Εκεί που μισούν τον Ροναλντίνιο

Η εικόνα είναι γνωστή: 19 Νοεμβρίου 2005, το Σαντιάγο Μπερναμπέου χειροκροτά τον άνθρωπο που μόλις πέτυχε το 0-3 εις βάρος της Ρεάλ. Λιγότερη γνωστή μια παρόμοια φάση, δυόμισι χρόνια νωρίτερα, όταν ο ίδιος Ροναλντίνιο –διότι περί αυτού πρόκειται, βέβαια– με τη φανέλα της Παρί τότε, κατάφερε να αποσπάσει το χειροκρότημα των Μαρσεγέζων μέσα στο φανατισμένο Βελοντρόμ, μετά από μια απίστευτη ενέργεια που κατέληξε, πάλι, σε ένα ταπεινωτικό 0-3. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στο ταλέντο του καλύτερου και του θεαματικότερου παίκτη στον κόσμο, ακόμη κι αν αυτός φορά τη φανέλα της μισητής αντιπάλου; Σε ποιο μέρος του πλανήτη οι φίλοι του ποδοσφαίρου δεν λατρεύουν το γελαστό παιδί από το Πόρτο Αλέγκρε που στις αρχές του 21ου αιώνα ενσάρκωσε όσο κανείς άλλος το jogo bonito;

Υπάρχει ένα τέτοιο μέρος, μια πόλη όπου το όνομα του Ρονάλντο ντε Ασίς Μορέιρα ανακαλεί τραγωδίες και προκαλεί γκριμάτσες αηδίας και δηλώσεις όπως: «Δεν θέλω να μιλήσω για τον Ροναλντίνιο, αν μιλήσω θα πω χοντράδες». Είναι ακριβώς η πόλη όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, εκεί όπου πιτσιρικάς κάθε απόγευμα έπαιζε ατέλειωτες ώρες μπάλα με τα γειτονόπουλά του στους χωματόδρομους της συνοικίας Βίλα Νόβα, ή όπου, λίγο πιο πέρα, στο γήπεδο «Περικίτο» η οικογένεια ντε Ασίς –τα αδέρφια, τα ξαδέρφια, οι θείοι του– κατέβαζε πλήρη ενδεκάδα στα ματς του σαββατοκύριακου, ενδεκάδα ανίκητη όταν στη ζούλα έπαιζε κι ο Ρομπέρτο, ο μεγάλος αδερφός και τότε σπουδαίο ταλέντο της Γκρέμιο.

Τι μεσολάβησε ώστε να είναι, αντί για είδωλο, αντικείμενο μίσους και θέμα ταμπού στις συζητήσεις; Ώστε η μητέρα του, η Ντόνα Μιγκελίνα, κι η αδερφή του να αναγκάζονται να ζουν σχεδόν έγκλειστες στη μυθικών διαστάσεων βίλα τους, απέναντι από την υπερπολυτελή ντισκοτέκ που έφτιαξε κάποτε ο Ροναλντίνιο (φήμες λένε πως υπάρχει ένα υπόγειο τούνελ που του επέτρεπε να πηγαίνει ινκόγκνιτο κατευθείαν από το σπίτι του); Ώστε οι μονοκατοικίες που έχτισε η οικογένεια στη θέση του παλιού σπιτιού τους να παραμένουν ανοίκιαστες κι ερημωμένες; Ώστε ο ίδιος ο Ροναλντίνιο, μόνιμος κάτοικος Ρίο πλέον, όταν θέλει να κάνει μια βόλτα στις γειτονιές που μεγάλωσε, να φροντίζει να περνά απαρατήρητος ή να συνοδεύεται από σωματοφύλακες ;

Ρομπέρτο και Ρονάλντο ντε Ασίς

Ο Ζοάο ντε Ασίς υπήρξε στα νιάτα του ένας καλούτσικος επιθετικός μέσος αλλά στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 πολεμάει να θρέψει την οικογένειά του κάνοντας μεροκάματα τα σαββατοκύριακα ως φύλακας στο πάρκινγκ του γηπέδου της Γκρέμιο. Στο χορτάρι του ίδιου γηπέδου, διαπρέπει ο μεγάλος του γιος, ο 17χρονος Ρομπέρτο, διεθνής και καμάρι της ομάδας. Έχει ήδη γυαλίσει σε πολλές ευρωπαϊκές ομάδες, κυρίως στην Τορίνο. Η Γκρέμιο, θα κάνει τα πάντα για να τον κρατήσει, ο Ζοάο θα το παρακάνει λίγο στα παζάρια και, την τελευταία στιγμή λίγο πριν την υπογραφή των τελικών συμβολαίων, θα απαιτήσει λίγο εκβιαστικά και μια βίλα με πισίνα. Λίγους μήνες αργότερα, κι ενώ η υπόλοιπη οικογένεια ντε Ασίς σε πλήρη σύνθεση είναι μαζεμένη γύρω από το μπάρμπεκιου της εν λόγω βίλας, ο 8χρονος Ρονάλντο ντε Ασίς Μορέιρα θα βγει να ψάξει τον άφαντο πατέρα του στα γύρω σπίτια –κυρίως στα γύρω μπαρ, καθώς ο Ζοάο έχει μια ορισμένη τάση προς το αλκοόλ. Θα τον βρουν αργότερα, πνιγμένο στα βρώμικα νερά της περίφημης πισίνας που τόσο επιθύμησε.

