Η μπάλα στην κοιλάδα του Ρουρ
Στα δυτικά της Γερμανίας, στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, υπάρχει η κοιλάδα του Ρουρ που πλέον αποτελεί τη μεγαλύτερη αστική περιοχή στη χώρα και μια από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης. Η διαφορά αυτής της περιοχής είναι ότι δεν έχουμε μία μεγάλη πόλη που σιγά σιγά απορρόφησε κι άλλες (όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε αστικά κέντρα όπως το Παρίσι, η Κωνσταντινούπολή ή το Μπουένος Άιρες), αλλά ένα πολυκεντρικό σύστημα. Πολλές πόλεις δηλαδή που αναπτύχθηκαν παράλληλα κατά τη βιομηχανική επανάσταση με αποτέλεσμα πλέον να μην ξεχωρίζουν και να μιλάμε για ένα ενιαίο αστικό κέντρο. Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι οι πόλεις δεν κράτησαν το δικό τους χαρακτήρα. Και αν τα υπόλοιπα “κάστρα” έπεσαν, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει το ποδόσφαιρο για να κρατάει τις διαφορές, τις κόντρες και να ξεχωρίζει τον έναν από τον άλλον.
Στην περιοχή του Ρουρ υπάρχουν ένα σωρό ομάδες, πολλές από αυτές με μεγάλη ιστορία. Σάλκε, Ντόρτμουντ, Μπόχουμ, Ντούισμπουργκ, Ομπερχάουζεν και Έσεν. Αν σε αυτές προσθέσουμε τις πόλεις που δεν ανήκουν στην περιοχή του Ρουρ, αλλά στην ευρύτερη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία έχουμε ακόμα την Κολωνία, τη Λεβερκούζεν, τη Ντίσελντορφ, την Γκλάντμπαχ και αρκετές ακόμα. Για να το κάνουμε πιο κατανοητό, σκεφτείτε ότι όλες αυτές οι ομάδες είναι στο Ρουρ σε αποστάσεις περίπου 20 χιλιομέτρων και οι υπόλοιπες είναι σε απόσταση επιπέδου Αθήνα-Κόρινθος. Οι επιλογές για έναν “τουρίστα” να δει μπάλα είναι πάρα πολλές. Η δική μου επιλογή ήταν η Σάλκε και το Γκελσενκίρχεν.
Το ποδόσφαιρο στη Γερμανία έχει μεγάλη ιστορία και αυτό φαίνεται στην περηφάνια με την οποία οι γερμανικές ομάδες επιδεικνύουν το πότε ιδρύθηκαν. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Fußballclub Gelsenkirchen-Schalke 04 e. V, όπως είναι το πλήρες όνομα, για το 1904 όταν και ιδρύθηκε. Το 1840 η κοιλάδα του Ρουρ ήταν μια ξεχασμένη αγροτική περιοχή, το Σάλκε ένα χωριουδάκι 400 κατοίκων και το Γκελσενκίρχεν (η μεγαλύτερη πόλη) είχε περίπου 6.000 κατοίκους, όπου σχεδόν όλοι δούλευαν σαν ανθρακωρύχοι. Το 1900 το Γκελσενκίρχεν είχε φτάσει τους 138.000 κατοίκους και το Σάλκε ήταν πλέον τμήμα του. Τέσσερα χρόνια αργότερα, μια παρέα γιων ανθρακωρύχων ίδρυσε το σύλλογο, αλλά χρειάστηκαν ακόμα δέκα μέχρι να λάβει συμμετοχή σε κάποια επίσημη διοργάνωση. Το ποδόσφαιρο γρήγορα έγινε η αγαπημένη ασχολία της περιοχής. Οι ανθρακωρύχοι ήταν τόσο παίκτες της ομάδας, όσο και θεατές. Η Σάλκε έφτιαξε το πρώτο της γήπεδο το 1928 και συχνά είχε πάνω από 30.000 θεατές στους αγώνες της. Το 1973 χτίστηκε το στάδιο στο οποίο πολλοί από εμάς μάθαμε τη Σάλκε, το Παρκστάντιον. Και το 2001 χτίστηκε η Αουφ Σάλκε Αρένα, ένα γήπεδο που χωράει 62.000 θεατές (ή 54.000 στα ευρωπαϊκά).
