδομές ή κοινωνικές χορηγίες.
Η ποδοσφαιρική ομάδα του FC Barcelona δεν είναι μιά…ΠΑΕ με τους όρους που γνωρίζουμε στην Ελλάδα.
Είναι το ποδοσφαιρικό τμήμα του συλλόγου FC Barcelona και συνεπώς τα έσοδα και τα έξοδά του καθορίζονται με βάση τον ετήσιο προϋπολογισμό και τις ανάγκες και στρατηγικές επιλογές του συλλόγου.
Κάθε ενήλικο μέλος, καταβάλλει σε ετήσια βάση 147 ευρώ, ποσό που είναι πλήρως αποσυνδεδεμένο από εισιτήρια διαρκείας ή άλλα ζωτικά προνόμια.
Το μέλος δίνει αυτό το ποσόν γιά να μπορεί να εκλέγει την διοίκηση του συλλόγου κάθε 4 χρόνια και γιά να συμβάλλει στην οικονομική του αυτονομία.
Ο πρόεδρος και τα μέλη του ΔΣ δεν χρειάζεται να είναι εύποροι, δεν θα τους ζητηθεί ποτέ να βάλουν έστω και ένα ευρώ από την τσέπη τους, το μόνο που τους ζητείται είναι να διαχειριστούν σωστά την περιουσία του συλλόγου με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί απ τα προεκλογικά τους προγράμματα.
Ολα φαντάζουν ιδανικά σ ένα σύλλογο με παράδοση 109 χρόνων, παγκόσμια απήχηση και περίπου το 25% των μελών του να προέρχεται όχι απλά εκτός Καταλωνίας αλλά εκτός Ισπανίας.
Επιπλέον γιά λόγους ιστορικούς και πολιτικούς ίσως, το ποδοσφαιρικό τμήμα του FC Barcelona δεν έχει τοποθετήσει ποτέ στην φανέλα του χορηγούς που του αποφέρουν έσοδα (η συμφωνία με την Unicef είναι…αντίστροφη αφού η Μπάρσα δίνει λεφτά στον διεθνή οργανισμό γιά διάφορες κοινωνικές δράσεις).
Κατά συνέπεια ο σύλλογος έχει ως πηγή εσόδων τις συνδρομές των μελών, τις πωλήσεις εισιτηρίων, τις πωλήσεις προϊόντων απ τις μπουτίκ του και το ίντερνετ, τις συμφωνίες γιά τα τηλεοπτικά δικαιώματα, την συμφωνία με τις εταιρίες αθλητικών ειδών, επιμέρους συμφωνίες με μικρότερους χορηγούς και σε έσχατη ανάγκη την εκποίηση μέρους της ακίνητης περιουσίας της που δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητη (και δεν εννοώ μόνο τις αθλητικές εγκαταστάσεις αλλά και την κατοχή μεγάλων εκτάσεων γης κοντά στην περιοχή του αεροδρομίου).
Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, αν θεωρήσουμε πως κατά μέσο όρο κάθε μέλος καταβάλλει στον σύλλογο 120 ευρώ τον χρόνο (γιατί τα μη ενήλικα μέλη πληρώνουν 45 και όχι 147 ευρώ), καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ετήσια ο σύλλογος εισπράττει απ τις συνδρομές περίπου 19800000 ευρώ.
Πρώτη έκπληξη…
Αυτά δεν φτάνουν ούτε γιά την αγορά του Ντάνι Αλβες!
Επιπρόσθετα, ο σύλλογος έχει διακανονίσει ένα χρέος της τάξης των 150 εκατομμυρίων ευρώ που δημιουργήθηκε πριν το 2003 απ την κακοδιοίκηση Γκασπάρ και σήμερα έχει καταφέρει να το φτάσει σε λιγότερο από 25 εκατομμύρια ευρώ (υπολογίζεται πως θα το έχει αποπληρώσει εντελώς μέχρι το τέλος του 2010).