Θα αφήσει ως ανάμνηση αμέτρητες βιντεοκασέτες που είχε τραβήξει με την κάμερά του. Πολύτιμο υλικό με πρωταγωνιστή όχι τον Ρομπέρτο  αλλά τον μικρό του γιο, που πριν ακόμη πάει σχολείο σκανδάλιζε τους γονείς των συνομηλίκων του με τις ικανότητές του: «Δεν μπορεί να παίζει με τα μικρά, τα κομπλάρει με αυτά που κάνει!». Όχι ότι όταν έπαιζε με τα μεγαλύτερα παιδιά δεν έκανε τέρατα: ο τοπικός θρύλος λέει ότι κάποτε πέρασε με τη μπάλα ολόκληρος κάτω από τα πόδια ενός ψηλότερου αντιπάλου. Σε μια από τις βιντεοκασέτες ο Ζοάο σχολιάζει: «Ροναλντίνιο, άκουσέ με καλά: εσύ μια μέρα θα σηκώσεις το Παγκόσμιο Κύπελλο!».

Ο επίδοξος παγκόσμιος πρωταθλητής συνεχίζει, όπως γνωρίζουμε, την ξέφρενη πορεία του και μετά τον θάνατο του πατέρα του. Είναι ένα ντροπαλό κι ευγενικό πιτσιρίκι που από μαθήματα προτιμάει το διάλειμμα (και λίγο τα τεχνικά), διαπρέπει στα σχολικά τουρνουά που αρχίζουν γρήγορα να μαζεύουν πλήθος θεατών, προβάρει ντρίπλες με τα σκυλιά του, τον Μπονμπόν και την Μπάλα, κάνει σομπρέρο στη μαμά του («Το είχε κάνει τόσες φορές που και τώρα να μου πετάξεις μια μπάλα πάνω από το κεφάλι ούτε που θα το προσέξω», θυμάται η βασανισμένη μητέρα), και ηγείται μιας εφηβικής ομάδας ποδοσφαίρου σάλας, της Procergs, η οποία κερδίζει όλους τους πιθανούς τίτλους από το 1990 ως το 1994. Από τους αγώνες της Procergs προέρχονται και οι πιο εντυπωσιακές εικόνες του μικρού Ροναλντίνιο. Ήδη σταρ, ήδη «νέος Πελέ» για όσους τον είδαν με τα μάτια τους, 12 χρονών, να μιμείται την περίφημη προσποίηση στον τερματοφύλακα που έγινε αθάνατη από τον παλιό Πελέ στο Μεξικό ή να βάζει και τα 23 γκολ της ομάδας του σε ένα ματς. Τα καλοκαίρια, οι παραστάσεις συνεχίζονται στην παραλία Καπάο Νόβο, όπου ο Ροναλντίνιο κι οι φίλοι του χορεύουν στην άμμο ως «Παλμεϊρίνιας», «μικρή Παλμέιρας» από το όνομα της ομάδας του Σάο Πάολο στη οποία, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, έπαιζαν αστέρια όπως ο Ριβάλντο κι ο Ρομπέρτο Κάρλος.

Το 1994, η Γκρέμιο αποφασίζει ότι τα τριπλά σομπρέρο στο ποδόσφαιρο σάλας είναι καλά αλλά καλύτερο να βάλει ένα χαλινάρι στον μικρό καλλιτέχνη. Στα 14 του μπαίνει στις Ακαδημίες. Σε δυο χρόνια έχει ήδη συμβόλαιο με τη Nike κι ετοιμάζεται να κερδίσει με τη Βραζιλία το Παγκόσμιο Κύπελλο U17. Το 1998, αρχίζει να παίζει με την πρώτη ομάδα της Γκρέμιο, ένα χρόνο αργότερα κερδίζει, με το νούμερο 10 στην πλάτη, το πρωτάθλημα του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ, τον τίτλο του καλύτερου παίκτη και του πρώτου σκόρερ, ταπεινώνοντας, στο ματς με την Ιντερνασιονάλ, τον Ντούνγκα. Θα ακολουθήσει η Εθνική Βραζιλίας, το Κόπα Αμέρικα κι η Ιστορία. Το Πόρτο Αλέγκρε λατρεύει τον Ροναλντίνιο.