Σε αντίθεση με άλλα μέρη της Ευρώπης, στο Γκελσενκίρχεν ένα μεγάλο μέρος των φιλάθλων πηγαίνει με τα αυτοκίνητά του στο γήπεδο. Το Βέλτινς Αρένα (από την τοπική μπύρα που είναι σπόνσορας) βρίσκεται πολύ κοντά στην έξοδο της “εθνικής οδού”, με εύκολη πρόσβαση και αρκετά πάρκινγκ. Έφτασα στην περιοχή πολύ πριν το παιχνίδι, περίπου 2 ώρες, αλλά ήδη κόσμος πήγαινε προς το γήπεδο. Δεν γίνεται να μπερδέψεις κάποιον οπαδό με κάποιον κάτοικο ή περαστικό. Ο λόγος; Σχεδόν όλοι φοράνε φανέλες της ομάδας. Σε τέτοιο ποσοστό που δεν το έχω ξαναδεί. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι 8 στους 10 θεατές φορούσαν εμφάνιση της Σάλκε. Φανέλες καινούριων παικτών, φανέλες με τα δικά τους ονόματα, αλλά και φανέλες παλιές, με το όνομα του Ραούλ να μην έχει ξεχαστεί.
Το γήπεδο της Σάλκε βρίσκεται σε ένα προάστιο, μέσα στα δέντρα και το πράσινο. Είναι χτισμένο πολύ κοντά στο παλιό γήπεδο, σε ένα λοφάκι. Ακολουθώντας το μπλε ποτάμι των οπαδών φτάνεις στον περιβάλλοντα χώρο για να πιεις την πρώτη μπύρα σου, να φας το πρώτο λουκάνικο. Πριν το παιχνίδι που παρακολούθησα, το Σάλκε-Χέρτα, η τοπική ομάδα δεν είχε ακόμα νίκη στην Μπουντεσλίγκα και κυρίως δεν είχε καν σκοράρει. Η σεζόν δεν αναμένεται σπουδαία. Αυτό όμως δεν πτόησε τον κόσμο να χαρεί το Σάββατό του, έχοντας πάει στο γήπεδο πριν ακόμα ανοίξουν οι πόρτες. Εξωτερικά, η Αρένα της Σάλκε δεν εντυπωσιάζει. Τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, δεν μου φάνηκε κάποιο αρχιτεκτονικό αριστούργημα. Την ίδια αίσθηση είχα όταν είδα και την Αλιάνζ Αρένα στο Μόναχο ημέρα, χωρίς τα φώτα.
Μετά την πρώτη στάση για την πρώτη μπύρα, πήραμε το δρόμο για τις θέσεις μας. Αν δεν έχεις δει ξανά ματς σε σοβαρή χώρα, σου έρχεται ένα πολιτισμικό σοκ βλέποντας οπαδούς της Χέρτα με τις φανέλες τους να περνούν ανενόχλητοι ανάμεσα στους οπαδούς της Σάλκε. Σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Το είχα δει και σε άλλα παιχνίδια στο εξωτερικό, αλλά αυτή τη φορά μου έκανε εντύπωση η παντελής έλλειψη αστυνομίας. Σαν να βρισκόσουν σε ένα εμπορικό κέντρο για βόλτα. Σίγουρα το ίδιο δεν θα συμβαίνει σε ματς με τη Ντόρτμουντ ή την Μπάγερν, αλλά και πάλι είναι εντυπωσιακό.
Το μπαράκι των οπαδών μέσα στο γήπεδο
Η έλλειψη ενθουσιασμού για το εξωτερικό του γήπεδο, αντικαταστάθηκε από το θαυμασμό μετά τον έλεγχο των εισιτηρίων και την είσοδο στο εσωτερικό. Μπορείς να γυρίσεις όλο το γήπεδο περιμετρικά χωρίς να μπεις στις εξέδρες, όπως συμβαίνει σε όλες αυτές τις “αρένες”. Παντού μπορείς να αγοράσεις μπύρες και φαγητό, με ένα σύστημα που υπάρχει και σε άλλα γερμανικά γήπεδα. Παίρνεις μια κάρτα την “γεμίζεις” με χρήματα και τη χρησιμοποιείς για τις αγορές σου. Εκτός από το φαγητό και μπύρα (σύμφωνα με τη wikipedia υπάρχει η δυνατότητα διάθεσης 52.000 λίτρων μπύρας, 1.000 τετραγωνικών μέτρων πίτσας, 6.000 πρέτζελ και 2.500 κιλών λουκάνικου ανά αγώνα), υπήρχαν και μπουτίκ της ομάδας με αρκετά προϊόντα και φυσικά ένα μπαρ “οπαδών”. Μετά από μία βόλτα, ήρθε η ώρα για την είσοδο στις εξέδρες. Το γήπεδο είναι πανέμορφο μέσα. Το πέταλο της Nordkurve μπορεί να μην είναι αντίστοιχο με το “Κίτρινο Τείχος” των μισητών γειτόνων της Ντόρτμουντ, αλλά όταν γεμίζει προκαλεί κι αυτό δέος. Όλοι όρθιοι (όπως είπαμε, η χωρητικότητα στα ματς της Μπουντεσλίγκα είναι μεγαλύτερη κι ο λόγος είναι οι εξέδρες των ορθίων), όλοι στα μπλε, με σημαίες, πανό και φωνή χωρίς σταματημό. Μια υπέροχη ατμόσφαιρα.