Παράλληλα όμως και σύμφωνα με τα λεγόμενα του τέως οικονομικού αντιπροέδρου του συλλόγου Φεράν Σοριάνο κατά την θερινή ΓΣ, έχει δημιουργηθεί ένα νέο «υγιές» (όπως ο ίδιος το χαρακτήρισε) χρέος της τάξης των 190 εκατομμυρίων ευρώ.
Δεν ξέρω αν υπάρχουν «υγιή» χρέη, αν και μπορώ περίπου να καταλάβω τί εννοεί ο Σοριάνο, όμως και σ αυτή την περίπτωση πρόκειται γιά επενδύσεις που αναμένεται να αποδόσουν και να υπερκαλύψουν το άνοιγμα. Και όταν αυτές οι επενδύσεις αφορούν κυρίως έμψυχο δυναμικό, είναι επενδύσεις υψηλού ρίσκου (υπάρχουν γιά παράδειγμα τραυματισμοί, άστοχες μεταγραφές, λάθος επιλογή σε προπονητή κλπ κλπ).
Ετσι λοιπόν, η Μπαρσελόνα που κατά τις μπούρδες των εγχώριων και άλλων ΜΜΕ σφίζει από υγεία, είναι απλά ένας σύλλογος που σίγουρα δεν θα διαλυθεί από οποιαδήποτε οικονομική κρίση, αλλά που σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να ασκήσει επιθετική πολιτική και να μαζέψει με την…ορμή Σαουδάραβα ό,τι καλό υπάρχει στον πλανήτη.
Είναι επίσης βέβαιο πως μιά παγκόσμια οικονομική κρίση δεν αφήνει απ έξω ούτε τέτοια μοντέλα διοίκησης, γιατί σήμερα 165000 άνθρωποι καταβάλλουν 147 ευρώ τον χρόνο απ το περίσσευμά τους, είναι ένα ζήτημα όμως πόσοι θα καταβάλλουν αυτό το ποσόν απ το υστέρημά τους.
Είναι επίσης αμφίβολο αν οι φίλαθλοι θα ξωδεύουν όσα ξωδεύουν τώρα γιά αγορά προϊόντων, αν θα γεμίζουν συνέχεια το Camp Nou, αν η ΝΙΚΕ θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στο τεράστιο συμβόλαιο που έχει συνάψει, αν η Media Pro θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις τεράστιες υποχρεώσεις της γιά τα τηλεοπτικά δικαιώματα.
Το συμπέρασμα είναι πως ο οικονομικός πήχυς πρέπει να κατέβει.
Τα οικονομικά των συλλόγων πρέπει να συμμαζευτούν, τα έξοδα πρέπει να περιοριστούν, οι παράλογες απολαβές παικτών, προπονητών και μανατζαρέων πρέπει να εκλείψουν γιατί αλλοιώς το ποδόσφαιρο κινδυνεύει.
Αυτό που οφείλει να κάνει η Μπάρσα δεν είναι να επιτεθεί στην αγορά και να μαζέψει τον Τόρες, τον Κριστιάνο Ρονάλντο ή οποιονδήποτε άλλον σήμερα «γυαλίζει», αλλά να θέσει νέους όρους στο παιχνίδι.
Οταν ο πιό υγιής οικονομικά πατάει φρένο, αναγκαστικά θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιποι.
Γιατί η ζωή απέδειξε πως δεν υπάρχουν οικονομικά σίγουρα ανοίγματα και πως κανείς δεν πρέπει να απλώνει το χέρι πιό μακρυά από εκεί που του επιτρέπει η τσέπη του.
Με λίγα λόγια, μέχρι να ξημερώσει η μέρα κατά την οποία ο Πέπε της Μαδρίτης θα κοστίζει περίπου όσο ο Κυριάκος της ΑΕΚ και ο Κάσερες της Μπαρσελόνα περίπου όσο ο Σταθοκωστόπουλος της Τζένοα, το παγκόσμιο ποδόσφαιρο θα κινδυνεύει…