Ο Ρομπέρτο, ο μεγάλος αδερφός που δεν έγινε ποτέ ο μεγάλος παίκτης που υποσχόταν λόγω του εύθραυστου σώματός του, έχει ήδη αναλάβει τα ηνία της οικογένειας και την καριέρα του Ροναλντίνιο. Η Γκρέμιο, μέσα στην ευφορία των επιτυχιών, ολιγωρεί, δεν ανανεώνει έγκαιρα το συμβόλαιο του ήρωά της, που ενώ βρισκόταν ήδη στην κορυφή του κόσμου πληρωνόταν, συγκριτικά πάντα, ψίχουλα. Ενώ οι διαπραγματεύσεις με τον Ρομπέρτο φαίνεται να συνεχίζονται σε καλό κλίμα, ενώ ο Ροναλντίνιο δηλώνει δημόσια ότι λατρεύει την ομάδα του, ενώ η ντόνα Μιγκελίνα παρακαλάει τη διοίκηση να κάνει ό,τι μπορεί για να μην ξενιτευτεί ο γιόκας της, ο άνθρωπος που θα γινόταν ο νέος Πελέ επωφελείται από τον ολοκαίνουργιο «νόμο Πελέ», που επιτρέπει, σε όσους παίκτες βρίσκονται στο τέλος του συμβολαίου τους, να μείνουν ελεύθεροι, και υπογράφει με την Παρί Σεν Ζερμέν. Η εξέδρα σφυρίζει άγρια τον πρώην αγαπημένο της στα υπόλοιπα ματς του πρωταθλήματος, η διοίκηση τον καταγγέλει στη ΦΙΦΑ, το όνομά του απουσιάζει από το Hall of Fame στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια του συλλόγου.

Μετά την Παρί, έρχεται το Παγκόσμιο Κύπελλο, η Μπαρτσελόνα, η Μίλαν, οι τίτλοι, τα κορίτσια, το ποτό, το φαγητό, η κούραση. Στις αρχές της νέας δεκαετίας αποφασίζει ότι η Ευρώπη τελείωσε γι΄αυτόν. Η νέα διοίκηση της Γκρέμιο το μαθαίνει από τον γνωστό Ρομπέρτο: «Γυρίζει! Γυρίζει στη Βραζιλία για την Γκρέμιο!». Ο πρόεδρος της ομάδας διστάζει, είναι από αυτούς που δεν ξεχνούν. Τελικά πείθεται: ο Ροναλντίνιο θα είναι η απάντηση της ομάδας στο Κόπα Λιμπερταδόρες που κέρδισε η μισητή Ιντερνασιονάλ. Θα είναι ο καλύτερος τρόπος να εγκαινιαστεί το νέο γήπεδο, η πιο ελκυστική υπόσχεση για τους χορηγούς που ρίχνουν άφθονα λεφτά με την προοπτική του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Αρχικά κρυφά, για να μην εξαγριωθούν οι φίλαθλοι που δεν τον έχουν συγχωρέσει, αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για τη επιστροφή του Άσωτου Υιού.

“Απατεώνα”

Τα ηχεία κι οι εξέδρες στήνονται ήδη στο Ολίμπικο Μονουμεντάλ για το μεγάλο πάρτι που θα ακολουθήσει την υπογραφή, οι γύρω δρόμοι στολίζονται με γιρλάντες και γκράφιτι αλλά ο Ρομπέρτο, άξιος γιος του πατέρα του, ζητάει όλο και πιο πολλά. 25 εκατομμύρια για τρία χρόνια. Ένα θεωρείο στα επίσημα. 12 εκατομμύρια για τη Μίλαν. Πριν προλάβει η διοίκηση να αρνηθεί την τελευταία απαίτηση, ο Ροναλντίνιο, μουδιασμένος ενώ αστράφτουν τα φλας των φωτογράφων, υπογράφει στη Φλαμένγκο. Στην Γκρέμιο το μαθαίνουν από την τηλεόραση. Ακόμη κι οι λίγοι υποστηρικτές του στο Πόρτο Αλέγκρε τον εγκαταλείπουν οριστικά. Στο πρώτο ματς κόντρα στην Φλαμένγκο, τα σφυρίγματα είναι εκκωφαντικά. «Φίλαθλοι, μην του πετάτε λεφτά, θα τα μαζέψει».

Η Γκρέμιο μετακόμισε στην Αρένα, το Ολίμπικο έχει γίνει στέκι όπου τα βράδια μαζεύονται τζάνκια, η συνοικία ολόκληρη ερήμωσε. Η ντισκοτέκ του Ροναλντίνιο έκλεισε το 2012, μετά τη δολοφονία ενός νεαρού από έναν μπράβο. Το Περικίτο είναι εγκαταλελειμμένο, το τσιμεντένιο γήπεδο του παλιού του σχολείου ρημάζει. Στο Πόρτο Αλέγκρε δεν έχει μείνει ούτε η σκόνη από τα παπούτσια ή μάλλον από τις τάπες του πιο λαμπρού ταλέντου που γέννησε η πόλη.