Παρά τον… αντιτουριστικό αντίπαλο και τη μέτρια κατάσταση της ομάδας (μία μόλις εβδομάδα πριν η Σάλκε είχε ηττηθεί με 0-3 από την Μπάγερν), οι εξέδρες άρχισαν να γεμίζουν. Να γεμίζουν με υγεία. Νέοι, ηλικιωμένοι, παιδιά και γυναίκες. Πολλές γυναίκες. Σύμφωνα με μια καταμέτρηση του 2014 το 20% των μελών της Σάλκε είναι γυναίκες. Κι όταν μιλάμε για μέλη, μιλάμε για 155.000 ανθρώπους. Και δίπλα σε όλους αυτούς, οι ηρωικοί οπαδοί της Χέρτα που βλέπουν κι αυτοί την ομάδα τους σε μέτρια κατάσταση, αλλά ήρθαν από το Βερολίνο, πήραν θέσεις στην εξέδρα, έβγαλαν τα τύμπανα και ξεκίνησαν το τραγούδι τους.
Κάτω από την ανοιχτή οροφή, ένας παρουσιαστής έκανε εκπομπή που την έβλεπες στην εντυπωσιακή οθόνη του γηπέδου. Καλεσμένοι, διαγωνισμοί για φιλάθλους (διαφορετικοί “σύνδεσμοι” οπαδών κοντραρίστηκαν σε πεναλτάκια), το πρόγραμμα της αγωνιστικής (το όνομα της Ντόρτμουντ δεν το λέει κανείς, η αναφορά ήταν “οι κίτρινοι”), φάσεις από τον προηγούμενο αγώνα, αφιερώματα. Και φυσικά, πριν βγει η ομάδα, ένα βίντεο με τον ύμνο και σκηνές από την ιστορία του συλλόγου. Βλέπετε, στη Σάλκε είναι περήφανοι για το εργατικό τους παρελθόν και το βίντεο είχε ένα σωρό πλάνα από τους ανθρακωρύχους του περασμένου αιώνα, ενώ και η έξοδος από τα αποδυτήρια είναι φτιαγμένη έτσι, σαν σήραγγα.
Άλλωστε, οι μεγαλύτερες στιγμές του συλλόγου ήταν σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Η κορυφαία Σάλκε όλων των εποχών κατέκτησε έξι πρωταθλήματα από το 1934 ως το 1942, σπάζοντας πολλά ρεκόρ, έχοντας παίκτες αποκλειστικά ντόπιους, πολλοί εκ των οποίων δούλευαν παράλληλα στα ορυχεία. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Σάλκε έπαιζε τότε ένα διαφορετικό ποδόσφαιρο, μακριά από το βρετανικό στιλ του σκληρού παιχνιδιού με τις μακρινές μπαλιές, με πολλές μικρές κοντινές πάσες και το στιλ της ήταν επηρεασμένο από την αυστριακή Wunderteam. Οι ντόπιοι περηφανεύονται για την ιστορία της εργατικής Σάλκε. Το θέμα είναι ότι εκείνη η περίοδος συνέπεσε με το ναζισμό στη Γερμανία.
Αφού η Γερμανία προσπάθησε αρχικά να αγνοήσει όλα αυτά που είχαν γίνει, άρχισε πιο πρόσφατα να αναμοχλεύει κριτικά το παρελθόν. Μέσα σε αυτό το κλίμα λοιπόν, έγινε η προσπάθεια να βρεθεί αν η Σάλκε ήταν ευνοημένη από τους Ναζί. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, δεν υπάρχει κάποια σύνδεση. Υπέκυψε κι αυτή στις διώξεις των Εβραίων από τους αθλητικούς συλλόγους, ακολούθησε κατά γράμμα τις εντολές του καθεστώτος, είχε παίκτες μέλη του ναζιστικού κόμματος, αλλά αυτά συνέβησαν σε όλες τις ομάδες της χώρας. Εύνοια όμως δεν υπήρχε, απλώς τα κατορθώματα εκείνης της Σάλκε έγιναν προπαγάνδα για το μεγαλείο της γερμανικής φυλής, ένα ακόμα εργαλείο εκμετάλλευσης των Ναζί. Όπως αναφέρεται και στο αξιόλογο βιβλίο Tor!: The Story of German Football, πολλοί παίκτες της Σάλκε υποστήριζαν ότι στον τελικό του 1941 αδικήθηκαν ώστε το πρωτάθλημα να το κατακτήσει η Ραπίντ Βιέννης για πολιτικούς λόγους, λόγω της αυστριακής της προέλευσης. Πριν λίγα χρόνια, οι αγγλικοί Times παρουσίασαν μια λίστα δημοσιογραφικού επιπέδου Buzzfeed με τους “50 χειρότερους ποδοσφαιρικούς οπαδούς”. Εκεί ανέφεραν ότι ο Χίτλερ ήταν οπαδός της Σάλκε. Ο Αδόλφος βέβαια δεν είχε καμία επαφή με το ποδόσφαιρο (η ιστορία λέει ότι είδε ένα παιχνίδι μόνο στην ζωή του από κοντά, αυτό της Γερμανίας με τη Νορβηγία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 κι αυτό γιατί του είχαν πει ότι η Γερμανία πάει φουλ για το χρυσό μετάλλιο. Ο Φίρερ έξαλλος αποχώρησε όταν οι Νορβηγοί έγραψαν το τελικό 2-0, καθώς λίγες μέρες πιο πριν είχε δει τον Τζέσε Όουενς να του χαλάει τη διάθεση). Η Σάλκε έκανε έρευνα, δεν βρήκε τίποτα και έβγαλε μια γλαφυρή ανακοίνωση:
Excellent response from FC Schalke’s Head of PR to newspaper who claimed that Hitler was a fan: pic.twitter.com/PFDOavDkC2
— Andrew Bloch (@AndrewBloch) November 26, 2014
Επιστροφή όμως στο 2019. Το παιχνίδι δεν ήταν κάτι το εντυπωσιακό, η Χέρτα ήταν τραγική κι η Σάλκε καλύτερη, κερδίζοντας με 3-0. Οι ηρωικοί οπαδοί της Χέρτα δεν σταμάτησαν να τραγουδούν ούτε λεπτό. Ακόμα και μετά τα γκολ, το τύμπανο συνέχιζε, τα συνθήματα το ίδιο, σε ένα μάθημα οπαδικής στήριξης. Μετά το τέλος, οι παίκτες της πήγαν κοντά τους σε μια κίνηση “συγγνώμης” και τότε μόνο ορισμένοι από τους οπαδούς άρχισαν να φωνάζουν τα παράπονά τους. Την ίδια στιγμή, οι νικητές στήθηκαν απέναντι στη Nordkurve, αποθεώθηκαν, πανηγύρισαν, λες και είχαν πάρει κάποιον τίτλο. Οι 58.875 θεατές ζούσαν τη γιορτή μέχρι το τέλος. Γνωρίζοντας ότι η ομάδα τους θα δώσει μάχη λογικά κάπου στη μέση της κατηγορίας.
View this post on Instagram
Προσωπικά δεν συμπαθώ ιδιαίτερα κάποια γερμανική ομάδα. Αντιπαθώ μάλιστα την εθνική Γερμανίας. Αλλά έχοντας πλέον εμπειρία από διαφορετικά γήπεδα, μπορώ να πω ότι το γερμανικό ποδόσφαιρο, η γερμανική ποδοσφαιρική κουλτούρα είναι αυτή τη στιγμή συνολικά η πιο υγιής στην Ευρώπη. Σούπερ γήπεδα και ένα απόλυτα οργανωμένο πρωτάθλημα. Σε βαθμό που κρατάει τις ανέσεις και τα θετικά του “μοντέρνου ποδοσφαίρου”, αλλά δεν γίνεται Premier League των ζάμπλουτων μυστήριων ξένων επενδυτών που αλλοιώνουν ιστορίες ομάδων (με εξαίρεση τη Λειψία), ούτε των σεκιουριτάδων που έρχονται να σου κάνουν παρατήρηση αν σηκωθείς όρθιος. Σεβασμός στους φιλάθλους, οπαδική κουλτούρα και παλμός, σε αντίθεση π.χ. με τα ισπανικά γήπεδα που κατά κύριο λόγο η ατμόσφαιρα είναι υγιής μεν, αλλά σε πολλά λίγο νερόβραστη, αλλά και με τα ιταλικά γήπεδα που οι ultras είναι συχνά κοινοί εγκληματίες. Κάθε σύγκριση με μια χώρα νοσηρής νοοτροπίας, άθλιων γηπέδων, οπαδών που ζουν για τη νίκη με κάθε τρόπο, παραγόντων που η θέση τους είναι στη φυλακή, φιλάθλων που δεν στηρίζουν τοπικές ομάδες και προτιμούν το καφενείο είναι χωρίς νόημα. Μπορούμε όμως πάντα να ελπίζουμε.
Σχετικά κείμενα:
Περπατώντας στη Νάπολη
Βλέποντας μπάλα στο Άμστερνταμ
‘Ενα μεσημέρι στο Λεβερκούζεν
Βλέποντας ποδόσφαιρο στην Ευρώπη
Μια μέρα στο Σαν Σεμπαστιάν
5 σχόλια σχετικά με το “Η μπάλα στην κοιλάδα του Ρουρ”
συμφωνω απολυτα με την αποψη περι γερμανικου ποδοσφαιρου. οι ανθρωποι εχουν πιασει το νοημα σε ολα τα επιπεδα. θα σταθω ομως λιγο στο θεμα “ρεντ μπουλ” λειψια αλλα και σαλτσμπουργκ…
ενω ειμαι φανατικος υποστηρικτης του κινηματος against modern football, δεν μπορω παρα να βγαλω το καπελο στους εμπνευστες και υπευθυνους του προτζεκτ. καμια σχεση με τους λεφταδες της πρεμιερ… δημιουργησαν με προσεγμρνες κινησεις δυο ομαδες που παιζουν πολυ ωραια μπαλα κ εχουν γεματα γηπεδα… πουλανε με μετρο τα ταλεντα τους σε μεγαλα κλαμπ του εξωτερικου και συνεχιζουν την ιδια παραγωγικη διαδικασια ταλεντων χωρις να ξανοιγονται… δεν βλεπω να κανουν κατι διαφορετικο απο την πορτο π.χ. απλα τους κραζουμε γιατι δε μας αρεσει που την οικονομικη σταθεροτητα την εγγυαται η ρεντ μπουλ βγαζοντας το σημα κ τα χρωματα της στη μοστρα… αλλα τη χθεσινη βραδια με το επιβλητικο 2πλο της λειψιας στη μπενφικα και (κυριως) την 6αρα της σαλτσμπουργκ μετα απο χρονια που εφταναν στο παρα 5 των ομιλων, δεν μπορω παρα να τη χειροκροτησω…
ειναι αποτελεσμα δουλειας κ σωστης νοοτροπιας κ ας ειναι μοντερν φουτμπωλ…
“το όνομα της Ντόρτμουντ δεν το λέει κανείς, η αναφορά ήταν «οι κίτρινοι»”
Το κάνουν και με παίκτες; Πχ αντί για Νόιερ μήπως λένε ο 2/2 ;
@berberos δεν διαφωνώ, απλά είχε γίνει λίγο πλιάτσικο αν δεν κάνω λάθος μετά τη δημιουργία της δεύτερης, θυμάμαι τουλάχιστον να υπάρχουν κάποια ζητήματα. Για μένα είναι πιο ξεκάθαρα τα παραδείγμα των PSV, Bayer που είναι κάτι διαφορετικό και θεωρώ θετικό.
@balkou ακολούθωντας τα βήματα του Σαλπιγγίδη;
Κάτοικος Σλοβακίας από το Φεβρουάριο του 2016, έχω πάρει καμιά 10αριά κιλά λόγω της μπύρας στα γήπεδα, όποτε θέλετε σας περιμένω να πιούμε μαζί παιδιά.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Άκη Ζίκο, την Μονακό και έναν μεγάλο αθλητικό ραδιοφωνικό σταθμό, που το 2004 (με το εισιτήριο να το βάζει ο Ζίκος) μου έδωσαν την ευκαιρία να δω απο κοντά τον τελικό του champions league, και να δω το γήπεδο αυτό. Εκεί με γύρισες σήμερα. Θυμήθηκα το πάρκινγκ, το εξωτερικό του γηπέδου, την κάρτα που γεμίζεις για τις αγορές και το κυριότερο που γυρνάς εσωτερικά όλο το γήπεδο. Το πρώτο ημίχρονο το είχα δει απο την θέση μου στο ένα πέταλο με τους “οπαδούς” της Μονακό, και το δεύτερο παρέα με αυτούς της Πόρτο στο απέναντι.
Ήταν ο πρώτος μεγάλος τελικός που είδα..
Περίπου ένα μήνα και κάτι μετά θα έβλεπα ακόμα μεγαλύτερο..